fbpx

Како да избегнеме труење со храна? Што треба секој од нас да знае за безбедноста на храната?

tonus

Летниот период е најризичниот кога станува збор за расипувањето на храната. Причините се јасни – подобри услови за преживување и растење на микроорганизмите (во храната), но и ,,подобри” услови за хемиско разградување на храната.

Шансите за расипување на храната во лето се поголеми од било кој друг период во годината. Температурите растат, расте и влажноста на воздухот, сончевите зраци продираат полесно, а исто така почесто јадеме надвор, односно на отворен простор, што дополнително го зголемува ризикот или изложеноста на сите претходно наведени фактори и достапноста на микробите.

Токму заради овие причини, во овој период од годината имаме зголемен број на труења со храна, па во продолжение ќе ги наведеме најважните совети околу превенцијата од контаминирање на храната со патогени (штетни) микроорганизми. Овие совети мора да ги знае секој од нас.

"“Online”/

Микроорганизмите не се нужно непријатели

Ферментацијата е природен процес во кој микроорганизмите, како квасците и бактериите, ги ,,претвораат” јаглехидратите од одредена храна (скроб или различни шеќери) во алкохол или киселини.

Ваквите процеси биле правени со векови од страна на повеќето цивилизации, иако не им бил познат точниот механизам на одвивање и причините за реакцијата.

Сепак, луѓето добро знаеле кои конкретни чекори да ги превземат за да добијат производи со одлични вкусови карактеристики (јогурт, леб, сирење, пиво, итн.), но и производи кои имаат продолжен рок на траење.

Денес, знаеме дека освен продолжениот рок и специфичните вкусови карактеристики, ферментираната храна може да го зголеми бројот на корисните бактерии во дигестивниот тракт или уште наречени пробиотици.

Сè повеќе научни студии ги поврзуваат пробиотиците со низа на здравствени бенефити, вклучително подобрена дигестија, подобрен имунитет, па дури и намалување на покачената телесна тежина. Повеќе на оваа тема прочитајте тука.

Патогени микроорганизми

Сепак, поголемиот дел од микроорганизмите се т.н. патогени (бактерии, габи, мувли, паразити и вируси), односно микроби кои нѝ предизвикуваат некаква штета. Тие можат случајно да се најдат во храната (во неа експоненцијално да се размножат или да излачат токсини) и понатаму да водат до труења. Вообичаено она ,,случајно”, се остварува со наша помош. Најчесто ова се случува преку нечисти раце, односно раце на кои потеницијално се наоѓа одреден патоген (штетен) микроорганизам. Без да бидеме свесни, во текот на денот безброј пати допираме најразлични површини – пари, кваки од врати, најразлични простори во јавниот транспорт, итн. Според некои испитувања, дневно допираме повеќе од 1000 различни површини. Сите овие површини, претходно најверојатно биле допирани и од голем број на други луѓе, со што се зголемува веројатноста за нивна контаминираност.

За среќа, пандемијата со коронавирусот ја крена свесноста кај населението за значењето на правилното и редовно миење на рацете, па да се надеваме дека во иднина нечистите раце сè помалку ќе бидат причина за труења со храната.

Останати причини за контаминираност на храната

 

Прехранбените производи можат да станат извор на патогени микроорганизми и без да бидат претходно контаминирани од нечисти раце.

Микроорганизмите се насекаде околу нас. Голем дел од нив можат преку воздухот или водата да се најдат во храната, но често и самата храна содржи одредено количество (безбедно или што не може да предизвика штета) од некои патогени, најчесто во вид на бактериски спори (едноставно кажано, бактерии во ,,хибернација”).

Без разлика дали дошле од средината (површина во кујната или надворешна средина, кога јадеме или готвиме надвор), од нашите раце или биле претходно пристуни во вид на спори, овие клетки ,,чекаат вистински услови за експоненцијално да се размножат и да ги излачат токсините.

Тие услови најчесто се повисоки температури или собна температура, поголема влажност, погодна pH и некои останати помалку значајни. Секако, улога игра и видот на храната. Секој тип на микроорганизам ,,преферира” одреден вид на храна, во однос на некој друг. Така, салмонелата полесно ќе се развие во јајцата, под дадени погодни услови, отколку во друга храна.

Дополнително, можно е контаминирање поради несоодветно загревање, но и поради т.н. ,,крос-контаминација, односно поради мешањето на готвена и свежа храна во фрижидерот на пример.

Сите овие причини за контаминираност на храната, водат до повеќе од 200 познати заболувања кои можат да бидат пренесени преку храната. Ова зборува колку е значајно да се заштитиме и да превенираме контаминација на храната.

Симптоми на труењето со храна и можни компликации

Симптомите можат да варираат од лесни и умерени, па се до навистина тешки, а можат да се јават непосредно по јадењето или со часови подоцна. Можат да траат пак, од 24 часа, па сè до една недела.

Кога имате труење со храна, најверојатно ќе искусите еден или повеќе од следните симптоми:

• повраќање
• главоболка
дијареа
• стомачна болка
• грчеви во стомакот

Во зависност од имунитетот, конкретниот патоген и дадената ситуација, можни се и темепратура и треска, крвава столица, дехидрираност, па и нервни нарушувања во одредени случаи.

Одредени патогени бактерии во храната, како Listeria на пример, можат да водат и до спонтан абортус или менингитис кај некои поединци. Труењата со храна исто така можат да водат и до некои долготрајни заболувања и симптоми.


Безбедност на храната во домот


Можеби ќе се изненадите, но дури 4 од 10 случаи на труења со храна потекнуваат од домот. Како е ова возможно?

Во текот на денот, можеби вашиот миленик претрчал повеќе пати во кујната, па допринел за ,,збогатување” на и онака богатата микрофлора на површините во кујната. Друг пример како самите ја контаминираме кујната – користење на крпа за повеќе намени, користење на сунѓер за сите намени, бришење на површини во кујната со делови од нашата облека која сме ја носеле повеќе денови, пред да биде испрана и безброј други начини.

Навистина контаминацијата може да биде волку лесна! Во продолжение, неколку важни совети како да ја одржиме кујната што е можно почиста и побезбедна:

Секогаш одржувајте ги садовите и останатата опрема за готвење, вашите раце, но и површините на кои готвите блескаво чисти! Убаво и соодветно (ако има маснотии, со средство за нивно растворување-различни сјаеви) имијте, но и исушете ги садовите, особено ако претходно на нив имало некаков вид на месо или риба.

Често менувајте ги впивачките крпи и сунѓерите кои ги користите во кујната – тие се одлична подлога за развој на микроорганизмите, бидејќи имаат влажност, стојат на собна темепратура, а имаат и остатоци од храна на нив. За да бидат безбедни, често менувајте ги или на секои 2-3 дена, потпете ги во раствор на сода бикарбона или извријте ги во врела вода со детергент, неколку минути.

Секогаш кога е можно јадете со прибор, наместо со прстите.

Обидете се да користите различни садови за свежата и готвената храна.

Врзувајте ја долгата коса во реп кога подготвувате храна.

Немојте да одмрзнувате храна на собна температура, односно таа да биде изложена долг период на повисоки температури. Веднаш пригответе ја или доволете и да се одмрзне во фрижидер.

Секогаш темелно мијте ги овошките и зеленчукот. Бидете сигурни дека на нив нема никакви остатоци од земја.

Кога станува збор за месото и јајцата, многу е важно тие да бидат третирани на соодветна температура, која е доволно висока да ги убие сите потенцијално присутни патогени. Најмалку на 80°C, 10-тина минути. Вака подготвената храна треба да се јаде на температура над 60°C или веднаш да се стави во фрижидер и соодветно да се поклопи (заради можност од крос-контаминација).

Во суштина, безбедноста на храната се базира на следните 4 принципи:

Добра хигиена – при подготвувањето и сервирањето на храната, на сите садови и опрема за готвење, како и на готвачот.

Соодветна подготовка – свежата храна и остатоците од храна до температура на вриење, месните производи – на доволно висока температура, соодветно време. Никогаш немојте да ги јадете остатоците од храна без да ги подгреете на соодветна температура.

Соодветно покривање – на храната во фрижидер, но и надвор од него. Одвојте ја свежата храна од готвената, за да избегнете ,,крос-контаминација”.

Чување на ниски температури – соодветно чување на покриената храна во фрижидер на температури помеѓу 0-4°C. Чувајте ја свежата храна во долниот дел од фрижидерот за да избегнете крос-контаминација и секогаш смрзнувајте помали количества храна. Избегнувајте да ја чувате готвената храна повеќе од 3-4 дена.

Д-р Митов

Д-р Митов

Ние ви помагаме ВИШОКОТ КИЛОГРАМИ и поврзаните БОЛЕСТИ, на ПРИРОДЕН начин и трајно да ги отфрлите, за да бидете: ПОЗДРАВИ, ПОЛЕСНИ и ПОЛЕТНИ!

Leave a Replay

X
Добијте бесплатен пристап до нашиот неделен информатор