Uncategorized

Со напредокот на медицината, лекарствата и терапиите за разни заболувања, животниот век на човекот значително е продолжен. Но, ова со себе носи и повеќе предизвици. Помеѓу нив посебно се издвојува проблемот со остеопорозата – многу често заболување кај повозрасната популација.

Се проценува дека моментално од остеопороза страдаат над 200 милиони луѓе ширум светот. Според статистиките на Интернационалната фондација за остеопороза (IOF), се проценува дека во иднина, на глобално ниво, дури 33% од жените и 20% од  мажите ќе се соочат од оваа непријатна дијагноза.

Но, зошто се предвидува ваква алармантна статистика и кои се нашите навики, односно ,,лајфстајл” факторите што влијаат на ризикот од остеопороза?

Што всушност претставува остеопорозата?

Остеопорозата е заболување што се карактеризира со намалена коскена маса, намалена густина на коските и влошување на коскеното ткиво и структура.

Бидејќи коскеното ткиво е живо и постојано се обновува, остеопорозата се смета за состојба при која има недоволно формирање на ново ткиво, односно има несоодветна рамнотежа меѓу новосоздаденото и старото ткиво.

Ризикот од ова заболување природно се зголемува со стареењето, бидејќи доаѓа до промени во самата структура на коските. По триесеттата година, се смета дека брзината на разградба на старото коскено ткиво е веќе поголема, отколку брзината со која тоа се обновува. Ова може да доведе до намалена цврстина на коските и зголемен ризик за кршеници.

Постојат разни фактори што влијаат врз ризикот од појава на остеопороза. Дел од нив се генетски, но дел се и директно или индиректно определни од нашиот начин на живеење.

Фактори врз кои не можеме да влијаеме се:

• Полот – остеопорозата е позастапена кај жените, а особено по педесеттата година
• Возраста – со стареењето ризикот од остеопороза се зголемува
• Раса – луѓето со Азијско потекло имаат поголем ризик
• Семејна историја – доколку некој од родителите имал остеопороза, ризикот се зголемува
• Градба на тело – луѓето со помала градба имаат поголем ризик од остеопороза

Начинот на живот и неговото влијание врз ризикот од појава на остеопороза

Покрај набројаните фактори кои не се во наша контрола, постојат и такви што можеме директно да ги контролираме. Исхраната, здравите навики и начинот на живот се нешто што исто така влијаат врз појавата на остеопорозата.

Во поглед на начинот на живот, главните фактори се:

1 . Пушењето

Се смета дека кај пушачите густината на коските побрзо се намалува, отколку кај непушачите. Цигарите влијаат врз коскеното ткиво и ја нарушуваат неговата способност за обновување. Исто така, и пасивното пушење се смета како ризик фактор за остеопороза.

Дополнително, пушењето доведува до зголемени нивоа на слободни радикали, соединенија кои се заслужни за оштетување на нашите клетки. Една пет годишна студија го проучувала внесот на витамините Ц и Е (антиоксиданти) кај пушачи и непушачи. Утврдено било дека ризикот за фрактура на колкот кај луѓето кои не внесувале доволно од витамините бил пет пати поголем за пушачите, отколку за непушачите.

2 . Прекумерно консумирање алкохол

Долгорочната употреба на алкохолот во прекумерни количини може да доведе до намалени нивоа на ново создадено коскено ткиво. Ваквата состојба го зголемува ризикот за скршеници.

3 . Неактивен начин на живот

Било какви вежби – пешачење, трчање, танцување, вежби со тежина и сл. помагаат да имаме здрави и силни коски и мускули. Покрај тоа, вежбањето може да ја подобри рамнотежата и да го намали ризикот од паѓање. Се смета дека луѓето што премногу долго седат во текот на денот, имаат зголемен ризик од остеопороза.

Вежбајќи, си го подобруваме и држењето на телото.

Нешто повеќе за бројните позитивни ефекти кои ги нуди вежбањето може да прочитате тука.

4 . Дефицит на одредени нутриенти преку исхраната

Долгорочениот дефицит на калциумот во исхраната може да има значајна улога во појавата на остеопороза. Недоволното количество на калциум доведува до намалена густина на коските, зголемен губиток на коскено ткиво и зголемен ризик од скршеници.

Трајното исклучување на одредени намирници од исхраната, како и недоволна телесна тежина ги ослабнува коските и кај мажите и кај жените.

Одредени проблеми со гастроинтестиналниот тракт кои можат да доведат до намалена апсорпција на калциум, исто така доведуваат до зголемен ризик од остеопороза.

Промени во начинот на живот кои може да го намалат ризикот од остеопороза

Добрата исхрана и физичката активност се факторите кои се најмногу во наши раце. Доволниот внес на протеини и калциум преку исхраната е нешто што позитивно влијае во превенцијата на остеопорозата. Редовно консумирање на зеленчук, овошје и полнозрнести житарки поволно влијае врз здравјето на коските. Тие се одличен извор на магнезиум, калиум, витамините Ц, К и А – секој од нив со своја значајна улога во одржувањето на здравјето на коските.

Во овој контекст, не може да не го споменеме и витаминот Д. Овој витамин има клучна улога за коските, бидејќи ја подобрува апсорпцијата на калциум во телото. Покрај ова, витаминот Д и директно влијае врз здравјето на нашите коски.
Редовната изложеност на сонце е битна за обезбедување доволно витаминот Д. Секако, изложувањето треба да биде на умерено и не премногу силно сонце.

Вежбањето е веројатно назначајно

Без разлика кога започнуваме, вежбањето е корисно за нашите коски и мускули. Комбинирањето на умерени кардио вежби, вежби со тежина и вежби кои бараат рамнотежа, води кон најдобри резултати. Вежбите со тежина може да се погодни за нашиот ‘рбет и раце, додека вежбите како пешачење, трчање, скијање или танцување, може да допринесат за зајакнати коски во нозете, колковите и долниот дел на ‘рбетот.

Вежбите како на пример пливање или возење велосипед се одлични за општото  здравје, но се смета дека не допринесуваат значително врз здравјето на коските, како претходно наведените активности.

[Поврзано: Остеопороза – Колку е значајна физичката активност?]

Особено кога сме во процес на слабеење, значајни ни се искулително хранливите оброци кои од друга страна немаат висока калориска вредност. Како најдобар пример за вакви оброци се т.н. појачани салати кои не се составени само од свежа храна, туку и од мешунки, семиња, јатки и слична храна што има силен потенцијал да нè засити.

Во повеќе претходни објави дадовме предлози за салати од ваков тип, на пример познатото табуле или медитеранската киноа салата.

Денес два уникатни предлози за хранливи салати кои можат да ви послужат како главен оброк: Мароканска салата со кус-кус и леблебии и интересна салата со компири и леќа.

Мароканска салата со кус-кус и леблебии

Мароканската кујна вклучува широк спектар на зачини, кои создаваат комплексен профил вкусови. Овие зачини и вкусови се под влијание на медитеранската и арапската кујна поради самата местоположба на Мароко. Кускусот е популарна состојка во двете кујни, а нивните салати или пилафи често вклучуваат суво овошје (во овој рецепт тоа е изоставено), но ако сте обожавател, дефинитивно може да додадете суво грозје или некакво друго суво овошје во ова јадење.

За овој рецепт, потребни ќе ви бидат:

• 1 шоља вода
• 1 шоља или кесичка кускус
• 1 супена лажица маслиново масло
• 1 средно-голем морков, рендан
• 1 црвена пиперка, ситно исецкана на коцки
• 2 средни главици кромид, ситно исецкани
• 1 конзерва наут, исцедена и исплакната

За сосот:

• 2 кафени лажички вински оцет
• ½ кафена лажичка ким
• ¼ кафена лажичка цимет
• ¼ кафена лажичка морска сол

Начин на подготовка:

1. Во мало тенџере, доведете ја водата до вриење. Кога ќе зоврие, додадете го кускусот и  веднаш тргнете го тенџерето од оган, покријте го и оставете да отстои 5 минути. Остатокот вода (доколку има) исцедете го.
2. Во меѓувреме, подгответе го сосот така што во мала чинија ќе изматите маслиново масло со оцет, ким, цимет и сол.
3. Размешајте го кускусот со вилушка и истурете го во средна чинија. Додадете ги морковот, црвената пиперка, зелениот кромид и наутот и добро промешајте.
4. Истурете го сосот врз мешавината од кускус и наут и нежно промешајте. Служете веднаш.

• Овој рецепт прави 4 порции.

Нутритивна вредност:
(на 1 порција)

Калории: 331 Јаглехидрати: 46g од кои растителни влакна: 9g и шеќери: 2g;  Протеини: 13g; Масти: 7g од кои заситени масти: 1g; Витамин A:  4559 IU; Витамин Ц: 40mg; Калциум: 77mg; Железо: 3mg

Предлог за вечера: Салата со компири и леќа

Леќата е богат зеленчук со низа бенефити за нашето здравје, а чорбата од леќа не е единствениот начин на кој можеме да ги искористиме сите здравствени потенцијали на оваа намирница. Оваа брза салата е одлична идеја за лесна и здрава вечера.

За овој рецепт, потребни ќе ви бидат:

• 2 големи главици кромид, едниот преполовен, а другиот ситно исецкан на коцки
• 4 гранчиња мајчина душица или 2 супени лажички сува мајчина душичка
• 1 мал ловоров лист
• 1 чаша зелена леќа, исчистена, добро измиена и сварена
• 1 мал ловоров лист
• ½ кафена лажичка морска сол
• 4 шољи вода
• ½ кафена лажичка мелен црн бибер
• 800g компир, исецкан на крупни коцки и сварен
• 2 супени лажици вински оцет
• 1 до 2 чешниња лук, ситно исецкани
• 1 супена лажица Dijon сенф
• ¼ шоља (околу 4 супени лажици) маслиново масло
• неколку каламата маслинки (околу 6-7), преполовени и со извадена семка
• 4 кисели краставички, ситно исецкани на коцки
• свеж магдонос, ситно исецкан

Начин на подготовка:

1. Започнете со готвење на леќата. Ставете ја исчистената леќа во мало/средно тенџере со преполовениот кромид, гранките од мајчина душица, ловоровиот лист, малку сол и 4 шољи вода. Оставете ја леќата да крчка на средна топлина 25 до 30 минути, додека не стане мека. Исцедете ja леќата, а останатите состојки отстранете ги. Поклопете го тенџерето и тргнете ја леќата на страна
2. Во меѓувреме, сварете ги компирите: Во посебен сад, покријте ги компирите со ладна вода. Доведете ги компирите до вриење и оставете ги 15-тина минути. Кога ќе поминат 15 минути, компирите треба да бидат доволно меки за лесно да се прободат со чепкалка за заби или нож. Исцедете ги и тргнете на страна.
3. Додека се вари компирот, ставете го исецканиот кромид и оцетот во голем, длабок сад и додадете ги лукот, сенфот, малку сол и бибер, и маслиновото масло. Додадете ги и каламата маслинките, сецканите корнишони и исецканиот кромид.
4. Додадете ги сварените компири и леќата во садот и промешајте. Прилагодете ги зачините според вашиот вкус со дополнително сол и бибер доколку е потребно. Одозгора наросете го магдоносот и служете.

• Овој рецепт прави 4 порции како главен оброк, а 6 како прилог.
• Салатата можете да ја чувате во фрижидер во затворен сад најмногу 5 дена.

Нутритивна вредност:
(на 1 порција)

Калории: 372 Јаглехидрати: 51g од кои растителни влакна: 8g и шеќери: 2.6g;  Протеини: 8.2g; Масти: 16g од кои заситени масти: 2g; Витамин Б6: 0.6mg; Бакар: 0.5mg; Калиум: 924mg

Луѓето што се љубители на утринското кафе ќе ви кажат дека без истото денот не може да им започне. Но, што ако шолјата кафе ја замениме со шолја топло и вкусно какао? Двата пијалока го содржат кофеинот – состојката која се смета дека нè држи будни и го прави кафето омилен пијалок за утринските часови. Во продолжение ќе ги споредиме нутритивните карактеристики и здравствените придобивки на овие два популарни пијалока и ќе воочиме дали навистина какаото може да е здрава и нутритивна алтернатива на кафето,а сепак да не држи будни и фокусирани.

Во претходните статии беа разгледани позитивните придобивки од какаото во прав, но во продолжение ќе направиме една споредба на шолја какао напиток и шолја кафе.

Какаото во прав – здрав и вкусен напиток

Какаото се добива од плодовите на дрвенастото растение Theobroma cacao кое потекнува од тропските делови на Америка. Од овие плодови се добива какао масата (прав и какао маснотии) и потоа од неа и чоколадото, што воедно е и главната употреба на какаото. Кај нас, какао правот се користи уште и како топол напиток. Дел од многубројните здравствени придобивки на овој напиток се :

• Високата содржина на антиоксиданти, првенствено полифенолите
• Намалување на ризикот од мозочен и срцев удар
• Намалување на симптомите од дијабетот тип 2
• Регулирање на телесната тежина
• Поздрава кожа

Но исто така, какао правот содржи:

• масти од кои околу 60% се здравите незаситени масти
• протеини (околу 40% од масата на правот)
• јаглехидрати од кои најголем дел се корисните растителни влакна, а сосем мал дел се шеќерите
• минерали (калциум, калиум, железо и магнезиум), како и витаминот B6

Кафето – омилен пијалок на многумина, богат со антиоксиданти

Кафето како еден од најпопуларните пијалаци во светот се подготвува од печените зрна на растенијата од родот Coffea. Тоа нуди исто така низа на здравствени придобивки, како што се:

• Намалување на ризикот од дијабет тип 2
• Намалување на ризикот од појава на Алцхајмерова болест, Паркинсова болест и деменција
• Намалување на ризикот од кардиоваскуларни заболувања
• Практично е без калории (поради отсуството на макро нутриентите), а сепак содржи одредени витамини како витамините B2,B3,B5 како и минералите манган и магнезиум

Кафето е докажано дека содржи високи количества на антиоксиданти– соединенија кои ги неутрализираат штетните слободни радикали кои се секогаш присутни во човековото тело. Имено кафето е особено богато со антиоксидантите фенолпропанонска киселина и полифенолите. Токму овие соединенија – антиоксидантите ги пружаат здравствените придобивки кои се препишани на кафето.

По чајот, кафето е вториот најпопуларен пијалок во светот и поради тоа се смета дека кај популациите кои редовно консумираат кафе, најголемиот дел од антиоксидантите во исхраната доаѓаат токму од овој пијалок.

Исто така за луѓето кои внимаваат на внесот на калории, кафето е одличен пијалок бидејќи скоро и воопшто да не содржи калории.

Споредба на шолја кафе и какао во прав

Очигледно е дека и двата пијалока имаат докажани придобивки по човековото здравје, но исто така е воочливо дека какаото содржи одредени нутриенти кои не се присутни кај кафето. Доколку калориите не се проблем во исхраната, присутните масти, протеини и јаглехидрати (од кои најмногу се растителните влакна) во какаото во прав се исклучително корисни и здрави за консумирање.

Имено, какаото во прав има околу 230 калории/100g, додека кафето има 0 калории.

Треба да напоменеме дека споредбата е кога напитокот од какао во прав би бил подготвен со вода, а не со млеко. Во поглед на кофеинот, кафето содржи од 200 па до над 2000mg кофеин на 100g мелено кафе (количина која во голема мера зависи и од начинот на третман на зрната кафе, видот на зрното кафе и сл.), додека какаото во прав содржи 230mg кофеин.

Ова би значело дека шолја подготвена од 15g какао прав (2 мали лажички) би содржела:

•  само околу 34 калории
•  2g масти
•  дури 5g на растителни влакна
•  3g протеини и
•  занемарливо мало количество на шеќер (0,3g)

Како споредба, шолјата кафе би имала 0 калории поради тоа што не ги содржи протеините, влакната и мастите како кај какаото, но би ги содржела споменатите витамини и антиоксиданти. Исто така шолјата кафе, во зависнот од подготовката, би можела да има значително поголема количина на кофеин што кај некои луѓе би можело да претставува проблем, особено по испиени неколку шолји кафе на ден.

Дали е какаото добра замена за кафето?

Со какао напитокот ќе внесеме одредена количина на кофеин, а дополнително тоа нуди и одредени нутритивни состојки и е хранлива и здрава алтернатива на кафето. На овој начин ги внесуваме и макро нутриентите, првенствено како најзастапени кај какаото во прав – протеините, но и незаситените масти како и растителни влакна кои какао правот ги има во изобилие. Доколку е подготвен со вода, тој сепак може да се смета за нискокалоричен напиток со одличен вкус.

Кафето од друга страна е одличен извор на антиоксиданти и за популацијата која внимава на внесот на калории е одлична опција.

Секако вкусовите на двата напитоци се различни, но предлагаме љубителите на кафето повремено да се обидат и да ја заменат шолјата кафе со вкусна и топла шолја свежо подготвено какао и на тој начин да го добијат посакуваниот кофеин, но и низа на други корисни макро и микро нутриенти.

Со тек на времето сè повеќе слушаме за интолерантноста на лактоза и сè повеќе луѓе се жалат или се сомневаат дека ја имаат истата. Можеби за некој ова претставува „модерен“ проблем кој во минатото не постоел, но факт е дека ваквата интолерантност е реален, стар и добро познат проблем со кој се соочуваат многу луѓе низ светот.

Некогаш воочувањето дека сме интолерантни на лактоза може да е потешко и да не ги забележиме и поврземе симптомите уште од самиот старт. Но, се смета дека во светски рамки дури 65% од возрасната популација има намалена способност за дигестија на лактозата,а во популацијата од Источна Азија, оваа бројка се движи од 70, па и до 100%.

Ваквите проценти се базирани на средна вредност и треба да се нагласи дека зависат од потеклото – регионот од каде потекнува некоја популација.

Интолеранцијата на лактоза не треба да се помеша со алергија кон млечни производи. Алергиите се реакција на нашиот имун систем кон одреден тип или состојка во храната, додека во денешната статија ќе разгледаме зошто доаѓа до интолерантност кон лактозата.

Што претставува лактозата и каде е сè присутна?

Лактозата е тип на шеќер (дисахарид) кој е природно присутен во млекото на повеќето цицачи. Поради доењето, бебињата немаат никакви проблеми со дигестијата на овој шеќер, но кај некои луѓе ваквата способност со тек на времето се намалува.

Самото име „млечен шеќер“ ни укажува дека лактозата е присутна во млекото и некои млечни производи. Сепак во одредени маркети постојат и млека без лактоза. Постојат повеќе начини како се отсранува овој шеќер од ваквите млека, но најчесто е преку додавање на ензимот лактаза. Токму овој ензим – лактаза е она што недостасува кај луѓето кои се интолерантни на лактоза.

За да разбереме зошто е ова вака, да се обидеме во една реченица да ја објасниме функцијата на ензимите во телото. Ензимите се всушност молекули кои во телото помагаат и учествуваат во протекувањето на биохемиските реакции. Во кратки црти, ензимот лактаза има задача да ја разгради лактозата до попрости шеќери. Бидејќи како што рековме, овој ензим недостасува кај луѓето со интолеранција, шеќерот лактоза не може да се разгради и поради тоа настануваат проблеми со дигестијата на млеко и млечните продукти.

Кои се најчестите симптоми на интолерантност на лактоза?

1.  Болки во стомакот и надуеност

Ова се најчестите симптоми на интолерантност кон лактозата. Бидејќи таа не може да се разгради во желудникот, проаѓа низ цревата и пристигнува до дебелото црево. Овде јаглехидратите во кои спаѓа и лактозата, не можат да се абсорбираат, но можат да бидат ферментирани од присутната микрофлора. Ваквата ферментација создава органски киселини и гасови како водород, метан и јаглероден диоксид. Овие соединенија ја предизвикуваат надуеноста и болките во цревата кои луѓето ги искусуваат.

2. Дијареа

Интолерантноста на лактоза предизвикува дијареа, бидејќи го зголемува волуменот на вода во дебелото црево, што го зголемува и волуменот и количеството на течност во столицата. Претходно споменатите гасови и органски киселини се причинителни за телото да го зголеми количеството на вода присутно во дебелото црево.

3. Констипација

Спротивно на дијареата, констипацијата кај луѓето интолерантни на лактоза е нешто поретка појава. Се верува дека создадениот метан како резултат на ферментацијата на лактозата ја успорува брзината со која храната се движи низ цревата. Ваквиот симптом не е чест индикатор за оваа интолерантност, но сепак поретко бил присутен кај некои луѓе.

Дали сите млечни продукти се проблем за луѓето со оваа интолеранција?

Иако сите млечни продукти (освен оние обележани како „без лактоза“) содржат до одреден степен лактоза, количеството на овој шеќер во нив може значително да се разликува. Секако, свежото кравјо млеко очекувано е и она што најмногу треба да се избегнува бидејќи содржи и најмногу лактоза. Но, постојат неколку намирници добиени од млеко, но со помало количество на лактоза:

• Путер – најмногу ги содржи млечните масти, односно самиот е над 80% масти, а делот од млекото кој ја содржи лактозата се отстранува при процесот на производство. Затоа на 100g путер се очекува да има околу 0,1g лактоза – количество што не би требало да е проблем дури и за оние кои се интолерантни.Сепак, путерите треба да се избегнуваат поради енормно високите концентрации на масти од заситено потекло.
• Тврди, ферментирани сирења/кашкавали – количеството на лактоза кај сирењата зависи и од самиот тип на сирење, но се смета дека најмалку е застапена кај потврдите, зреени сирења. Кај ваквите сирења (пармезан, чедар или гауда) постои долг процес на зреење во кој присутните бактерии го ферментираат шеќерот лактоза и создаваат соединенија типични за вкусот на сирењето.
• Пробиотски јогурт – ваквите јогурти содржат живи клетки на бактерии (пробиотици) кои самите ја ферментираат лактозата. Јогурти на чија амбалажа е наведено дека се пастеризирани, не содржат живи бактерии и може да предизвикаат тешкотии при нивно консумирање.
• Полномасни павлаки или грчки јогурт – како и путерот, содржат повеќе од маснотиите на млекото, а сурутката (каде всушност се содржи лактозата) е во помало количество.
• Кефир – слично на пробиотскиот јогурт, кефирот содржи пробиотици кои ја искористуваат лактозата.

Зошто воопшто доаѓа до интолерантност и зошто е таа сè почеста?

Како бебиња нам ни е неопходна лактазата со цел нормална дигестија на мајчиното млеко, но во понатамошниот живот потребата од овој ензим е намалена и кај дел од популацијата истиот престанува да се создава. Ваквата појава, како што веќе нагласивме е поврзана и со регионот на живеење и кај одредена популација е сериозно нагласена. Ова е поврзано со нашите предци и генетиката која сме ја наследиле од нив.

Нивниот начин на исхрана и достапност до млеко и млечни производи се верува дека имал улога во денешната изразена појава на интолеранција кај одредени популации. Но, важи и обратното, достапноста до млеко на нашите предци со тек на времето им ја дала и способноста да го разградуваат шеќерот лактоза. Се смета дека во минатото речиси целата популација била интолерантна на лактозата. Денес се смета дека 35% од популацијата, повеќето од кои се со Европско потекло, може да го разградува овој шеќер..

Без разлика дали вие или некој околу вас ја има оваа интолерантност, постојат низа на намирници кои може да го заменат кравјото млеко. Млека од растително потекло како: соино млеко, бадемово млеко, млеко од овес или оризово млеко се одличен низвор на нутриенти и можат да го заменат млекото во повеќе рецепти. Во поглед на калциумот кој е познат дека е застапен во млекото, претходно споменатите растителни млека се одличен извор бидејќи често содржат и додаден калциум. Исто така, риби со коска се одличен извор на калциум (пример сардина), како и зелени зеленчуци како што е спанаќот, кељ и сл.

Сексуалното здравје е нераскинлив дел од целокупното здравје и благосостојба на човекот. Затоа е важно да го одржуваме, односно да имаме начин на живот што ќе превенира евентуални помали или посериозни проблеми во нашиот сексуален живот.

[Поврзано: Дали сексот може да се смета за физичка активност и колку е ризичен за срцето?]

Сексуалноста е крајно комплексна

Од биолошки аспект, сексот е само уште една телесна функција, регулирана од ендокриниот систем (хормоните) и дизајнирана за продолжување на човековиот вид. Сепак, далеку од тоа дека ваквата дефиниција може во целост да ни го ,,долови” овој поим.

Покрај биолошките ,,сили”, нашата сексуалност е определена од нашите искуствата, но и од очекувањата. Сопствентвеното доживување како сексуално битие, нашите мисли околу тоа што значи задоволувачки секс и врска, како и самата комуникација со партнерот, претставуваат клучни елементи или фактори во развојот и одржувањето на здрав и задоволувачки сексуален живот.

Самиот збор секс кај луѓето буди цел спектар на различни емоции – од љубов, возбуда, нежност, па сè до анксиозност и разочарување. Всушност, чувствата варираат како и самите сексуални искуства. Веројатно секој од нас во некој период од животот ќе се соочи со секое од овие чувства поврзани со сексот. За жал, со текот на годините проблемите стануваат поверојатни.

[Поврзано: Еректилна дисфункција – потенцијално предупредување за нарушено срцево здравје?]

Затоа, во продолжение ќе зборуваме како здравиот начин на живот сфатен во неговата целина, може позитивно да се одрази врз сексуалната функција, но и да превенира нарушувања. Имајќи предвид дека квалитетниот сексуален живот не е определен само од физичкото здравје, ќе дадеме и кратки, но корисни совети за подобрување на сексуалниот живот од психолошки аспект.

,,Лајфстајл” фактори што влијаат врз сексот

Во една од нашите претходни статии за еректилната дисфункција. Видовме дека најчестиот нејзин предизвикувач е всушност нарушеното кардиоваскуларно здравје. Секому е јасно дека начинот на живот е најважниот фактор што го определува здравјето на срцето.

[Поврзано: Според нашата возраст, што можеме да направиме за нашето срце?]

Само преку овој пример,  можеме да заклучиме колку здравото живеење е важно за здрав сексуален живот.

Каков живот треба да водиме, со цел подобрување на сексуалниот живот, но и негово одржување и превенција од проблеми?

• Вежбање, вежбање, вежбање

Редовната физичка активност e лајфстајл факторот кој најмногу може да придонесе за подобрување на сексуалната функција. Имајќи предвид дека сексуалната возбуда генерално зависи од добрата циркулација на крвта, аеробните вежби (што го зајакнуваат срцето, но и крвните садови) се клучни. Другите бројни придобивки од стекнувањето на навиката за редовна активност, погледнете ги во следното видео: Придобивки од физичката активност!

Не ги заборавајте и вежбите со тежина.

• Заборавете на цигарите

Пушењето е ризик-фактор број еден за нарушено срцево здравје! Оваа навика допринесува за периферни васкуларни заболувања, што директно се одразува на циркулацијата на крвта до пенисот, клиторисот и вагиналните ткива. Дополнително на тоа, жените пушачи влегуваат во менопауза 2 години порано.

[Поврзано: Нехормонско третирање на ,,жешките бранови” во менопауза]

Одлучивте да ги оставите цигарите? Повеќе корисни совети како да се справувате во непријатните симптоми по откажувањето, прочитајте тука.

[Поврзано: Пушење, стрес и кардиоваскуларно здравје]

• Ако пиете алкохол, бидете умерени

Алкохолот може да им наштети на сексуалните рефлекси преку негативиот ефект врз нашиот централен нервен систем. Пиењето поголеми количества алкохол во подолг период, може значително да го оштети црниот дроб, зголемувајќи ја продукцијата на естроген кај мажите.

Кај жените, алкохолот може да поттикне топли бранови и да го го наруши сонот, влошувајќи ги симптомите на веќе присутната менопауза.

[Поврзано: Животни навики – Алкохол]

• Имајте здрава, балансирана исхрана

Јадејќи нездрава, масна храна, значително си го зголемуваме ризикот од развој на гојазност и нарушен липиден профил (масти и холестерол). Знаеме дека ова се веројатно клучните ризик-фактори и за развој на кардиоваскуларни заболувања.

Дополнително, гојазноста има и силен психолошки момент, односно создава лоша слика за нашето тело. Зголеменото либидо или сексуалната желба е еден од ,,скриените” бенефити на процесот на слабеење.

[Поврзано: Кои продукти во храната можат да влијаат на вашето ЛИБИДО?; Гојазност и фертилност]

Комуникација со партнерот

Голем дел од паровите имаат потешкотии во комуникацијата кога станува збор за сексот. Таа станува уште потешка кога ќе се појават некакви сексуални проблеми, поради чувството на вина, срам и повреденост.

Добрата комуникација е круцијален момент во секоја здрава врска, па тука спаѓа и постојаното разговарање за емоциите и сексот.

Кратки совети за самопомош и подобрување во комуникацијата со партнерот во однос на сексот:

• Најдете го вистинскиот момент за разговор на темата – моментот за секого е индивидуален, но добро е разговорот за сексот да не биде исклучиво во креветот.
• Избегнувајте критизирање – најпрво фокусирајте се на позитивните страни, а потоа адресирајте го проблемот, без притоа да му наметнувате чувство на вина на партнерот. Проблемот треба да се реши заеднички.
• Доверујвате му се на партнерот за телесните промените што ги искусувате – на пример ако често имате топли бранови, сува вагина, проблеми со ерекцијата и слично, не се двоумете да зборувате со партнерот. Во спротивно, може да бидете погрешно сфатени и тоа да води кон нови проблеми.
• Бидете искрени – можеби мислите дека го ,,заштитувате” партнерот со глумењето оргазам на пример, но на долг рок тоа е неодржливо. Проблемите што се ,,ставаат под тепих”, во било која област, на крајот ескалираат.
• Не ја изедначувајте емотивната врска со сексуалниот перформанс
• Едуцирајте се – човекот учи додека е жив. Знаењето ќе ви ја зголеми самодовербата, но и ќе ви помогне полесно да надминете некои чести проблеми.
• Дајте си време и релаксирајте се – со текот на годините, либидото постепено опаѓа. Затоа, кај повозрасните лица нормална е поголемата потреба од стимулација и тоа не треба да ве вознемирува.

Никогаш не губете надеж – како и да е проблемот, ако долго ве мачи и ви изгледа нерешлив, не се двоумете да искомуницирате стручно лице, односно соодветен доктор што ќе може да ви помогне.

Се смета дека дефицитот на железо во крвта е еден од најчестите недостатоци на нутриенти во светот. Ваквиот загрижувачки податок важи и за државите со повисоки приходи и за оние со пониски. Проценките се дека околу 20-25% од светската популација се соочува со овој проблем. Состојбата на недостаток од железо во крвта е наречена анемија.

Таа е застапена особено кај жените, а постојат повеќе причини за ова. Во денешната статија ќе објасниме што претставува анемијата поврзана со дефицит на железо, зошто е почеста кај жените и како да се спречи нејзината појава.

Што претставува анемијата?

Анемијата е состојба при која телото нема доволно здрави црвени крвна зрнца (еритроцити) или нема доволно хемоглобин. Постојат повеќе видови на анемија, секоја со различен причинител за појава. Денес ќе се задржиме на анемијата поврзана со дефицит на железото. Ова е изненадувачки честа појава во светот.

Без доволно железо, телото не може да ги создаде потребните нивоа на хемоглобин – составен дел на еритроцитите. Хемоглобинот е соединението кое ја дава карактеристичната црвена боја на крвта.

Првите симптоми за анемија се умор, блед тен, изнемоштеност и губење на здивот. Останатите симптоми се: болки во градите, забрзано срцебиење, главоболки, вртоглавици, ладни дланки и стапала, кршливи нокти, намален апетит (особено кај новороденчиња и деца)

Зошто доаѓа до појавата на анемија?

Споменавме дека до овој тип на анемија доаѓа поради недостиг од железо. Но, зошто постои ваквиот недостиг кога железото е присутно во разни намирници?

Една од причините е секако лошата исхрана. Практикувањето еднолика, нездрава исхрана може да доведе до појава на анемија. Како храна богата со железо се сметаат: темно зелениот, лиснат зеленчук, јајцата, рибата, јаткастите плодови, месото и др.

Но, покрај неправилната исхрана причинители за анемија може да се и некои други фактори.

• Лоша апсорпција на железото

Железото се апсорбира во тенкото црево, но поради некои заболувања, кај некои луѓе ваквата способност за апсорпција е намалена. Ова значи дека и покрај внесот на железо преку исхраната, телото едноставно не го апсорбира.

• Бременост

Без внес на храна богата со желото, па и суплементи, појавата на анемија е честа кај бремените жени. Ова е поради зголеменото количество потребна крв, а со тоа и  самата потреба од железо за мајката и нејзиниот плод е значително зголемена.

• Крварење

Логично е дека преку крварењето губиме и дел од железото. Бавно и хронично губење на крв, особено внатрешно крварење (полипи на дебелото црево, чиреви и сл.) може да доведе до дефицит од железо. Исто така, жените со крварењето преку ментструалниот циклус, имаат зголемен ризик од појава на анемија. Во продолжение ќе видиме зошто е токму анемијата позастапена кај жените.

Жените и анемијата

Жените и девојките се особено подложни на дефицит од железо. Како што веќе споменавме менструалниот циклус доведува до крварење, а тоа е еден од факторите што можат да допринесат за појава на анемија. Со циклусите што  имаат пообилно и подолго крварење, ризикот е додатно зголемен. Телото за време на циклусот има зголемена потреба од железо, бидејќи се создаваат постојано нови количини на крв. Со недоволен внес на железо преку исхраната или преку суплементи, се ризикува појава на хронична анемија.

Друга причина поради која жените имаат поголем ризик за анемија е бременоста. За време на бременоста жените имаат зголемена потреба од железо поради создавањето на дополнителни количества крв. Се смета дека кај бремените жени ваквото дополнително количество е од 20-30%. Блага анемичност е нормална појава за време на бременоста, но посериозна анемија може да ги стави во ризик мајката и нејзиниот плод. Покрај ова, доколку анемијата е сериозна во првите 6 месеци, ризикот за предвремено породување е зголемен. Исто така, зголемен е и ризикот за раѓање на бебе со мала телесна тежина, како и на комппликации кои можат да го загрозат здравјето на мајката.

Ризик фактори за појава на изразена анемија кај бремени жени се:

• Повеќе бремености или 2 бремености близу една до друга
• Често повраќање поради утринските мачнини
• Бременост во тинејџерските години
• Недоволен внес на железо со исхраната
• Анемија пред бременоста

Како да се спречи појавата на анемија?

Без разлика дали се работи за анемија кај жените или кај мажите, таа претставува сериозна состојба и најдобро е воопшто да не дојде до појава на истата. Ова најлесно може да се постигне со избалансирана, разновидна исхрана. Како што веќе напоменавме храна богата со железо е:

• Риба
• Темно зелените зеленчуци – спанаќ, брокула, кељ
• Житарките, а особено оние кои содржат додадено железо
• Мешунките
• Јаткастите плодови и семиња
• Јајцата

[Поврзано: Кои се најдобрите извори на железо во исхраната?]

Дополнително, преку внес на храна богата со витаминот Ц, ја помагаме апспропцијата на железото во телото. Препорачливо е внес на ваквата храна (портокал, цитрусни овошја, домати, киви) по оброк кој содржел железо.

Доколку со исхрана не може да се задоволат зголемените потреби од железо, постојат разни суплементи што можат да помогнат. Нивната употреба треба секако да биде дискутирана и одобрена од вашиот лекар.

Во држави каде дефицитот од железо е сериозно застапен, ваквите суплементи се даваат на сите бремени жени. Сепак, постои разлика при дозирањето и потребата од железо кај трудниците и жените кои имаат менструален циклус. Ова е важно бидејќи нивните потреби за железо се различни, а со самото тоа и внесот на железо и неговата доза ќе имаат различни ефекти.

Преку редовни контроли на крвта и нивото на железо во неа и преку добра исхрана која доколку е потребно ќе вклучува и суплементи, може да се контролира и спречи ваквата состојба.

Важна напомена: никогаш немојте да земате суплементи на своја рака!

Се наближуваме кон летото, а тоа значи дека нашите пазари изобилуваат со свежи и здрави зеленчуци и овошки. Помеѓу нив, можеби и најзастапен и најпопуларен во нашата исхрана е доматот. Доматите се идеални за топлитe денови, бидејќи се богати со вода, содржат многу малку калори, а се богати и со витамини и минерали.

Одличен за во салати, но и во готвени јадења

Покрај останатите витамини, доматите особено го содржат витаминот Ц. Се смета дека со консумирање на еден просечно голем домат внесуваме околу 28% од дневните потреби за овој витамин. Тие се исто така богати со растителни влакна, го содржат минералот калиум, а се добар извор и на разни антиоксидантивни компоненти. Меѓу нив може да ги издвоиме ликопенот и бета каротенот.

Ликопенот е црвениот пигмент со силни антиоксидативни својства. Тој е најприсутен во лушпата од доматот и интересно е што неговите својства и количества се подобруваат по одредена термичка обработка на доматите. За разлика од ликопенот, познато е дека витаминот Ц се уништува на повисока температура. Повеќе околу доматите и здравствените придобивки кои ги пружаат прочитајте тука.

Вкусни рецепти од домат за ручек или вечера

Денес ќе ви предложиме подготовка на 2 рецепти во кои се користи доматот како главна состојка. Едниот рецепт е супа од домати и црвени пиперки, а другиот  рижото со домати.

Супа од домати и печени црвени пиперки

Овој рецепт претставува одлична идеја за вечера. Ќе ви бидат потребни околу 30-тина минути за подготовка, а се добиваат околу 2 порции.

Потребни состојки:

• 400g домати, исецкани на половина
• 1 главица кромид, крупно исецкана
• 2-3 црвени свежи црвени пиперки
• 2 лажички ладно цедено маслиново масло
• 2-3 чешниња лук, исецкани
• Малку суво оригано и босилок
• 1 супена лажица балсамико оцет
• Околу 50g урда или моцарела сирење

Начин на подготовка:

1. Во тавче за печење ставете ги доматите, кромидот, лукот и свежите пиперки, пропрскајте со маслиново масло и зачинете ги. Во загреана рерна на 200 степени печете околу 25-30 минути, додека сите зеленчуци не омекнат и благо карамелизираат. Испечените намирници ставете ги во блендер, додадете го и балсамико оцетот и неколку капки маслиново масло. Блендирајте и постепено додавајте онолку вода колку што ви е потребно за да ја добиете посакуваната густина.
2. Доколку не ја консумирате веднаш, загрејте ја супата и при послужувањето додадете го моцарела сирењето или урдата на врвот. По желба, сервирајте ја со парче интегрален леб.

Нутритивна вредност:

(на една порција)

Калории: 220 Јаглехидрати: 21g од кои растителни влакна: 7,5g  Протеини: 9g; Масти: 10g од кои заситени масти: 3,5g; Витамин K: 27µg; Витамин Б3: 3mg; Витамин Б12: 0µg; Витамин Ц: 260mg; Витамин A: 7750IU; Витамин Д: 0IU; Фосфор: 120mg; Селен: 1µg; Железо: 1,5mg; Цинк: 1mg

Кремасто рижото со домати

Овој рецепт е одлична опција за ручек, брзо се подготвува – 35 минути и се добиваат околу 4 порции

Потребни состојки:

• 600g свежи домати
• 1l растителен бујон
• 2 лажички маслиново масло
• 1 кромид, ситно исецкан
• 2-3 чешниња лук, ситно исецкани
• 1 гранче рузмарин или босилок
• 250g ориз
• 20g пармезан

Начин на подготовка:

1. Ставете половина од доматите и половина од бујонот во блендер и измиксирајте. Ваквата смеса ставете ја во тенџере и додадете го кон неа преостанатото количество бујон. На тивок оган оставете ја течноста да зоврие.
2. Во меѓувреме, на тавче пропрскајте малку маслиново масло и пропржете го кромидот, околу 6-8 минути. Кога кромидот ќе омекне, додадете ги рузмаринот и лукот и гответе уште 1-2 минути. Потоа додадете го и оризот, промешајте и гответе дополнителни 1-2 минути.
3. Претходно зовриените бујон и домати започнете бавно да ги додавате во тавчето со оризот. Најдобро е да додадете по четвртина од бујонот, оставете да се динста оризот и кога ќе испари дел од течноста додадете нова количина бујон. Кога ќе имате искористено половина од бујонот, додадете ги преостанатите свежи домати, ситно исецкани. По 20-25 минути, оризот и доматите треба да се кремави и меки.
4. Тргнете го тенџерето од оган, промешајте и послужете. Врз оризот пропрскајте пармезан и босилок.

Нутритивна вредност:

(на една порција)

Калории: 330 Јаглехидрати: 60g од кои растителни влакна: 4g  Протеини: 8g; Масти: 4,5g од кои заситени масти: 1,5g; Витамин K: 16µg; Витамин Б3: 4mg; Витамин Б12: 0,1µg; Витамин Ц: 25mg; Витамин A: 2000IU; Витамин Д: 1IU; Фосфор: 160mg; Селен: 11µg; Железо: 3,5mg; Цинк: 1,5mg

Ако го следите нашиот блог, најверојатно сте забележале дека постојано се обидуваме да ја потенцираме важноста на добриот и квалитетен сон. Исто така наречена и „хигиена на спиење“, практикувањето на редовен, долг и квалитетен сон има огромно влијание врз нашето ментално и физичко здравје. Но, често поради разни обврски сме во ситуација да го жртвуваме спиењето и на тој начин да имаме повеќе време за работа. Студентите доста често го прескокнат спиењето со цел да останат ноќта будни и да учат. Исто така, луѓето што работат во повеќе смени се често оние кои ја прескокнуваат ноќта како период за спиење.

Без разлика на потребата, на сите нас ни се случило да останеме будни една цела ноќ. Ова подразбира да сме будни 24 часови или повеќе. Ваквата пракса на прескокнување сон со цел завршување на некоја обврска е сè почеста, особено кај помладата популација. Но, недоволно е нагласено колку е всушност се работи за штетна и на крајот од денот непрактична активност.

Ова не треба да се помеша со несоницата, бидејќи ваквото прескокнување на сонот е нешто што го правиме целно и со сопствена желба.

Зошто е важен сонот за време на ноќта?

Проценките се дека приближно една третина од нашиот живот ќе го поминеме спиејќи. Тоа значи дека сонот е незаменлив и голем дел од нашиот живот, а тоа е така со причина. Во нашето тело постои внатрешен биолошки часовник или т.н циркадијален ритам. Ваквиот ритам претставува збир на физички и ментални промени, како и промени во однесувањето, кои го следат 24 часовниот циклус ден-ноќ. Овие природни промени во телото главно се придвижувани од светлината, односно од денот и ноќта. При крајот на денот и почетокот на ноќта, телото започнува со лачење на хормонот мелатонин кој нè прави да се чувствуваме поспано и помага при одржување на ваквата поспаност низ целата ноќ.

Имањето квалитетен сон во текот на ноќта, ни овозможува нормално функционирање наредниот ден, контрола на нашиот метаболизам и телесна тежина, добро расположение, го намалува ризикот за појава на разни заболувања и сл.

Науката потврдува дека голем дел од нашето здравје може да се поврзе со добриот сон. Во претходни статии ја имаме и дискутирано поврзаноста на сонот со нашето целокупно здравје и имуниот систем.

Кои се ефектите од прескокнување на спиењето една цела ноќ?

Ваквото неспиење има силно и потенцијално сериозно штетно дејство врз нашето здравје. Спиењето е неопходно за нормална функција на организмот и е време кога речиси сите ткива во телото се обновуваат и заздравуваат. Дел од ефектите на неспиење една цела ноќ се:

1 . Промена во когнитивните фукнции

Останувањето будни една цела ноќ, веднаш влијае врз бројни функции на мозокот и врз способноста за нормално размислување. Ваквиот недостаток од сон го намалува опсегот на нашето внимание и концентрација. Времето на реакција е забавено, а конструктивното, логично размислување е отежнато. Овие потешкотии се поврзани и со емоционалната интелигенција, односно начинот на кој ги разбираме и реагираме на луѓето и случувањата околу нас.

Неспиењето една цела ноќ, делува и врз нашата меморија. Исто така и меморијата која има привремена функција, односно меморија потребна за извршување на неповторувачки обврски, е нарушена. Интересно е што некои истражувња ја поврзале ноќта без сон со дејството на алкохолот. Истражувањето покажува дека по 24 часа без сон, менталниот перформанс на човекот е ист како и при функционирање со 0,1 промил алкохол во крвта.

Доколку се обидеме и продолжиме да функционираме без сон и наредниот ден, ефектите врз телото се уште побројни и загрижувачки. Телото ќе се бори против потребата од сон, ќе се чувствуваме уморно, раздразливо и можно е да имаме т.н микро-спиење. Тоа е всушност „заспивање“ на неколку секунди, што во некои ситуации може да е навистина опасно. Се смета деја кај професии кои сносат огромна одговорност, ваквото прескокнување на спиење е недозволиво и потенцијално опасно.

2 . Промени во расположението

Недостатокот од сон е поврзан со лачењето на стрес хормонот – кортизол. Исто така, дефицитот од сон истражувањата го поврзуваат и со анскиозноста. Без доволно спиење стануваме нервозни, раздразливи, уморни и нерасположени.

3 . Влијанија врз физичкото здравје

Заморот и ниските нивоа на енергија се поизразени кога мускулите и органите во телото немале време за репарација и обновување – процеси кои се случуваат кога спиеме. Едно истражување покажува дека физичките способности, односно издржливоста при физичка активност била сериозно намалена кај спортисти кои го прескокнале спиењето една цела ноќ.

4 . Може да влијае на вашиот ритам на спиење

Доколку не спиеме една цела ноќ, може да го нарушиме нашиот ритам на спиење, особено ако веќе вакво нарушување во поблага форма постоело. Се препорачува задржување на одреден ритам на спиење и практикување добра „хигиена на спиење“.

Меѓутоа, една пропуштена ноќ не значи дека веднаш ќе го нарушиме нашиот биоритам. Доколку навиката за неспиење цела вечер се практикува ретко, повеќето луѓе нормално ќе си се вратат кон нивниот претходен ритам на спиење. Истражувањата главно покажуваат дека возрасните лица подобро се справуваат со недостатокот од сон отколку децата и адолесцентите. Покрај ова, една студија покажува дека и нашата генетика може да има влијание врз тоа колку ќе има влијание дефицитот на сон.

Дали прескокнување на спиењето со цел поголема продуктивност е добра идеја?

Ефектите од ваквиот дефицит се веднаш видливи и очигледни врз вашето тело и мозок. Ваквата пракса треба да се избегнува и во никаков случај не може да се смета како опција за добивање на дополнително време во кое ќе бидете продуктивни. Дури и за студентите кои би ја поминале ноќта учејќи, ова е лоша идеја и тие не добиваат голема корист. Нивната концентрација и меморија се сериозно нарушени и ефектите од останувањето буден дури може да се всушност контрапродуктивни.

Ефектите од прескокнувањето на ноќта како време за сон, можат да бидат особено сериозни и загрижувачки за возачите на возила или на машини. Овие активности бараат сериозна концентрација, фокусираност и будност.

Што доколку мора да останеме будни една цела ноќ?

Ако немате избор и мора да останете будни ноќта, постојат некои совети што може да ви помогнат да се чувствувате и функционирате подобро. Потребата од сон и горе споменатите појави секако ќе се јават, но може нивниот ефект да се ублажи и делумно контролира.

• Пијте доволно вода
• Работете во добро осветлена средина – светлото ќе ни олесни да бидеме будни и да се бориме со потребата од сон
• Јадете здрава храна – избегнувајте ги процесираните јадења и храната богата со шеќери. Тие привремено ни даваат чувство на зголемена енергија, но по истекувањето на тој ефект ќе се чувствуваме уморно и поспано.
• Бидете активни – доколку сте во можност обидете се и придвижувајте го телото повремено. Исправете се и истегнете се, на овој начин ја подобрувате циркулацијата и си помагате да останете будни

Покрај ова, обидете се што пократко да сте будни и првата прилика искористете ја за долг и квалитетен сон. Што подолго сме без сон, толку е тоа поштетно за телото и ефектите од дефицитот на спиење се поизразени и потенцијално опасни.

Важно е ваквата пракса да се објасни и штетните ефекти од нејзината примена да се доловат и појаснат. Луѓето често сè залажуваат и сметаат дека времето потрошено на спиење може да го заменат со „попродуктивни“ активности. Токму спротивното е случај.

Препознавајќи ја уникатноста, долгата традиција (над 200 години) и практичноста на велосипедот, на 17-ти април годинава, генералното собрание на Организацијата на обединетите нации прогласи ден за промоција на употребата на велосипедот – 3-ти Јуни.

Покрај низата здравствени бенефити, редовното користење на велосипедот како транспортно средство има и силни позитивни импликации на животната средина, но и позитивна социјална димензија – помалку издувни гасови, поефитин, а неретко и побрз транспорт!

Токму затоа и ние низ нашите статии често пати поттикнуваме луѓето да возат велосипед, како умерена, рекреативна физичка активност, што може многу лесно да се искористи и како практично, евтино, но и безбедно транспортно средство.

Светската здравствена организација препорачува минимум 150 минути умерена физичка активност во текот на неделата. Возејќи велосипед, лесно можеме да ја постигнеме и надминеме ваквата граница.

Пандемијата – поттик за здрави навики

Како што насекаде во светот се олабавуваат рестриктивните мерки за заштита од корона вирусот, така животот сé повеќе се враќа во нормала. Тоа значи дека и одењето на работа и движењето низ градот се враќаат, а меѓу најважните алки во оваа смисла е јавниот транспорт.

[Поврано: Пандемијата како мотив за промена на навиките кон подобро]

Зголемената ,,зелена” мобилност низ градовите, можеби уште една лекција на која нé научи корона пандемијата

Но, јавниот транспорт сè уште е ризично место каде што е поголема можноста за пренесување на вирусот, односно простор со голема концентрација на луѓе, но и многу мал и затворен простор. Ова дава уште една причина плус, зошто треба да се движиме пеш или со велисипед низ урбаните средини, па владите ширум светот веќе превземаат мерки со кои ги стимулираат граѓаните да возат повеќе велосипеди и да се движат пеш.

Тоа е случај и кај нас. Постојат субвенции за велосипеди, но сé поголема станува и инфраструктурата која им е неопходна на велосипедистите, па и за пешаците.

Во продолжение, се навраќаме на другите здравствени бенефити кои се значајно поврзани со умерената физичка активност кои уште еднаш ќе ве натераат да го извадите вашиот велосипедот од терасата/подрумот/гаражата.

1) Возењето велосипед е добро за здравјето на срцето

Една неодамнешна студија објавена во Medicine & Science in Sports & Exercise, ги следела активностите на над 1500 волонтери. Оние кои биле активни секојдневно, имале за 31% помала веројатност од развивање хипертензија(висок крвен притисок).

Возењето велосипед го зајакнува срцевиот мускул, го намалува пулсот при мирување и ги намалува маснотиите во крвта. Данска студија која траела 14 години за испитаници имала над 30 илјади луѓе, на возраст од 20 до 93 години. Генералниот заклучок на студијата бил дека велосипедирањето дефинитивно заштитува од повеќето кардиоваскуларни заболувања.

2) Умерена активност која е добра за зглобовите

Возењето велосипед е умерена активност која е лесна за зглобовите. Со седнувањето на велосипед, тежината ја ,,предаваме” главно на седиштето, додека при пешачењето и трчањето особено, тежината оди на нозете.

Експертите од областа на ортопедијата ја препорачуваат оваа активност за оние кои имаат некакви проблеми со зглобовите.

3) Велосипедирањето ги гради и затегнува мускулите

При возењето, во фазата на активно притискање врз педалите се употребуваат скоро сите мускули на нозете, а особено глутеусот од задникот, квадрицепсот од бутовите и мускулите на листовите. Во кратките одмори помеѓу вртењето се употребуваат тетивите зад коленото и оние кај бутовите и флексор мускулите на предниот дел од колковите.

Дополнително, се користат и абдоминалните, односно стомачните мускули за одржување на рамнотежа, а мускулите на рацете за контролирање на велосипедот.

4) Велосипедот е најеколошкото превозно средство

Секако, велосипедот се движи со нашата енергија, а не со онаа од некакви фосилни горива кои во атмосферата емитуваат стакленички гасови. Велосипедот најефективно ја користи вложената енергија, претставува еколошки прифатливо, одржливо решение за транспорт, а дополнително на тоа, ваквиот транспорт е особено евтин.

Според тоа, велосипедот е идеална замена за автомобилите и градскиот јавен транспорт. Освен тоа, возејќи велосипед, лесно ги избегнуваме гужвите што се формираат во одреден период од денот.

Тоа е уште една причина плус да возиме велосипед секогаш кога тоа е можно, а најдобро би било тоа да ни стане рутина, на пример да одиме на работа/факултет/пазар со него,  да стане дел од нашето секојдневието.

5) Помага при процесот на слабеење

Освен што не троши енергија која е штетна за околината, велосипедот ја троши нашата енергија која често ја имаме во вишок. Возењето велосипед се смета за умерена активност, а студиите покажуваат дека умерените активности делуваат подобро во однос на топењето маснотии, од поинтензивните физички активности.

Градењето на мускулите, што исто така се поттикнува со честото користење велосипед, исто така овозможува полесно согорување на калориите, дури и кога одмараме.

6) Активност која го подобрува балансот и координацијата

При возењето неопходно е постојаното држење на баланс, односно позиционираност и координација. Балансот се намалува со текот на стареењето и со неактивноста, па затоа оваа умерена активност е идална за негово задржување и во подоцнежните години, кога е многу важно заради избегнувањето на скршеници.

7) Подобрено ментално здравје

Возењето велосипед може да ги ублажи чувствата на стрес, депресија и анксиозност. Фокусирањето на патот додека возиме ни помага во развивањето на концентрација и свесност за сегашниот миг. Ова може да помогне да се оттргне фокусот од непријатните мисли и чувства.

Ако се чувствувате летаргично и без волја, обидете се да поминете некој километар со велосипед. Физичката активност предизвикува лачење на ендрофини, хормони кои помагаат да се чувствувате добро и да се намали стресот.

8) Одлична вежба за почетници

Возењето велосипед е умерена активност која не бара посебна физичка спремност. Тоа ја прави оваа активност погодна за секого – постари лица, деца, лица кои се опоравуваат од некакви оперативни зафати, хронично болни итн.

Поврзано: Како вашиот велосипед БУКВАЛНО ви го продолжува животот?