Постојат многу видови диети, но Медитеранскиот начин на исхрана доминира над нив со својата научна потврденост, како и со вековната традиција.
Што подразбираме под Медитерански начин на исхрана?
Генерално е прифатено дека луѓето кои живеат во медитеранскиот регион имаат подолг животен век и помалку страдаат од хронични заболувања.
Не се работи за некоја посебна тајна, луѓето во овие региони водат физички поактивен живот, јадат претежно храна без додадени шеќери, заситени масти, месото го избегнуваат, мастите претежно ги добиваат од маслиновото масло и јатките, а препроцесиранта храна е реткост.
Така, Медитеранската исхрана може да понуди низа на здравствени бенефити, вклучително губење на килограмите, поздрави срце и мозок, превенција од канцер, контрола и превенција на дијабетот итн.
Не постои ,,една” Медитеранска диета. Грците јадат различно од Италијаните, кои пак јадат различно од Французите, Шпанците и оние на блискиот исток. Сепак, принципите се споделени.
Убедливо најдобар начин на исхрана помеѓу постоечките, според научниците од областа!
35 начини на исхрана биле рангирани по различни основи од панел здравствени експерти. Во повеќето зададени параметри Медитеранската исхрана била прва, а била прогласена за најдобра и во вкупниот пласман, односно по анализирањето на сите параметри заедно.
Таа добила највеќе гласови во конкуренцијата за најдобра растително-базирана исхрана, најдобра исхрана за дијабет, најлесно прифатлив здрав начин на исхрана и што е исто така значајно – најлесна исхрана за примена во секојдневнието. Второто место го освоила во однос на најдобрите начини на исхрана за срцевото здравје.
Како функционира Медитеранскиот начин на исхрана?
Бидејќи овој начин на исхрана се базира на одредени принципи, а не на точно структурирана диета, самите одлучувате колку калории треба да изедете за да ја намалите или зголемите телесната тежина, која физичка активност ќе ја изберете и како ќе го ,,обликувате” менито од препорачаните намирници.
Т.н. Медитеранска пирамида на исхрана би требало да ви помогне полесно да почнете.
На самото дно од пирамидата се наоѓа свежата храна (овошје, зеленчук), полнозрнаста храна, мешунките, маслиновото масло и некои билки и зачини. Значи, ова е базата, овие намирници треба да се секојдневние и можат да се консумираат и во поголеми количини.
На следното скалило се наоѓаат рибата и останатата морска храна, што треба да се јадете до неколку пати во неделата. Последното скалило е резервирано за јајцата, сирењето и јогуртот, тие треба да се на трпезата максимум два пати неделно.
Белото месо и слатките се можеби за некои специјални пригоди
Уште некоја чаша црвено вино во текот на неделата и умерена физичка активност и нема некоја поголема филозофија, подготвени сте да ја следите оваа исхрана. За среќа е блиска и до нашата традиционална, па тоа ја прави дополнително полесна за прифаќање и усвојување.
Дали е скапо да се храниме ,,медитерански”?
Иако некои продукти знаат да чинат доста, како маслиновото масло, јатките и рибата, сепак базата на оваа исхрана е составена од продукти кои се лесно достапни и со прифатлива цена, како: мешунките, овошките, зеленчукот, житарките итн.
Поскапите намирници, исто така повеќе траат и се купуваат поретко.
Цената може да зависи и од вашиот избор на одредени намирници, но генерално земено, Македонија е богата со разни видови на квалитетна свежа храна, мешунки и полнозрнасти житарки со достапни цени.
Може да се каже дека потрошените средства се во најмала рака исти како оние при типичната македонска, не толку здрава, обемна исхрана.
Дали може да ни помогне во слабеењето?
Медитеранскиот начин на исхрана може да помогне за намалување на телесната тежина.
Ова е случај и покрај тоа што Медитеранската исхрана содржи повеќе намирници со значителен процент на маснотии(маслиново масло, авокадо, маслинки, сирење, јатки итн). Сепак, овие масти се сметаат за здрави и сé повеќе истражувања ни укажуваат дека од нив имаме разни видови на бенефити, меѓу кои и здраво слабеење.
Секако дека количините се важни, на крајот кога станува збор за слабеењето, од огромно значење е калорискиот дефицит, односно да внесуваме помалку калории од што трошиме.
Значи, ако сте во калориски дефицит и јадете од горенаведените продукти богати со здрави маснотии, сигурно нема да се здебелите, дури ти ќе ви бидат од помош.
Низа на студии се правени на оваа тематика, ќе наведеме 2:
• Една студија од 2018 за испитаници имала над 30 илјади Италијанци. Анализирани биле нивните навики во однос на исхраната. Истражувачите заклучиле дека следењето на Медитеранската исхрана е директно поврзано со намалена веројатност од гојазност и од зголемен обем на струкот.
• Една мета-анализа на 21 студија, објавена во 2008 дава резултати според кои следењето на оваа исхрана може да води кон намалување на телесната тежина кај оние со вишок, но кон намален ризик од гојазност.
Неколку причини зошто е толку лесна за следење и усвојување како навика?
◦ Нема строги, ригоризни ограничувања
◦ Никогаш нема да бидете гладни, напротив, а ќе слабеете
◦ Лесно достапни, вкусни и рецепти лесни за приготвување
◦ И конечно, Медитеранската исхрана е блиска до нашето поднебје. Кога ќе започне човек доследно да ја применува, нема чувство дека следи некој чуден начин на исхрана. Напротив, тоа е храна која носи во себе долга традиција, не е измислена од никого, не е последица на некој тренд во светот, туку веќе неколку децении полека, но сигурно го докажува своето значајно место во човековото здравје.
