Д-р Митов

Кога зборуваме за слабеењето како процес, општо познати се неговите главни принципи, како калориски дефицит и редовна физичка активност.

Сите знаеме дека за да се слабее, потребно е помалку да се јаде и притоа да се ,,трошат” повеќе калории. Ова звучи доста едноставно, но секому му е јасно дека во праксата тоа не оди така лесно. Причините се бројни, а во денешниот текст ќе се посветиме на разјаснувањето на еден распространет мит во однос на исхраната за слабеење – почестите оброци дебелат.

[Поврзано: Што се всушност КАЛОРИИТЕ и колку дневно треба да се внесат за да слабеете?]

Јадењето повеќе оброци нема да ви ги покачи килограмите, туку напротив, ќе ви помогне да ја намалите телесната тежина!

Многумина изведуваат навидум логичен заклучок – ако јадам повеќе оброци, ќе внесам повеќе калории, што секако нема да ми помогне да ослабам. Ова е неточно, секако доколку самата содржина на оброците е здрава и балансирана.

Искуствата покажуваат дека луѓето доста тешко прифаќаат дека е можно да ослабат со зголемување на бројот на оброците во текот на еден ден. Во продолжение ќе се обидеме да укажеме дека ваквиот пристап навистина може да биде успешен.

Истражувањата сугерираат дека лицата со нормална телесна тежина во просек јадат повеќе оброци во текот на денот, за разлика од обезните поединци. Па кои се можните причини заради кои е ова случај?

[Поврзано: Диетите не се решение, диетите се ПРОБЛЕМ!]

Почестите оброци допринесуваат за намалување на глукозните пикови во крвта, а потоа и наглите падови! Ова овозможуваа ситост на подолг период и следствено – полесно слабеење!

Кога внесуваме било каква храна, тоа неминовно има влијание на нивото на шеќерот во крвта, односно нивото помалку или повеќе се зголемува. Секако, највеќе се зголемува по консумирање на храна која има највеќе јаглехидратна содржина.

Тука се наметнува еден термин – гликемиски индекс (ГИ).

Гликемискиот индекс е бројна вредност, која означува колку брзо телото ги конвертира или преобразува јаглехидратите во глукоза. Два типа храна со потполно иста јаглехидратна содржина, можат да имаат различни вредности за гликемискиот индекс.

Колку што е помала вредноста на гликемискиот индекс, толку консумираната храна има помал импакт врз нивоата на шеќер во крвта.

• 55 или помалку – низок или добар гликемиски индекс
• 56-69 – среден
• 70 или повеќе – висок гликемиски индекс

Генерално важи следното правило: Храната која што е поблиску до нејзината природна форма, односно е што помалку процесирана, има тенденција да има помал гликемиски индекс.

[Поврзано: Овошје кај ДИЈАБЕТ: да или не?]

Шеќерот во крвта има свои нормални граници (од 4 до 6,6) во кои треба да се движи, па секое негово одење над горната или долната граница ни создава проблеми (споменатите пикови и нагли падови). Почестите оброци овозможуваат шеќерот постојано да се движи во тие граници, со што освен што постојано сме сити, превенираме од честиот проблем наречен прејадување. Дополнително, кога глукозата се движи во ова нормално ниво, нашето тело ги троши масните резерви и ги заштитува мускулите!

Значи, храната со повисок гликемиски индекс ни создава шеќерни пикови, а потоа и нагли падови, што нè остава постојано гладни.

Мора да се има предвид дека квалитетот на исхраната која се практикува е клучен

Секако, на крајот на денот во однос на успешното слабеење, клучни се калорискиот дефицит и квалитетот на храната што секојдневно ја внесуваме. Ако јадеме почесто, а притоа на менито имаме храна богата со калории, но со ниска хранлива вредност, тогаш ќе ги покачиме килограмите и ќе си го зголемиме проблемот. Затоа, како нужен предуслов за искористување на бенефитите од почестите оброци, треба да ни биде усвојувањето на здравите навики за исхрана.

[Поврзано: Што се тоа ПРАЗНИ КАЛОРИИ и зошто се толку опасни?]

Погоре видовме дека секоја храна си има свој гликемиски индекс, а  најчести примери за храна што треба да се избегнува поради високиот ГИ е:

• Препроцесирана храна со додадени шеќери.
• Газирани и било какви други овошни сокови
• Различни грицки и чипсови
• Производи од бели брашна
• Бел ориз
• Бели тестенини
• Бел шеќер итн.

[Поврзано: Горчливата вистина за благите сокови!]

Можност за внесување на повеќе здрава храна

Поголемиот број на оброци ни овозможува да внесуваме повеќе здрава храна, односно храна богата со сложени јаглехидрати, растителни влакна, квалитетни протеини, здрави маснотии итн. Ваквата храна има бројни корисни ефекти врз нашиот организам, а меѓу нив и ,,способност” добро да нè засити, што е од особена важност за процесот на слабеење.

Значи покрај главните 3 оброци во денот, здравите ужини помеѓу нив можат да играат доста битна улога во процесот на слабеење.

[Поврзано: Важни принципи на слабеењето – Што треба, а што не треба да правите?]

Поретките оброци можат да ја зголемат психолошката потреба за храна

Сите сме свесни дека ако подолго време сме без оброк, кога ќе дојде време да ручаме/вечераме, ќе изедеме многу повеќе отколку што објективно му е потребно на нашето тело.

Виновникот за оваа лоша навика, освен објективната потреба за храна е и психолошкиот момент на дополнителна потреба за храна.

При критично високите нивоа на инсулин, поттикнати од шеќерните пикови после обемните оброци, започнуваат процесите на складирање на енергијата, односно формирање на масните ткива – дебелеење.

[Поврзано: Инуслинска резистентност – сè почест проблем!]

Дополнителни совети за полесно губење на телесната тежина

• Изберете храна која заситува! – свежа храна (овошје и зеленчук), полнозрнесата храна, протеинска храна итн.
• Балансирајте ги оброците и ужините – внимавајте на порциите и количините. Јадете почесто, по помали порции здрава храна.

• Не ги следете само калориите, туку и типот на храна кој го јадете

• Јадете ,,свесно”. Што се подразбира под овој поим, прочитајте тука.

• Имајте план и не прескокнувајте оброци.

• Максимално избегнувајте секакви сокови.

• Побарајте поддршка од блиските!

Секако, ова се генерални совети во однос на слабеењето, но секој човек е различен, има различни животни навики, ритам на живеење и медицинска историја. Така, ако имате проблеми со килограмите или со заболувања кои се поврзани со животниот стил, добро е да консултирате професионалец:

ПРОГРАМА на Д-р Митов за здраво слабеење
ПРОГРАМА на Д-р Митов за справување со хипертензија
ПРОГРАМА на Д-р Митов за намалување на покачените масти и холестерол
ПРОГРАМА на Д-р Митов за лица со дијабет

Кога ќе се спомне леб, поголемиот дел од луѓето веднаш помислуваат на нездрава храна или храна која ќе ги здебели. И во право се, но само кога станува збор за белиот леб кој има висок гликемиски индекс, а неретко има и додадени маснотии и шеќери.

Лебот добиен од полнозрнасто брашно не само што е здрава храна, туку тој треба да претставува основа во нашата исхрана, бидејќи освен што е одличен енергетски извор кој ќе нè засити на подолг рок, тој претставува и богат микронутритивен извор (витамини и минерали). Дополнително, полнозрнастиот леб има далеку побогат вкус.

Наједноставната промена во исхраната, односно исфрлувањето на белиот леб и наместо него, употребата на оној полнозрнастиот е можеби клучната промена со која треба да започнете доколку сакате подобра исхрана.

Многу повеќе околу разликите помеѓу белиот и црниот леб, прочитајте тука

Па, зошто да не направиме толку едноставна промена за која нашиот организам ќе ни биде благодарен?

Во продолжение, еден интересен рецепт за здрав и вкусен леб – Фиброгел леб.

Фиброгел леб

Во овој рецепт ќе подготвиме леб кој нема брашно, туку семиња. Веројатно се прашувате како ќе ја задржи цврстата форма – одговорот лежи во состојката псилиум. Всушност ова е главната состојка на фиброгелот, за кој зборувавме во една од претходните статии, а можете да го набавите во аптеките на Еурофарм .

За рецептот ќе ви бидат потребни:

• 100g семки од сонгоглед
• 60g ленено семе
• 50g бадеми и/или лешници
• 120g овесни снегулки
• 2 лажици чиа семе
• 5 кафени лажици ФИБРОГЕЛ
• 1 лажичка сол
• 1 лажица мед/јаворов сируп
• 2 лажици маслиново масло
• 350 мл вода

Начин на подготовка

1. Во сад ставете ги сите суви состојки (семките) и добро промешајте.
2. Во друг сад ставете ги течните состојки – водата, маслиновото масло и медот и додадете ги во садот со семињата. Мешајте додека смесата не се соедини и не стане цврста.
   *Доколку тестото е премногу цврсто, слободно додадете уште неколку лажици вода.
3. Префрлете го тестото во калап за печење леб обложен со хартија за печење, измазнете го и оставете го да отстои најмалку 2 часа на собна температура.
4. Откако тестото ќе се стегне, загрејте ја рерната на 175°C. Лебот печете го 20-тина минути, а потоа извадете го од калапот, превртете го и печете го директно на решетката уште 30 минути.

Оставете го лебот целосно да се излади пред да го пресечете, а потоа можете да уживате во неговиот богат вкус во комбинација со нашите рецепти за хумус или табуле.

Нутритивна вредност

Една кришка од овој леб (или 30g) има:

▫ околу 120kcal
▫ над 4g растителни влакна!
▫ околу 4,5g протеини
▫ околу 7,5g масти (над 90% од нив здрави маснотии)
▫ околу 7g јаглехидрати
▫ фантастичен микронутритивен и антиоксидативен извор: калиум, калциум, цинк, манган, фосфор, маснорастворливи, но и витамини од Б групата, железо, селен и уште многу други минерали и витмаини во помал обем.

Леб одличен за слабеење, но и добар за кардиоваскуларното здравје

Комбинацијата од сите споменати намирници, овозможува внес на големо количество растителни влакна и протеини. На тој начин, Фиброгел лебот е одлична храна за намалување на килограмите, а погодна е и за оние кои се на безглутенска исхрана.

Лененото семе, покрај растителните влакна и другите корисни компоненти, содржи  и високиот процент омега 3 масни киселини, кои се многу важни, помеѓу останатото и за срцевото здравје. Повеќе за нив прочитајте тука. Дополнително, овој леб содржи и доста калиум и магнезиум, многу важени минерал за срцето.

Хранливата чиа содржи низа на антиоксидативни компоненти, но е и еден од најбогатите растителни извори на протеини. Овесот пак, е извор на сложени јаглехидрати, а истовремено и на растителни влакна и протеини.

Според ова, овој леб е одличен извор и за дијабетичари и луѓе кои имаат некакви дигестивни проблеми, како запек, дијареа, гасови итн. Само една кришка од Фиброгел лебот ви обезбедува повеќе од 10% од дневните потреби за растителни влакна.

Леб кој е одличен извор на (поли) незаситени маснотии

Фиброгел лебот е навистина одличен извор на квалитетни маснотии (од бадемите, чиата, лененото семе, сончогледот и останатите компоненти) кои ќе придонесат за вашето здравје од различни аспекти – подобро здравје на мозокот, срцето, кожата, па дури и за процесот на слабеење. Повеќе за здравствените бенефити на мастите и кои се добри, а кои лоши маснотии, прочитајте тука.

Заради исклучително богатиот микронутритивен состав, Фиброгел лебот има уште низа на други корисни здравствени дејства за кои можете да прочитате повеќе со кликнување на секој од микронутриентите.

Низ интернет просторот многу често може да се забележат предлози за различни т.н. лептин диети, но и разни лептин суплементи кои ви ветуваат дека полесно и побрзо ќе ја достигнете целта – губење на килограмите.

Заради овие причини, денес ќе се обидеме да дадеме одговори на следните прашања: Што е лептин? Каква е неговата функција? Дали во горенаведените тврдења има некаква  вистина, односно научна поткрепа?

Што е лептин?

Лептинот е не толку одамна откриен хормон – во 1994-тата година. Што претставуваат хормоните? Хормоните се хемиски ,,гласници” кои сигнализираат или носат инструкции од еден дел на телото, до друг.

Лептинот (инаку протеинска молекула) се продуцира во адипоцитите или клетките на масното ткиво. Тој се излачува кога веќе е обезбедено доволно енергија од калориите на храната која сте ја изеле. Потоа, лептинот низ крвотокот патува до мозокот (хипоталамусот) и му ,,кажува” дека сте сити. Така, мозокот го супресира чувството на глад, со цел да запрете со јадењето.

Овој хормон го регулира и долгорочниот внес на храна (енергетските потреби на организмот), не само оној од еден до друг оброк. Примарната цел на лептинот е да му помогне на телото да одржи постојана телесна тежина.

Заради тоа што е продуциран од клетките на адипозното (масно) ткиво, неговите количества се во директна поврзаност со количеството масни наслаги кај поединците. Како се зголемува количеството масни наслаги, така растат и нивоата на овој хормон.

Лептинот има и други значајни функции

Научниците сè уште откриваат нови функции на овој хормон. Според истражувањата, лептинот игра одредена улога и за здравјето на срцето, коските, но и за имуниот одговор. Најголемиот дел од позитивните ефектите ги има заради својот индиректен антивоспалителен ефект – хроничната инфламација се случува при неадекватна функција (сигнализација) на лептинот.

Постојат и повеќе други здравствени аспекти кои се поврзуваат со дејството на овој протеин, а ќе споменеме уште една – фертилноста. Имено, ако мозкот не е доволно стимулиран од лептинските нивоа, фертилноста е значително нарушена. Ова и не е така изненадувачки, бидејќи еволутивно гледано, ако жената нема соодветно ниво на масни резерви, бременоста и не е така безбедна.

Врскaта помеѓу лептинот и телесната тежина е многу комплексна

Кога лептинот бил откриен во 1994-тата година, научниците сметале дека е тоа револуционерно откритие во однос на слабеењето и контролирањето на телесната тежина, што е и логично да се заклучи имајќи ја предвид неговата функција. Сметале дека ако најдат начин да ги зголемат нивоата на лептин кај луѓето со прекумерна телесна тежина, тоа ќе води кон трајно ,,излекување” на гојазноста.

За жал, се покажа дека врската помеѓу лептинот и гојазноста е многу покомплексна. Иако продолжуваат да се прават истражувања, сè уште нема научна потврда за ефикасна ,,терапија” за обезност базирана на лептин. Еден исклучок е реткото генетско нарушување кај децата кои се родени без можност за продуцирање на овој хормон – што води кон прекумерна телесна тежина. Кај овие деца, третманот со лептин покажал ветувачки резултати.

Каде настанува ,,проблемот” со лептинот?

Кога телото функционира нормално, вишокот масно ткиво продуцира лептин, што го поттикнува хипоталамусот да го намалува апетитот, овозможувајќи му на телото да ја ,,црпи” енергијата од своите масни резерви.

Сепак, за жал луѓето кои имаат проблеми со телесната тежина (гојазните поединци), имаат преголемо ниво на лептин во крвта. Па што е тогаш проблемот? Нели е високото ниво на лептин позитивна работа?

Можеби на прв поглед изгледа така, но ваквата ситуација создава сличен ефект како при дијабетот тип 2 (инсулинска резистентност), овој пат лептинска резистентност, односно намалена сензитивност на овој хормон. Значи, луѓето продолжуваат да јадат, телото да создава сè повеќе лептин, а од друга страна сè повеќе изостанува одговорот на ваквите зголемени нивоа – се формира непријатен циклус, а луѓето со овој проблем продолжуваат да создаваат ново масно ткиво.

Лептин диета – уште една лага

Иако често низ интеренет просторот можат да се сретнат лептин суплементи и т.н. ,,лептинска исхрана”, важно е да знаете дека лептинот не може да се најде во храната, а најчесто не е присутен ниту во ,,неговите” суплементи. Дури и ако е присутен, тешко дека ќе може да биде апсорбиран од дигестивниот систем во крвотокот.

Затоа, лептин диетата е уште една лага, а не функционира ниту суплементацијата со лептин.

Дополнително, зголемувањата на внесот на лептин не може да помогне при лептинска резистентност (која е присутна кај обезните поединци).

[Поврзано: Зошто сите диети без исклучок се погрешни?]

Фокусот треба да ни биде на здравиот живот

Одредени нови истражувања даваат надеж дека во иднина некакви третмани за обезност со лептин се можни, а до тогаш за решавањето на проблемот со килограмите треба да се фокусираме на здравата исхрана и здравите животни навики.

Ако имате проблем со телесната тежина, наместо да се обидувате да си помогнете со лептински суплементи или лептин диети, посветете се на она што значи здрав начин на исхрана и усвојување главните принципи за слабеење.

Кој начин на исхрана (а не диета) повторно и повторно се покажува како најуспешен од повеќе аспекти, прочитајте тука.

Кои се најважните принципи на здравото слабеење, прочитајте во една од нашите претходни статии: Важни принципи на слабеењето – Што треба, а што не треба да правите?

[Поврзано: 7 хормони кои го отежнуваат слабеењето]

Кога јадеме одредена храна или пиеме некој пијалак, хранливите материи кои се содржат во нив доспеваат до нашиот дигестивен систем, се апсорбираат и завршуваат во крвотокот, по што се транспортираат до сите ткива и клетки.

Но, не сите хранливи материи можат да бидат искористени до ист степен. Во превод, не сите внесени компоненти максимално се искористуваат. На пример, една иста компонента може да има различна апсорпција во зависност од одредени фактори.

Со други зборови, нутриентите се разликуваат во т.н. биодостапност или биорасположливост. Сфаќањето на овој поим значително може да помогне во здравиот начин на исхрана, односно во внесот на доволни количества од сите есенцијални макро и микронутриенти.

Како се дефинира биодостапноста?

Постојат неколку дефиниции за овој поим, но генерално тој се однесува на пропорцијата со која одредена хранлива материја може да се апсорбира од храната и да се употреби за одредена функција во организмот.

Фактори од кои зависи биорасположливоста на одредена компонента:

◦ нејзината физичката или хемиската состојба во рамките на системот храна, односно дали храната е во погодна хемиска и физичка состојба да биде апсробирана

◦ ефектот на дигестивните ензими врз неа

◦ колку таа компонента може да се поврзе со мукозата на тенкото црево

◦ дали таа компонента во дадената форма може да го мине ѕидот на тенкото црево и да се најде во крвотокот или лимфната циркулација

◦ дали дадената компонента може да се складира во организмот

◦ дали циркулаторниот систем сосема правилно може да ја врши својата функција (со што компонентата би дошла до клетките кои имаат потреба од неа)

◦ на кој начин компонентата се излачува

◦ здравствената состојба на организмот, фактор може да биде и бременоста

Како што може да се забележи од наведените фактори, биорасположливоста на одредена хранлива компонента зависи од надворешни и внатрешни фактори. Надворешни фактори се физичката и хемиската форма на храната, додека полот, возраста и здравствениот (физиолошкиот) статус се внатрешните.

Биорасположливоста на макронутриентите (јаглехидрати, масти и протеини) вообичаено е доста висока, повеќе од 90%, односно 90% од внесените вакви компоненти успешно се искористуваат од организмот.

Од друга страна, искористеноста, односно апсорпцијата и искористувањето  на микронутриентите (витамините, минералите и другите биоактивни компоненти – фитохемикалиите – расителни антиоксидативни соединенција) може значително да варира кај различни индивидуи и во зависност од различни состојби.

Во продолжение, ќе ги искористиме микронутриентите за да илустрираме кога може да дојде  до нивна намалена биорасположливост.

Ефектот на физичката и хемиската форма во достапноста на нутриентите

Првиот чекор кон обезбедување на биолошка достапност на хранливите материи е нивното ,,ослободување” од системот храна и преминувањето во хемиска форма која може да се врзе и да го помине интестиналниот ѕид.

Ензимите, односно компонентите кои го поттикнуваат и забрзуваат разградувањето на храната до попрости елементи, заедно со џвакањето, почнуваат да делуваат на ситнење на структурата на храната уште од усната празнина.

Потоа, храната доспева до желудникот каде доаѓа во контакт и се меша со желудочните киселини, по што преоѓа до крајната дестинација (за апсорпција) – тенкото црево. Овде се одвива главната апсорпција на храната под дејство на дигестивните сокови на панкреасот, полни со ензими.

Покрај џвакањето, ензимите и дигестивните сокови, значаен ефект врз обезбедувањето на погодна физичка и хемиска струкутра за апсорпција на храната има и нејзиното подготвување. Повеќе околу најдобрите начини за готвење прочитајте тука. Само како еден пример, свежите моркови и спанаќот се добар извор на растителни влакна, но нивното приготвување се овозможува поуспешна апсропција на нивните најважни хранливи компоненти – каротеноидите.

Минералните компоненти во различна храна се застапени во различни хемиски форми, што значително делува на нивната биорасположнливост. Класичен пример за ова се хем и нехем железото. Првото се наоѓа во храната со животинско потелко и е со поголема биорасположливост, за разлика од нехем кое се наоѓа во растителната храна. Хем железото, за разлика од нехем, се наоѓа во хемиски облик кој може да го ,,заштити” од поврзување со други елементи и на тој начин се превенира негова намалена биорасположливост.

Доста често витамините и минералите дополнително се додаваат во храна која природно не ги содржи или ги содржи во помали количества, со цел зголемување на нејзината нутритивната вредноста. Во случајот на витаминот Б9, кој често се додава во муслите и житарките за појадок, брашното и некои други прехранбени продукти, неговата синтетска форма додадена на овој начин има поголема биорасположливост, отколку неговата биорасположливост од природните извори на храна.

Ова го кажуваме само како пример за различното влијание на биорасположливоста на различните хемиски и физички облици на една иста компонента. Тоа не значи дека во секој случај е подобро да се користат суплементи на витамин Б9, наместо свеж зелен зеленчук или полнозрнасти житарки, кои се извори и на други значајни нутриенти.

Зголемувачи на биорасположливоста на хранливите материи

Нутриентите во рамките на еден прехранбен продукт можат да реагираат меѓусебно, но можат да стапат во интеракција и со нутриенти од други видови храна. На овој начин нивната биорасположливост може да биде нарушена, но во одредени ситуации и подобрена. На пример, за зголемувачи на достапноста може да се сметаат компоненти како водата, која е најдобар растворувач на планетата. Таа освен што со растворањето ги прави некои елементи порасположливи за организмот, им овозможува и заштита од некакви видови на интеракции со други компоненти.

Постојат и маснотии кои се растворувачи на т.н. маснорастворливите компоненти. Тоа овозможува нивна подобрена биорасположливост. На пример, бидејќи каротеноидите се маснорастворливи компоненти, нивото комбинирање со некаква здрава маснотија (3-5 грама по оброк), може да ја направи храната со каротеноиди (како морковите) уште поздрава, односно каротеноидите да имаат поголема биорасположливост.

Витаминот Ц е исто така пример за ,,зголемувач” на биорасположливоста. Студиите утврдуваат дека овој витамин ја зголемува биорасположливоста на железото за дури 2 до 3 пати! Ова би значело дека пиењето на џус од свеж портокал непосредно пред појадувањето житарки, може да му помогне на телото да апсорбира поголеми количества железо од житарките.

Намалувачи на биорасположливоста на хранливите материи

Т.н. намалувачи или инхибитори можат да ја намалат биорасположливоста на нутриентите преку:

• врзување на хранливите компоненти при што се добива форма на соединение кое не може да ја помине бариерата на тенкото црево, однсно апсорпцијата е невозможна

• врзување на хранливите материи што ќе доведе формирање на нерастворливи соединенија и на тој начин соединенија кој се неповолни за апсорпција

• натпреварување со други хранливи материи за истиот ,,влез” кој води во крвотокот

Добар пример за намалувач (уште наречени и антинутриенти) на биорасположливоста е фитичната киселина (пристуна во мешунките, полнозрнастата храна, семињата и јатките), која гради цврсти врски со минералите како калциум, железо, цинк, создавајќи растворливи или нерастворливи комплекси неповолни за апсорпција. Еден од начините да се намали ваквата киселина е подложеноста на ферментација на храната богата со неа или потопувањето на мешунките во вода.

Добар пример за нутриенти кои се ,,натпреваруваат” за истиот механизам на внесување во крвотокот се нехем железото и калциумот. Двата минерали се врзуваат за одреден транспортер на површината на апсорптивните клетки на тенкото црево. Нехем железото на овој начин влегува во циркулацијата, но иако калциумот не може да навлезе на тој начин, тој се врзува на споменатиот рецептор и го блокира. Така нехем железото има нарушена биорасположливост, односно не може да се апсробира и искористи од телото.

Ова најчесто е случај коа се земаат суплементи од некој од споменати минерали. Затоа, најдобро е да се избегнува внесување во кратки интервали, на пример на растителна храна богата со железо и калциумов суплемент.

Намалувачите на апсорпцијата можат да бидат и позитивни. На пример, растителните влакна ја намалуваат апсорпцијата на холестеролот во крвта, што е позитивно бидејќи неговите високи нивоа во крвта можат да бидат доста опасни.

Урмите се веројатно најслаткиот плод на природата. Нивната висока концентрација на шеќери често пати е причина за загриженост кај луѓето, односно честа е дилемата: Дали урмите се здрав избор?

Накратко ќе кажеме: урмите се веројатно најприродниот и најздрав начин да се ,,заблажите”. Во продолжение, ќе наведеме низа причини зошто е тоа така.

Веројатно најслатките овошки на природата!

Урмите се свежите плодови на специфичните палмини дрвја, нарекувани и датули (Phoenix dactylifera), од семејството растенија Arecaceae. Овие растенија се сметаат за едни од најстарите култивирани култури, а за нивно место на потекло се смета просторот помеѓу Египет и земјите од  Блискиот Исток. Денес овие палми се одгледуваат ширум светот, во регионите со тропска и суптропска клима.

Нивните плодови се со специфичен долгнавест, овално-цилиндричен облик и имаат од светло црвено, до светло жолто обојување, во зависност од сортата и концентрацијата на шеќер во самиот плод.

Сепак, во западниот свет, па и кај нас во Македонија, урмите секогаш се во својата сушена форма, па во овој текст ќе зборуваме за оваа нивна форма. На овој начин, хранлива вредност на урмите е уште посконцентрирана (губат од водата)!

Помеѓу најпопуларните видови се т.н. Medjоol урми и Deglet урми. Првите се потемни, нешто поголеми и послатки, но сите типови урми имаат сосема слична нутритивна вредност.

Овие суви овошки се нераздвоен дел од традиционалната кујна на Блискиот Исток, но доста често се користат и во медитеранскиот начин на исхрана, што се смета и за најдобар. Најчесто се консумираат како десерт или засладувач (како замена за шеќерот и другите нездрави засладувачи). Други начини за користење: во најразлични ,,смути” напитоци, за подготовка на енергетски бомбици и гранола барови, за правење сируп или паста од урми итн.

[Поврзано: Енергетски бомбици во 3 исклучително вкусни варијанти!]

Урмите се веројатно најнутритивната или најхранливата енергетска бомба на природата

Урмите имаат навистина импресивна хранлива вредност. Калориската вредност им е слична со сушените смокви и сувото грозје.

Најголемиот дел од калориите на урмата доаѓаат од нејзиниот јаглехидратен состав, а сосема мал дел од протеините. Количеството на мастите е сосема занемарливо.

Во една порција, или во околу 30g (3 суви урми), се содржат:

• Близу 80 калории
• 23g јаглехидрати, од кои 18g шеќери и 2,5g растителни влакна
• Околу 1g протеини
• 0,1g масти
• 5% од ДП за витамините Б5 и Б6
• 3% од ДП за витаминот Б3
• 6% од Дневните Потреби за калиум
• 5% од ДП за магнезиум
• 7% од ДП за бакар
• 5% од ДП за манган
• 4% од ДП за железо
• 3% од ДП за фосфор
• 1% од ДП за селен

Покрај ова, урмите содржат и одредено количество на цинк, калциум, витамин А и некои други витамини од Б групата, како фолната киселина на пример.

[Поврзано: Путер од кикирики – ЕНЕРГЕТСКА, но и ХРАНЛИВА бомба!]

Идеален избор кога имате ,,кризи за слатко”!

Иако речиси целата енергија на урмите потекнува од шеќерите (главно од слатката фруктоза), сепак тие имаат низок гликемиски индекс, односно тој се движи од 46 до 55.

Тоа значи дека овие суви овошки не создаваат шеќерни пикови или нивниот шеќер не преминува толку лесно преку дигестијата, во крвниот систем. Зошто е ова случај?

Одговорот е едноставен, урмите се богати и со растителни влакна (дури до 10% вкупната содржина!). Всушност, фиберот значително ја успорува работата на дигестивните ензими. Ова значи дека урмите освен што се безбедни за лицата со дијабет, можат лесно да придонесат за заситувањето, што ги прави погодни и во процесот на слабеење.

[Поврзано: Што треба да знаете за ГЛИКЕМИСКИ ИНДЕКС?]

Во една студија се заклучува дека јадењето околу 40g урми, во период од 3 недели, ја подобрува цревната перистатика, односно движењето на храната во цревниот систем, што е особено значајно за лицата кои често се измачуваат со констипацијата (запек). Друго истражување пак, покажува дека зголемувањето на внесот на фибер во организмот, може да придонесе дури и за опаѓање на шансите за развој на колоректален канцер!

Покрај ова, истражувањата на тема растителни влакна, утврдуваат и бројни други корисни ефекти од овие компоненти, како:

• Подобро дигестивно здравје
• Пребиотско дејство
• Намалување на холестеролот
• Значаен антивоспалителен ефект итн.

Извонредно здрав, природен засладувач!

Од сето наведено, лесно може да се заклучи дека урмите можат да се користат како здрава замена за грануларниот, бел шеќер! Ако сакаме да ги користиме како засладувач, најдобро е урмите да се додаваат во различните оброци во форма на сируп или паста. Овие производи се прават доста едноставно и во домашни услови, сè што ви треба е блендер, урми и вода.

[Поврзано: Дали КАФЕАВИОТ шеќер е само обичен бел, но ОБОЕН шеќер?]

Секако, фактот што урмите се безбедни и здрави, не значи дека можете да претерувате со нивното количествата, без никакви негативни последици. Користете ги урмите умерено, максимум до 10 парчиња дневно, бидејќи се доста богати со енергија. Ако не сте многу активни, треба особено да внимавате со количествата.

Антиоксидативен и антивоспалителен ефект

Покрај горенаведените нутриенти, урмите се одличен извор и на антиоксидативни фитохемикалии, како:

• Флавоноиди
• Каротеноиди
• Фенолична киселина

Антиоксидантите се одбранбениот механизам на телото од слободните радикали – штетни компоненти кои постојано се продуцираат како метаболитички отпад во телото и оксидативно ги оштетуваат неговите различни клетки и ткива. Организмот има механизми самиот да продуцира одреден процент на потребни антиоксиданти, но сепак зависи и од внесените.

Постојаните оксидативни оштетувања, водат до процеси на хронична инфламација или воспаление, кое пак на подолг рок е една од главните причини за развој на хроничните заболувања, како ревматоиден артритис, канцер, синдром на нервозни црева, различни невродегенеративни заболувања, кардиоваскуларни проблеми итн.

Урми за поздраво срце!

Имајќи го предвид претходно наведениот состав и карактеристики, лесно може да се заклучи дека урмите се добри за кардиоваскуларното здравје.

Главно, тоа се должи на 3 причини.

1. Поради нивниот потентен антивоспалителен ефект.

Антиоксидантите од урмите дејствуваат:

• на намалувањето на хроничниот процес на воспаление во телото (ризик фактор за многу заболувања, па и срцеви), потоа
• на намалување на вкупниот холестерол, и на крајот
• на намалување на високиот крвен притисок како еден од главните фактори за кардиоваскуларните заболувања.

Според едно истражување, објавено во Journal of Agricultural and Food Chemistry, ако редовно се консумираат, Мedjool урмите можат да делуваат на намалување на крвните триглицериди за дури 8%.

1 Поради минералот калиум!

Калиумот, најзастапениот минерал со кој се богати урмите, делува на намалување на високиот крвен притисок, го регулира ефектот на натриумот (солта), ги опушта крвните садов и ја подобрува циркулацијата.

[Поврзано: Без КАЛИУМ нема здраво срце! Како секојдневно да го внесуваме во доволни количества?]

2 Поради богатата содржина на растителни влакна

Веќе претходно споменавме дека растителните влакна можат да превенираат и да помогнат при гојазност, но и да го регулираат липидниот статус, што е од особена важност за здраво срце. Под регулирање на липидниот статус се поздразбира намалување на ,,лошиот” LDL холестерол и намалување на триглицеридите (мастите) во крвта.

3 Подобро здравје на мозокот!

Бројните различни фитохемикалии на урмите, помеѓу другите позитивни ефекти, низ истражувањата се покажале и како особено корисни за здравјето на мозокот. Пред се, тука се мисли на флавоноидните антиоксидативни компоненти.

Така на пример, во една студија, објавена во спасанието Neural Regeneration Research, се вели дека урмите имаат ветувачки терапевтски потенцијал за Алцхајмеровото заболувања! Во испитувањето се заклучува дека тоа се должи на антиоксидативниот и антивоспалителен ефект на фитохемикалиите од урмите, што може да допринесе за борба против инфламацијата и оксидативниот стрес во мозочното ткиво.

[Поврзано: Најдобрата храна за МОЗОКОТ!]

Други позитивни ефекти од почестото јадење урми:

• Подобар спортски перформанс – зголемување на енергетското ниво за брзо време и соодветно заситувачко дејство. Значи тие се одлична ужина пред и по тренингот.
• Поздрави коски! – поради сосема солидната содржина на минерали кои се од исклучителна важност за здравјето на коските, како манган, калиум, магнезиум, фосфор, калциум итн.
• Подобро здравје на очите – поради антиоксидативниот состав, пред сè каротеноидите.
• Потенцијален антиканцероген ефект – поради исклучителната антиоксидативна содржина.
• Позитивен ефект во однос на тегобите во бременоста – одредени истражувања утврдуваат бенефити на урмите во однос на олеснување на природниот процес на пораѓање.
• Поуспешно менаџирање со дијабетот – поради нискиот гликемиски индекс, фиберот и антиоксидативниот состав. Ова го потврдуваат и одредени истражувања на темата.

Шумите или поголемите зелени површини често пати се нарекуваат и бели дробови на планетата Земја. Причината за тоа е едноставна – растенијата ни го обезбедуваат кислородот, неопходниот услов за одвивање на животните процеси.

Со развивањето на цивилизацијата, човекот сè повеќе се одалечувал од природата, односно ја уредувал и ширел својата средина за сметка на екосистемите кои постоеле на тие места.

Сепак, во последно време свесноста за значењето целокупниот баланс во екосистемот сè повеќе расте, а сè поголем број истражувања укажуваат на природната потреба на човекот од зелени простори. Така, урбанистичките планови во иднина ќе содржат сè повеќе зеленило.

Во една од претходните статии зборувавме за извонредните докажани ефекти на градското зеленило, а денес ќе разгледаме 2 истражувања кои исто така укажуваат на значајноста на зеленилото за нашето ментално здравје, но и целокупно здравје..

[Поврзано: Извонредниот ефект на градското ЗЕЛЕНИЛО врз МЕНТАЛНОТО здравје!]

Дури и едноставното гледање во зелени простори, може да помогне да се намали силната потреба за нездрава храна, алколол и цигари!

Честите активности и поминувањето време во природа, докажано има бројни позитивни ефекти, но едно неодамна објавено истражување од Универзитетот Плајмаут од Велика Британија, вели дека дури и пасивното уживање во зелените простори или гледањето во нив, може исто така да има значителни бенефити по здравјето.

Истражувачите од Плајмаут сугерираат дека дури и наједноставното гледање во дрвјата од вашиот прозорец или уживањето во сопствениот двор, може видно да ја намали зачестеноста и интензитетот на потребите за нездрави навики, како прејадување со нездрава храна, пушење цигари или прекумерна употреба на алкохол.

Интересни резултати

За потребите на споменатата студија, испитувани биле 149 волонтери, на возраст помеѓу 21-65 години. Земени биле податоци за околината во која живеат, односно достапноста и обемот на зелените простори во околината на нивниот дом. Исто така, спроведени биле и специјализирани прашалници кои требало да ги утврдат зачестеноста и интензитетот на потребите за претохдно споменатите, инаку најчести, лоши навики. Проценувано било и како сето ова се одразува на нивото емоционално или ментално здравје.

Што покажале резултатите?

Истражувачите утврдиле дека луѓето кои имаат свои градини, односно дворови со зеленило или пак прозорците од домот им се насочени кон парк или било каков облик на зеленило, многу поретко имале неодложни потреби за нездрави навики, а кога тие се јавувале, биле со послаб интензитет.. Ваквите резултати биле добиени без оглед на нивото на физичка активност кај испитаниците.

Иако во оваа студија не се утврдува причинско-последична врска помеѓу намалената потреба од нездрави навики и зеленилото, сепак таа претставува силен индикатор дека вреди да се истражува во оваа насока. Многу е веројатно во иднина зеленилото да биде битен дел од терапијата за одвикнување од некакви лоши навики.

Само 20 минути поминати во природа, можат да го намалат стресниот хормон кортизол!

,,Поминувањето најмалку 20 минути од денот во прошетка или седење на места што ни предизвикуваат чувство на ,,контакт со природата”, може значително да го намали нашето ниво на т.н. стресен хормон кортизол.”

[Поврзано: Како да препознаете високи нивоа на кортизол?
Пешачење за СЛАБЕЕЊЕ – колку и како?]

Ова може да се прочита во една студија објавена минатата година, во списанието Frontiers in Psychology.

Од поодамна се познати позитивните ефекти од зеленилото за нашето здравје, но научниците од оваа студија велат дека нивната студија фрла ново светло или дава одговори на важни дилеми, кои до тогаш постоеле: Колку често и колку време е доволно да поминеме во ,,природа” за да имаме некакви посебни бенефити? Дополнително, дали зеленилото, како градското, има сличен ефект како оној на планинскиот простори и шумите, па времето поминато во/низ него, можеме да го сметаме како време во кое сме ,,контактирале со природа”?

Споменатата студија, според истражувачите, во голема мера дава одговор на претходно поставените дилеми. Имено, тие преку специјализиран метод, утврдиле дека 20 до 30 минути поминати во проштека или седење во простори во кои имаме чувство дека сме во ,,природа”, значително можат да го намалат кортизолот, наречен и хормон на стресот.

Значи, тие простори не мораат да бидат изолирана шума или планина, туку едноставните, кратки прошетки во градските паркови или било кои места кои ги доживуваме како природа, можат да делуваат на намалување на хроничниот стрес.

За пошироката јавност добро е познат поимот нутриенти или по ,,нашки” хранливи материи. Но, дали сте зnаеле дека постојат и соединенија кои се т.н. антинутриенти? Логично, за разлика од нутриентите, антинутриентите имаат негативни импликации во дигестијата. Сепак, приказната за антинутриентите е малку покомплексна од овој заклучок.

Антинутриентите можат да бидат со природно или синтетско потекло, а нивната главна одлика е попречувањето на апсорпцијата на потребните хранливи материи (најчесто минералите, со кои антинутриентите стапуваат во реакција), но и инхибиторно дејство во однос на дигетивните ензими (ја попречуваат нивната ензимска функција), кои се клучни за соодветното разградување на системот храна, што подоцна овозможува оптимално апсорбирање на храната..

Антинутриентите најчесто се наоѓаат во здравата храна и пијалаци, односно во различните лиснати зеленчуци, во некои овошки, мешунки, коренасти плодови,чаеви, кафе итн.

Кои се добрите вести?

Важно е да се каже дека во помали количества тие не само што не се штетни, туку можат да имаат и корисен ефект (освен кај лица со висока сензитивност). Дополнително, постојат соодветни начини според кои можеме значително да ја намалиме концентрацијата на антинутриентите во храната. Повеќе за овие достапни начини и најпознатите и најчести антинутриенти, прочитајте во продолжение.

• Фитична киселина

Можеби најдобро познатиот антинутриент, кој во најголеми количини е застапен во житарките и мешунките. Оваа киселина, врзувајќи различни значајни минерали, ја оневозможува нивната правилна апсорпција во дигестивниот тракт.

Фитичната киселина може да ,,зароби” огромен процент од минералната содржина на храната: калциум, магнезиум, железо, цинк, па и фосфор. Дополнително таа ја инхибира работата на некои од есенцијалните дигестивни ензими, како: трипсин, амилаза и пепсин. Амилазата е потребна за разградување на храната од јаглехидратно потекло, додека трипсинот и пепсинот се неопходни за протеинската дигестија.

Одредени истражувања покажуваат дека дури до 80% од фосфорот и цинкот на храната богата со нив, остануваат недостапни за апсорпција во дигестијата во присуство на споменатата киселина. Истото може да се каже и за 40% од магнезиумот на храната богата со овој минерал.

Се работи за храна како: семки од тиква и сончоглед, индиски ореви, наут итн.

Во исто време, фитичната киселина делува и на попречување на апсорпцијата на калциумот и железото, со што се зголемува ризикот од развивање на анемии и загуба на коскено ткиво.

Од друга страна, внесувањето на храна богата со витаминот Ц, како на пример цитрусни или бобести овошки, може да го намали ваквото дејство на фитичната киселина, односно да ја подобри апсорпцијата на споменатите важни минерали. Дополнително, истото дејство може да го има и храната богата со витаминот А (сладок компир, моркови итн.).

[Поврзано: Што треба да знаете за анемиите и железото во исхраната?]

• Танински материи

Танините се тип на ензимски инхибитори кои ја попречуваат дигестијата на протеините, што може во крајна линија да води кон протеински дефицит и гастроинтестинални проблеми. Преголемите количества од овие материи можат да создадат и симптоми, како гадење, повраќање, дијареа, запек и други дигестивни проблеми.

Таниниските материи се најзастапени во виното, зелениот и црн чај, потоа во пиво, какао, различни семиња, јаткасти плодови итн.

• Оксалати

Слично како и танините, оксалатите во поголеми количества можат да се најдат во сусамовото семе, мешунките и просото. Овие антинутриенти делуваат на намалената апсорпција на протеините од споменатата храна. Тие го врзуваат и калциумот, со што се намалува неговата апсорпција, а го зголемуваат и ризикот од развој на бубрежни камчиња.

• Лектини

Во најголеми количества лектините се наоѓаат во мешунките, кикириките и пченицата. Прекумерниот внес на лектини, може да создаде симптоми, како повраќање, тежина во стомакот, гасови итн.

Најзначајното околу лектините е дека тие можат да навлезат во клетките на дигестивниот тракт и да ги оштетат нивните мембрани, што води не само кон нарушена апсорпција на нутриентите, туку и кон нарушување на корисната цревна микрофлора, како и поттикнување на автоимуни рекации.

• Сапонини

На сличен начин како лектините, можат да навлезат и да создадат оштетувања на гастроинтестиналното внатрешно ткиво, предизвикувајќи непријатни симптоми. Тие можат дури да навлезат во крвотокот, што предизвикува имун одговор. Храна која е добар извор на сапонини: мешунки, спанаќ, одредени чаеви, кромид, овес итн.

• Трипсин инхибитори

Трипсин и хемотрипсин инхибиторите се наоѓаат во добар дел од житарките, но и мешунките, како сојата. Како што им кажува самото име, тие ја оневозможуваат работата на трипсинот, важен ензим за разградување на протеинската храна.

• Изофлавони

Полифенолни антинутриенти кој во најголема мера се најдени кај сојата. Можат да предизвикаат проблеми со дигестијата, но да делуваат во насока на хормонски промени.

• Соланини и хаконини

Во поголеми концентрации може да се најдат во модриот патлиџан, доматите, пиперките итн. Најчесто се доста корисни, но доколку се внесуваат во многу големи концентрации, можат да предизвикаат симптоми, како стомачна болка, главоболка, дијареа, грчеви, сиптоми слични на киселини итн.

Што можеме самите да превземеме?

Избегнувањето на храната богата со споменатите антинутриенти не е решение.

Како што видовте погоре, се работи за прехранбени производи кои како по правило се особено здрава и нутритивна храна. Значи, покрај антинутриентите, тие изобилуваат и со низа на други екстремно значајни хранливи материи: квалитетни јаглехидрати, протеини, здрави масти, витамини, минерали и низа корисни фитохемикалии.

Дополнително, повеќето од споменатите материи имаат и низа бенефити за нашето здравје доколку се внесени во помали количества и доколку храната е соодветно подготвена. На пример, големиот дел од наведените материи претставуваат силни антиоксидативни компоненти, кои можат да не заштитат од хроничните воспалителни процеси – еден од главните ризик-фактори за повеќето хронични заболувања. За големиот дел од наведените материи, најдени се дури и антиканцерогени својства.

За среќа, постојат и постапки кои самите можеме да ги превземеме во целта да имаме здрава исхрана во која умерено ќе ја внесуваме од антинутриентите. Првото е избегнување на директно комбинирање на храна богата со антинутриенти и минерали.

Второ и можеби позначајно: постојат повеќе начини на подготовка на храната, кои ги намалуваат нејзините количества антинутриенти.

Главниот начин кој може да ги намали концентрациите на повеќето од наведените антинутриенти е термичкито третман, односно варењето или печењето. Дополнително, ваквите начини на подготовка ја прават храната и општо земено полесно дигестибилна.

Конкретни постапки кои можете да ги превземете за да се заштитите од преголемите концентрации на антинутриенти во здравата храна:

1. Пред употреба, потопувајте ја храната во вода (можете и да ја мелете) – потопете ги во вода мешунките, житарките, па и јатките кои се богати со некои антинутриенти, во текот на ноќта. Истото можете да го направите и со семињата. За среќа големиот дел од рецептите за семињата се подготвуваат со потопување во вода – чиа, ленено семе итн. На овој начин, се овозможува и полесно искористување и на некои други компоненти, кои инаку слабо би биле искористени, како на пример омега 3 масните киселини од чиата и лененото семе.

2. Оставете ги семињата, житарките и мешунките да изртат – на овој начин истo така можат да се деградираат голем дел од антинутриентите. Според некои истражувања, на овој начин се зголемува апсорпцијата на витаминот Б12, цинкот, железото, магнезиумот итн.
3. Користете ја ферментацијата – органските киселини формирани при процесот на ферментација, поттикнуваат разградување на фитичната киселина и многу други антинутриенти. Дополнително, ваквиот процес ќе ја збогати храната со пробиотици. Млечната киселина од јогуртот исто така може да помогне.

[Поврзано: ПРИЧИНАТА за инстантно подобрување на цревата со ФЕРМЕНТИРАНАТА храна!]

Ако сте жена на возраст од 45 до 65 години, огромни се шансите дека ви се случуваат т.н. топли бранови. Ако тие се со умерен интензитет и нередовни, не се причина за особена загриженост, но доколку се чести и поинтензивни, новите студии велат дека е најпаметно да направите превентивен преглед кај вашиот лекар.

Топлите бранови можат да бидат повеќе од симптом на менопауза

Истражувачите обрнуваат сé повеќе внимание на ризик-факторите за кардиоваскуларни заболувања кои се уникатни за жените, како што е раната менопауза (под 40 годишна возраст) и одредени компликации при бременост. Во последно време пак, вниманието е насочено кон најчестиот симптом на менопаузата – топлите бранови.

Иако во секој случај тие се непријатни, пристигнуваат сé поголем број на научни податоци според кои поинтензивните топли бранови можат да укажат на одредени кардиоваскуларни проблеми, вклучително срцев и мозочен удар, кои би се јавиле понатаму во животот на жената. Сепак, треба да се спомене- ова не значи дека сите жени кои имаат топли бранови, имаат зголемен ризик од срцеви заболувања.

Индикатор на ,,затскриен” проблем

Топлите бранови се кратки епизоди во кои се јавува чувствуво на неконтролирано загревање на телото. Тие можат да траат неколку секунди, но и до неколку минути. Во текот на жешкиот бран, можно е вцрвенување на кожата и поинтензивно потење. По завршувањето на ваквите бранови, се појавува чувство на ладно и непријатност.

Ваквите бранови најчесто се јавуваат неколку месеци пред или по менопаузата, а кај некои жените тие можат да останат дури и со години. Зачестеноста на овие жешки бранови е навистина многу индивидуална. Кај некои жените тие се појавуваат и до неколку пати дневно, додека кај други може да се јават неколку пати годишно.

Сé уште не е целосно јасно што ги предизвикува, но експертите сметаат дека топлите бранови се резултат на намалените нивоа на естроген што делува на многу значаен дел од мозокот наречен хипоталамус. Покрај многуте други функции, хипоталамусот делува и како ,,термостат” на телото.

Кога хипоталамусот ќе забележи дека телото е презатоплено, ги поттикнува механизмите за ладење. Како дел од овие механизми, крвните садови се шират за да ослободат што е можно повеќе топлина. Експертите заклучуваат дека најверојатно постои нешто различно кај жените со почести и поинтензивни топли бранови, во однос на тоа како нивните крвни садови регираат на ,,наредбите” од хипоталамусот.

Што велат броевите на една американска студија?

Една студија од 2019 година објавена на конференција на Американсата заедница на жени во менопауза, вели дека честите и интензивни топли бранови (или медицински кажано вазомоторни симптоми) во периодот на менопауза се поврзани со зголемениот ризик од некакви кардиоваскуларни заболувања во текот на следните 20 години од животот на жената.

Студијата имала 3300 волонтерки и траела повеќе од 20 години . Жените имале од 42 до 52 години и биле пред влегување или во менопауза. Во периодот од 20 години, жените биле детално следени, а анализирано било и каква е поврзаноста на жешките бранови со кардиоваскуларните болести кои се појавиле кај некои жени во текот на студијата.

Анализата на оваа студија покажува дека жените кои имале почести и поинтензивни топли бранови, имале за 50% поголем ризик од кардиоваскуларни заболувања, вклучително срцев и мозочен удар, во однос на оние кои немале вакви бранови или имале највеќе еден во две недели. Дополнително, утврдено било дека дури 80% од жените со интензивни и чести жешки бранови ќе страдаат од некакво срцево заболување во следните 20 години од животот, во споредба со оние кои немаат редовни вакви бранови.

Исто така, многу е важно да се каже дека ваквиот значително зголемен ризик не бил поврзан со стандардните ризик-фактори за кардиоваскуларни заболувања, како дијабет, гојазност или високи маснотии и крвен притисок. Споменатите броеви се посебен фактор кој сé уште е без конкретна објаснета причинско-последична врска.

Студијата се смета за доста релевантна бидејќи траела долг временски период, испитувани биле повеќе параметри, а застапени биле повеќе нации и раси.

Дали третирањето на жешките бранови може да го намали ризикот од срцеви заболувања?

Бидејќи сé уште не постојат директни докази за причинско-последичната врска помеѓу топлите бранови и срцевите болести, така не може да има препорака за нивен третман со намерата за превенција од споменатите заболувања. Значи, третирањето на овој  симптом на менопаузата засега останува само заради непријатноста. Повеќе за нехормонското третирање на симптомите од менопаузата прочитајте тука.

Краток заклучок

За експертите е евидентно дека постои одредена причинско-последична врска помеѓу интензивните топлински бранови и срцевото здравје, но потребни се уште доста истражувања.

Иако 50% зголемен ризик звучи доста страшно, генерално ризикот за срцеви заболувања од топлинските бранови останува релативно низок. Па што можеме всушност да извадиме како заклучок од новата студија?

Според експертите од студијата, пораката која може да се извлече од истражувањето е дека срцевото здравје треба да се сфаќа доста посериозно и периодот на менопаузата да биде период на преиспитување и заклучување на сите можни ризик-фактори (висок притисок, висок шеќер и холестерол во крвта итн) кои може да ги има една индивидуа за развој кардиоваскуларни болести. Ако имате чести и интензивни топлински бранови, обратете се за совет кај вашиот лекар.