fbpx

Ротквица – едно чудо витамини собрани во мал плод

Ротквиците се коренаст зеленчук од семејството Brassicaceae, блиски до брокулите, прокељот, карфиолот, зелката итн.

Имаат топчест облик и ги има во повеќе бои. Кај нас, најзастапена е црвената. Таа има специфичен пикантно-сладок вкус, а помалите ротквици се сметаат за подобри, бидејќи најчесто имаат подобра текстура и вкусови карактеристики.

Ротквицата се одгледувала уште од далечни времиња, генерално на Медитеранот и на далечниот исток. Кај нас, овој зеленчук доста често се употребува во различни салати и како додаток во различни рецепти.

Во продолжение, корисните дејства на овој зеленчук за кои имаме научна поткрепа.

1) Густо-нутритивна храна

Ротквиците се храна богата со хранливи состојки, а имаат ниска калориска вредност. Во 120g содржат:

• 19kcal
• 4g јаглехидрати
• 0.8g протеини
2g растителни влакна
18mg витамин Ц (30% од Дневниот Препорачан Внес)
280mg калиум (8% од ДПВ)
• 30mcg витамин Б9 (7% од ДПВ)
• 0.11mg витамин Б6 (4% од ДПВ)
• 0.1mg манган (4% од ДПВ)

Дополнително, тие содржат и помали количества на други витамини од Б групата, потоа магнезиум, натриум, цинк, витамин К итн.

2) Густо-нутритивната храна е добра за дигестијата, но и за слабеење!

Високиот процент на вода, растителни влакна, но и ниската калориска вредност, ги прави ротквиците особено погодни при процесот на слабеење.

Значењето на растителните влакна за дигестивното здравје, а со тоа и на целокупно здравје на човекот е големо. Помеѓу најбитните позитивни влијанија на растителните влакна се: одржувањето на здравјето и перлистатиката на тенкото и дебелото црево, хранењето на корисната микрофлора, обезбедувањето на постепено испуштање на глукозата во крвта и намалувањето на ,,лошиот” холестерол во крвта.
Исто така, преку врзувањето на водата, растителните влакна обезбедуваат продолжено чувство на ситост.

Дополнително, се повеќе студии даваат податоци за улогата на растителните влакна врз оптимизирањето на цревната микрофлора, а преку неа и на целокупното здравје на организмот. На тој начин влијаат на намалувањето на ризикот од развивање на кардиоваскуларни, малигни заболувања, дебелина и дијабет тип 2.


3) Ротквиците се добри за кардиоваскуларното здравје

Ротквиците можат да го намалат ризикот од кардиоваскуларните заболувања. Слично како црвената зелка и боровинките, тие содржат тип на флавоноиди наречени антоцијанини.

Според една студија од неодамна, антоцијанините поседуваат антивоспалителни својства кои можат да го намалат ризикот од периферните артериски заболувања, ослабената работа на срцето, па дури и од заболувања на бубрезите.

Ова корисно дејство на антоцијанините, се должи на нивната способност да го намалат штетното влијание на слободните радикали, кои природно се присутни како ,,отпад” од метаболитичките процеси, што постојано течат во организмот.

 

4) Намалување на болките при остеоартритис

 

Витаминот Ц е есенцијален за создавање на колагенот, еден од најважните протеини во телото, кога станува збор за коските. Исто така, овој витамин е важен за имуниот систем и низа на други важни процеси во телото.

Кога ќе се спомене овој витамин, веднаш помислуваме на цитрусни овошки, но дали сте знаеле дека ротквиците се помеѓу најбогатиот зеленчук со овој витамин?

Со само 100g ротквици, природно обезбедуваме близу 1/3 од дневните потреби за овој витамин.

Витаминот Ц има и моќно антиоксидативно дејство.

Конечно, сите споменати факти водат кон заклучок дека ротквиците можат да придонесат за намалување на симптомите на остеоартритис, но и во неговата превенција.

 

5) Ротквиците се добри за здравјето на кожата

 

Тие содржат низа на хранливи материи, како витамин Б, цинк, фосфор, витамин Ц, кои се многу важни за здрава кожа.

Исто така, имаат и висок процент на вода, што обезбедува подобро хидрирање на организмот, што е многу важно за кожата.

Дополнително, тие имаат докажано антибактериско и антифунгално дејство, што може да биде од особена корист во третманот на сува, напукната кожа и во превенцијата од различни кожни инфекции.

6) Антиканцерогено дејство?

Јадењето на зеленчук од семејството на ротквицата (брокула, зелка, прокељ, карфиол), може да помогне во превенцијата од некои малигни заболувања.

Истражувачите откриле дека ваквиот тип на зеленчук, содржи одредени компоненти кои можат во организмот, во комбинација со вода, да преминат во изотиоцијанати.

Ваквите добиени компоненти, според една студија, се најдени и кај ротквиците. Тие имаат способност да му помогнат на телото да се ослободи од некои проканцерогени компоненти и со тоа да превенираат развој на тумори.

Пролетна ЗЕЛКА – идеална за овој период од годината

И покрај особено богатиот нутритивен состав, зелката често е потценета како храна.
Овој зеленчук се одгледува со векови низ поголемиот дел од светот. Така и кај нас, зелката е присутна во традиционалната кујна во најразлични облици. Сепак, во текстов ќе зборуваме за најздравиот начин на кој може да биде консумирана – свежиот.

Низа на корисни својства за организмот се поврзуваат со зелката. Во продолжение ќе ги наведеме најважните, базирани на науката.

1) Зелката е богат извор на различни хранливи материи

Иако во најголем процент, таа е составена од вода, па така има ниска калориска вредноста, сепак претставува богат извор на низа од микронутриенти.
Во 100g зелка се содржи:

– 25 калории
– 5,5g јаглехидрати
– 1g протеини
– 2,1g растителни влакна
– 87% од Дневно Препорачаниот Внес за витамин К
– 55% од ДПВ за витамин С
– 11% од ДПВ за витамин В9
– 8% од ДПВ за манган
– 7% од ДПВ за витамин В6
– 5% од ДПВ за калциум
– 5% од ДПВ за калиум
– 3% од ДПВ за магнезиум

Зелката исто така содржи во помал процент и витамин А, железо и витамин В2.

Витамините В6 и В9 се особено значајни за метаболитичките процеси и нормалното функционирање на нервниот систем. Зелката е богата и со растителни влакна како и антиоксиданти како што се полифенолните, некои сулфурни соединенија и витаминот С. Антиоксидантите го штитат организмот од штетното дејство кое може да го предизвикаат слободните радикали.

Слободните радикали се молекули со помал или поголем број на електрони во орбиталите, што ги прави нестабилни. Тоа значи силно реактивни. Кога нивниот број би се зголемил значително, тие можат да стапат во различни реакции со клетките кои би биле доста штетни за организмот. Ваквите процеси водат до хронични инфламаторни процеси, а тие пак кон хронични заболувања.

2) Превенира од хронични воспалителни процеси

Инфламацијата не е секогаш лоша. Всушност тоа е еден механизам на одговор на телото на инфекциите и служи за побрзо опоравување. Ваквиот тип на воспаление е нормално и се нарекува акутно. Од друга страна пак, воспалението кое се случува на долг рок е многу штетно. Тоа се поврзува со многу заболувања како што се срцеви заболувања, ревматоиден артритис, цревни болести итн.

Повеќе студии укажуваат дека зелката и срдоните растенија ги намалуваат т.н. крвни инфламаторни маркери. Се смета дека за ваквото својство се одговорни присутните антиоксиданти. За најпотентни се сметаат сулфурафанот и кемпферолот.

3) Зелката е доста богата со витамин С

Освен веќе споменатото антивоспалително дејство, витаминот С има и едно друго многу значајно својство. Овој витамин е помеѓу најзначајните за правилното дејство на имуниот систем.

Покрај овие ефекти, витаминот С е потребен и за синтезата на колаген. Колагенот е помеѓу најприсутните протеини во организмот. Тој е клучен за структурата на кожата и поседува функционални својства важни за коските, мускулите и крвните садови.

Постојат спротивствени ставови во научните кругови околку директната улога на витаминот С во намалувањето на ризикот од некои видови канцери. Но, некои студии укажуваат дека секојдневното консумирање во доволни количини може да го намали ризикот од некои типови рак.

4) Ја подобрува дигестијата

Ова се должи на присутните растителни влакна и присуството на значителен процент на вода.

Значењето на растителните влакна за здравјето на цревната микрофлора, а со тоа и на целокупно здравје на човекот е големо. Помеѓу најбитните позитивни влијанија на растителните влакна се: одржувањето на здравјето и перлистатиката на тенкото црево, како и дебелото црево, хранењето на корисната микрофлора, обезбедувањето на постепено испуштање на глукозата во крвта и намалувањето на ,,лошиот” холестерол во крвта.

5) Зелката може да помогне за одржување на здравјето на срцето

Тука особено е важно да се спомене црвената зелка. Таа во својот состав содржи компоненти наречени антоцијанини. Овие пигменти кои претставуваат флавоноиди, го даваат специфичниот вкус на овој зеленчук. Зелката содржи 36 различни видови на вакви моќни антоцијанини.

Воспалителните процеси се зголемувачи на ризикот од срцеви заболувања, а позитивниот ефект на антоцијанините се должи токму на нивното антиоксидативно дејство.

Постојат повеќе научни студии кои наоѓаат релација меѓу јадењето храна богата со вакви пигменти и намалениот ризик од висок крвен притисок и други срцеви заболувања.

6) Може да помогне и во намалувањето на нивото на холестерол во крвта

Холестеролот не е сам по себе лош. Тој си има соодветна улога во организмот. Но, неговите покачени нивоа во крвта можат да водат до зголемен ризик од развивање на различни заболувања, најчесто кардиоваскуларни заболувања.

Зелката содржи две супстанции кои покажуваат снижувачки својства во однос на нивоата на ,,лошиот”, LDL холестерол во крвта. Тие две компоненти се растворливите растителни влакна и фитостеролите.

7) Високата соджина на витамин К ја прави зелката особено здрава за коските

Со само 100 грама зелка, речиси 100% можеме да ги задоволиме дневните потреби од витаминот К! Покрај витаминот D и калциумот, овој витамин има најзначајна улога во зачувавањето на здравјето на коските.

Исто така, уште една значајна функција на витаминот К е да служи како кофактор за ензимите кои се одговорни за згрутчувањето на крвта. Без овој витамин процесот на згрутчување би бил нарушен.

Почнете од утре – ОВЕСОТ е идеален за доручек!

Oвесот се вбројува во најздравите житарки што воопшто можете да ги најдете на пазарот. Тој е навистина богат извор на микро и макронутриенти. Тој е исто така богат извор на растителни влакна и е погоден за консумација кај луѓето кои имаат глутенска интолеранција или целијакија.

Доста е значајно што ваквата житарка се користи како полнозрнеста. Тоа значи дека сите можни нејзини хранливи компоненти можат да бидат внесени. Дали ќе се користи како цело зрно (но на тој начин потребно е подолго готвење), скршено зрно или овесни снегулки, внесувањето на сите хранливи компоненти е можно.

Во продолжение неколку од најважните, научно потврдени корисни дејства на овесот врз нашиот организам:

1) Овесот е ,,супер-храна”

Хранливот состав на овесот е добро балансиран. Тоа значи дека тој е добар извор на сложени јаглехидрати, но во исто време и на растителни влакна, вклучително можеби најмоќниот фибер, бета-глуканот.

Овесот е исто така подобар извор на протеини и масти од повеќето житарки. Исклучително богатиот микронутритивен состав, во само една чаша (oколу 80g) или еден овесен оброк е следен:

– Манган – 191% од Дневно Препорачаниот Внес
– Фосфор – 41% од ДПВ
– Магнезиум – 34% од ДПВ
– Бакар – 24% од ДПВ
– Железо – 20% од ДПВ
– Цинк – 20% од ДПВ
– Витамин В9 – 11% од ДПВ
– Витамин В1 – 39% од ДПВ
– Витамин В5 – 10 од ДПВ
– помали концентрации на калциум, калиум, витамин В6 и витамин В3.

Сето ова доаѓа заедно со квалитетниот макронутритивен состав од 50g jaглехидрати, 13g протеини и 8g растителни влакна. При тоа, калориската или енергетска вредност е само 300Kcal.

Oва го прави овесот нутритивно најгусто пакувана храна што воопшто може да се најде на трпезата.

2) Овесот содржи висока концентрација на растителни влакна помеѓу кои и оние со најмоќно дејство – бета-глукан растителни влакна!

Овесот содржи високи концентрации на бета-глукан, тип на растворливи растителни влакна. Бета-глуканот делумно се раствора во вода и формира дебел слој во вид на гел во дигестивниот тракт. Помеѓу моќните дејства на бета-глуканот се:

– Намалувањето на LDL, како и нивото на целокупниот холестерол во крвта
– Намалување на нивото на глукоза во крвта
– Зголемување на чувството на ситост
– Зголемување на нивото на корисна цревна микрофлора

3) Растителните влакна можат да го намалат вкупното ниво на холестерол во крвта и да го заштитат LDL холестеролот од оштетувања

Кардиоваскуларните заболувања се меѓу водечките фактори за смртност на глобално ниво. Еден од ризик факторите за развој на ваквите заболувања е повишениот холестерол во крвта.

Како што веќе споменавме, овесот е исклучително добар извор на растителните влакна, особено на бета-глукан кој докажано има ефект на намалување на LDL и целокупниот холестерол во крвта.

Оштетувањата на холестеролната молекула најчесто се одвива преку нејзина оксидација со слободните радикали. Знаеме дека ,,борбата” со слободните радикали ја превземаат антиоксидантите.
Конткретно за оксидацијата на LDL холестерол молекула, како ефективен се покажал антиоксидативниот витамин С, но во комбинација со антиоксидантите кои се наоѓаат токму во овесот.

4) Овесот може да помогне во оптимизирањето на нивото на глукоза во крвта

Според повеќе студии кој се занимавале со оваа тематика, овесот може да помогне во намалувањето на нивото на шеќер во крвта. Ова особено е случај кај луѓето со прекумерна телесна тежина и оние со дијагностициран дијабетес тип 2.

Тој исто така може да помогне во подобрувањето на инсулинската сензитивност. Ова е од особено значење за болните од дијабет тип 2.

Ваквото дејство повтороно се поврзува со компонентата бета-глукан.

5) Овесот помага за намалување на телесната тежина!

Сите претходно наведени точки силно наведуваат на ваков заклучок. Високата концентрација на растителни влакна, присуството на бета-глуканот и неговото дејство врз глукозата во крвта, па и дејството врз намалувањето на холестеролот во крвта. Потоа, многу важно е да се спомене и богатиот целокупен нутритивен состав од една страна, а не толку високата калориска вредност, од друга страна.

Дополнително, бета-глуканот може да поттикне дополнително ослободување на т.н. пептид YY(PYY), кој е хормон продуциран во желудникот како резултат на внесената храна. Овој хормон, уште наречен и хормон на ситоста, во студиите се покажал како најзначаен во намалувањето на потребата од внесување на непотребни калории. Секако, ова претставува прв ризик фактор за развивање на обезност или дебелина.

Во процесот на слабеење помеѓу најважните компоненти се јавуваат растителните влакна.

Значењето на растителните влакна за здравјето на цревната микрофлора, а со тоа и на целокупно здравје на човекот е големо. Помеѓу најбитните позитивни влијанија на растителните влакна се: одржувањето на здравјето и перлистатиката на цревата (помагаат при констипација), хранењето на корисната микрофлора, обезбедувањето на постепено испуштање на глукозата во крвта и намалувањето на ,,лошиот” холестерол во крвта.

Сето ова е од особено значење во процесот на слабеење.

Покрај овие повеќе ,,научни фактори”, за слабеењето е значајно е и храната да биде вкусна и полесно да заситува. Овесот ги исполнува и тие услови, особено доколку се јаде со комбинација со вкусно зрело овошје.

6) Овесот е богат со антиоксиданти и може да помогне при намалување на ризикот од астма кај децата

Овесот е богат со антиоксиданти: полифенолни соединенија, ферулична киселина во значителни количини, како и уникатна група на антиоксиданти наречена авенантрамиди. Авенантрамидите речиси и да не се присутни во некоја друга храна.

Овие уникатни антиоксиданти можат да помогнат во намалувањето на крвниот притисок преку поттикнување на продукцијата на азотен моноксид. Азотниот моноскид ја помага дилатацијата или ширењето на крвните садови, што води кон подобар проток на крвта.

Секако, дополнително авенантрамидите имаат антивоспалителен, па и анти дерматитски ефект.

Астмата е најчестото хронично заболување кај децата. Таа претставува воспалително нарушување на дишните патишта. Како ризик фактор од ова заболување и некои други алергиски заболувања се смета прераното воведување на цврста храна кај бебињата.
Но, случајот е токму спротивен кај овесот. Имено, една студија укажува дека хранењето на бебињата под 6 месечна возраст е поврзано со намален ризик од детска астма.

7) Овесот може да помогне и за здравјето на кожата

Можеби за некого е изненадувачки, но овесот многу често се наоѓа како составна компонента на повеќе продукти за нега на кожата. Во листата на составни компоненти овесната компонента е означена како колоидален овес.

FDA или Американската агенција за храна и лекови во 2003 година го потврдила заштитното дејство на колоидалниот овес во однос на кожата.

Продуктите за нега на кожа кои се на база на овес, според некои студии можат да помогнат при намалувањето на симптомите на дерматитис.

8) Може да помогне при превенцијата од рак на дојка

Според студијата објавена во International Journal of Epidemiology, јадењето овес за појадок, помага да се превенира рак на дојка. Поточно, жените кои се во период на предменопауза, а консумираат исхрана богата со хранливи влакна добиени од полни зрна, како овесот, го намалуваат ризикот за развој на канцер на дојка за дури 41%.

ЃУМБИР – долга листа на придобивки за здравјето

Ѓумбирот се смета за еден од најздравите зачини на планетата. Исполнет е со хранливи и биоактивни компоненти кои имаат моќно позитивно дејство за телото и за мозокот.

Ѓумбирот како билка потекнува од Кина. За консумирање, односно за правење на зачин се употребува т.н. ризом или долниот дел од коренот на растението. Тој низ историјата се користел во традиционалната медицина за подобрување на варењето, за борба со настинките и грипот и за многу други болести.

Може да се употребува свеж, сушен, во вид на прав или како сок, но наоѓа примена и во процесираната храна и некои козметички продукти

1) Ѓумбирот содржи соединение наречено гингерол кое поседува моќни лековити својства и може да делува потткнувачки во борбата со вирусни и бактериски инфекции

Гингеролот е главната биоактивна компонента на ѓумбирот. Тој е одговорен за повеќето лековити својства на ѓумбирот. Има моќно антиоксидативни и антивоспалитени својства.

Гингеролот може да го намали ризикот од развој на поголеми инфекции. Тој се смета за одговорен и за инхибирачкото дејство на ѓумбирот врз развојот на многу бактерии од различни видови.

Исто така, една студија покажува дека ѓумбирот може да делува ефективно против RSV вирусот, еден од најчестите предизвикувачи на респираторните инфекции. Моментално актуелен е корона вирусот. За дејството на ѓумбирот врз него не постојат податоци, студиите во иднина ќе го покажат тоа.

Засега, дефинитивно вреди да се консумира ѓумбир и тоа на дневна основа. И не само заради ова дејство, туку и заради низата кои ќе ги наведеме во продолжение.

2) Ѓумбирот може да помогне при гадењето и нагонот за повраќање

Традиционално се употребувал при мачнини и гадење, особено при оние нагони за повраќање кои се појавуваат наутро. Во модерната медицина постојат некои студии кои го потврдуваат ваквото дејство, па сè уште се препорачува за оваа цел, особено по тешки операции.

Според некои научни истражувања се покажал и како корисен за нагоните за повраќање кои се чести кај трудиниците.

3) Помага за намалување на болките во мускулите

Една студија покажува дека консумирањето на 2g ѓумбир на ден во текот на 11 дена, значително ја намалува болката во мускулите. Ваквото дејство не се случува веднаш туку е потребно конзистентно консумирање. Ова дејство се смета дека се случува токму поради антивоспалителните својства на ѓумбирот.

4) Антивоспалителните својства на ѓумбирот можат да помогнат кај остеоартритисот

Остеоартритисот е многу чест здравствен проблем, особено кај постарите лица. Оваа болест подразбира дегенерација на зглобовите во телото, што води до хронични болки и вкочанетост во нив.

Во спроведените студии на пациенти со остеоартритис, консумирањето на екстракт од ѓумбир на одреден период се покажало како олеснувачки во однос на болките на пациентите. Тие ја намалиле и консумација на лекови за болки. Според друга студија, ваквото дејство може да биде засилено ако ѓумбирот се консумира во комбинација со цимет и сусамово масло.

5) Ѓумбирот може драстично да влијае на намалување на шеќерот во крвта и да го намали ризикот од кардиоваскуларни заболувања

Ова е најновото откриено корисно дејство на ѓумбирот. Освен што студиите покажуваат дека кај пациентите со дијабет тип 2, кои редовно консумираат 2g ѓумбир дневно, имаат намалено ниво на шеќер во крвта, тие покажуваат и друго интересно корисно дејство. Имено, последните студии покажуваат и значајно подобрени вредности за АpoB/ApoA односот и 23% намалување на маркерите за оксидација на липопротеини. Сето ова води кон намалување на ризикот од кардиоваскуларни заболувања.

6) Ѓумбирот може значително да ги намали менструалните болки

Ваквото дејство е препознаено од традиционалната медицина, но една нова студија го потврдува. Имено, испитаничките (150 на број) кои земале само 1g ѓумбир во прав дневно, првите три дена од менструалниот период, имале значително намалени болки. Намалувањето на болките било еднакво како по пиењето на некои лекови за таа намена (ибупрофен на пример).

7) Ѓумбирот може да помогне во намалувањето на нивото на холестерол во крвта

Високото ниво на LDL липопротеинот или ,,лошиот” холестерол во крвта го зголемува ризикот од кардиоваскуларни заболувања. Храната која ја консумираме силно влијае на нивоата на овој холестерол.

Повеќе нови студии покажуваат дека пациентите со високи нивоа на холестерол во крвта кои консумирале ѓумбир поредовно, имале намалени вредности за нивото на вкупен холестерол, но и триглицериди во крвта. Ваквото дејство се смета дека најверојатно се должи на антиоксидативното дејство на ѓумбирот.

8) Може да помогне во правилната функција на мозокот и да делува превентивно кај Алцхајмеровата болест

Ваквата состојба е доста честа појава кај постарите лица. Правените студии на животни, но и на луѓе даваат резултати кои велат дека консумирањето на ѓумбир може да ја подобри меморијата кај повозрасните лица. Освен тоа, покажано е и превентивно дејство на ѓумбирот од развој на нарушувања на функцијата на мозокот, кои доаѓаат со процесот на стареење.

Чести причини за ЗАМОР и кратки совети

Дали често си го поставувате прашањето: Зошто постојано се чувствувам толку заморено?
Ова особено е видливо во периоди како што е корона карантинот, бидејќи поголемиот дел од времето сме дома и не трошиме енергија, па од каде доаѓа тој замор?

Во продолжение ќе видиме кои можат да бидат главните и најчести причини за овој замор, кој не ви е сосем јасно од што е предизвикан.

Статистиката вели дека заморот може да предизвика и многу опасни последици

Според Американскиот центар за контрола на заболувањата, околу 15% жените и 10% од мажите во САД редовно имаат чувство на замор и истоштеност. Освен што тој влијае на она што се подразбира под квалитет на живот, генерално, ваквиот замор може да има и поконкретни дури и фатални последици.

Имено, во САД, земјата во која има статистички податоци за речиси секоја тематика, постојат податоци дека 1 од 25 шофери вели дека му се случува барем еднаш во месецот да заспие на воланот. Во оваа насока, околу 72 илјади сообраќајни несреќи и околу 44 илјади повреди, од кои 6000 со фатални последици се препишуваат токму на невниманието при возењето предизвикано од замор.

Секако, заморот најчесто знаеме од каде ни ,,доаѓа”, излегување до доцна во ноќта, динамичен работен ден, гледање на филмови доцна во ноќта или трета смена… Проблемот настанува кога не знаеме од каде ни потекнува заморот.

Па да ги видиме главните скриени причинители на хроничниот замор и неколкуте начини на кои можеме да го кренеме нивото на енергија во текот на денот:

1) Недоволно спиење

Без сомение една од главните, најчестите предизвикувачи на хроничниот замор. Секако, ќе речете ова не е скриена причина за замор, но во САД 1 од 3 возрасни има континуиран недостаток од сон. Ова значи дека тие лица не се ниту свесни дека имаат недостаток од сон, туку за нив е нормално да спијат 3-6 часа во текот на ноќта.

Сè што е под 7 часа, за возрасните лица е недоволно. За децата минимумот е 8.

Според главните институции кои се занимаваат со спиењето како здравствен фактор, лицата помеѓу 18 и 60 години имаат потреба од најмалку 7 часа сон во текот на ноќта, за оптимално функционирање на организмот.

Факторот спиење често се потценува, но тој не е причина само за замор во текот на денот, туку ако не спиеме доволно го зголемуваме ризикот од разни заболувања како дебелина, висок крвен притисок, депресија, различни кардиоваскуларни заболувања итн.

Кратки совети за постигнување на доволен сон:

создадете рутина – обидете се да легнувате навечер и да станувате наутро во истото време, дури и за викендот

• избенувајте ги дневните дремки – ова го нарушува ноќниот потребен сон и прави дисбаланс

• ограничето го времето во кое сте будни во кревет – ако имате проблем повеќе од 10 минути да заспиете, а сте во кревет, станете и седнете во темно се додека не почувствувате дека ќе заспиете, потоа вратете се во кревет

• проверете дали можете да го направите просторот за спиење поудобен

• за квалитетен сон е потребна малку пониска температура и целосно отсуство и на мала светлина

• ограничете ги кофеинските пијалоци, алкохолот и цигарите

Доколку имате хронична несоница, обструктивна спиечка апнеа или некое друг медицински проблем поврзан со спиењето, најдобро е да се консултирате со лекарот

2) Нездрава исхрана

Се чувствувате уморно, поспано и без енергија? Она што се наоѓа на вашата чинија може да биде една од причините за ваквата состојба. Но, за среќа, може да биде и едно од решенијата.
Тоа што го јадеме има моќно влијание на општото чувство на енергичност, а енергичноста пак, влијае на тоа со каква ефикасност и ефективност ќе ги извршуваме сите поставени предизвици во текот на денот.

Така, со паметно одбирање и комбинирање на времето и составот на оброците и ужините, можеме да си помогнеме во избегнувањето на чувството на безенергичност и поспаност во текот на денот. Кратките совети во однос на овој фактор би биле:

• јадете почесто, во помали количини
• пијте вода!
• внимавајте со нездравите грицки и ужини
• внимавајте дали внесувате доволно витамин С
• консумирајте повеќе мешункаста храна
• појадокот е задолжителен (добро е почесто да се јаде овес за појадок)
• користете ги јатките и бананата за ужина
• кажете им стоп на шеќерните пијалоци и храна
• внимавајте на калориите

3) Неактивниот начин на живот

Кога се чувствуваме изморено, седењето и релаксирањето го гледаме како единствен одговор. Но, раздвижувањето на различни начини може да биде најдобрата работа која можеме да ја направиме за да си ја вратиме енергијата.

Знаеме дека во последно време во светот владее и една друга пандемија, а тоа е ,,седечкиот” начин на живот. Tреба сериозно да ја сфатиме природната потреба на телото за движење, а надминувањето на хроничниот замор е само уште една дополнителна причина.

Една студија од Атинскиот Универзитет дава интересни податоци. Имено, истражувањето покажало дека умереното вежбање во времетраење од 20 минути го зголемува енергетското ниво значително повеќе отколку мирното седење за истото време.

Ако не сте активни подолго време, почнете полека. Прошетката нека биде 10 минутна некој период, потоа гледајте само како се зголемува. Најважна е конзистентноста. Секако не е ни важен типот на активност.

4) Хроничен стрес

Многу различни фактори можат да го предизвикаат стресот. Акутниот или моменталниот стрес претставува начин со кој организмот се заштитува во одредени ситуации и тој е корисен, но коа ќе премине во хроничен, стресот единствено ни создава проблеми. Дури може да ни го зголеми ризикот и од развој на некои физички заболувања. Секако стресот може да предизвика хроничен замор, а првиот чекор кон решението е да сме свесни дека го имаме. Кратки совети за надминување:

• идентификувајте го изворот на стрес – без овој чекор невозможно е да го контролирате
• следете го стресот
• научете да кажувате не на работите кои не ви се по волја
• трудете се да избегнувате ситуации кои знаете дека ќе ви предизвикаат стрес
• зборувајте за проблемите
• обсервирајте ја ситауцијата и од поинакви агли
• фокусирајте се на поголемата слика
• обидете се да ги прифатите работите на кои не можете да влијаете
• простувањето е важно
• бидете редовно физички активни

5) Медицинска состојба

Доколку сте сигурни дека водите здрав начин на живот, oдносно здраво се храните, физички сте активни, се справувате со стресот и доволно спиете, а сè уште чувствувате хроничен замор, тогаш можеби се работи за некое заболување.

Некои од заболувањата кои го имаат хроничниот замор и истоштеноста за симптом се:

• aнемија
• дијабет
• депресија
• анксиозност
• заболувања на тироидната жлезда
• уринарни инфекции
• срцеви заболувања
• недостаток од витамини или минерали
• интолеранција на некоја храна

но и многу други заболувања.

8 причини зошто ЃУМБИРОТ e толку популарен!

Ѓумбирот се смета за еден од најздравите зачини на планетата. Исполнет е со хранливи и биоактивни компоненти кои имаат моќно позитивно дејство за телото и за мозокот.

Ѓумбирот како билка потекнува од Кина. За консумирање, односно за правење на зачин се употребува т.н. ризом или долниот дел од коренот на растението. Тој низ историјата се користел во традиционалната медицина за подобрување на варењето, за борба со настинките и грипот и за многу други болести.

Може да се употребува свеж, сушен, во вид на прав или како сок, но наоѓа примена и во процесираната храна и некои козметички продукти

1) Ѓумбирот содржи соединение наречено гингерол кое поседува моќни лековити својства и може да делува потткнувачки во борбата со вирусни и бактериски инфекции

Гингеролот е главната биоактивна компонента на ѓумбирот. Тој е одговорен за повеќето лековити својства на ѓумбирот. Има моќно антиоксидативни и антивоспалитени својства.

Гингеролот може да го намали ризикот од развој на поголеми инфекции. Тој се смета за одговорен и за инхибирачкото дејство на ѓумбирот врз развојот на многу бактерии од различни видови.

Исто така, една студија покажува дека ѓумбирот може да делува ефективно против RSV вирусот, еден од најчестите предизвикувачи на респираторните инфекции. Моментално актуелен е корона вирусот. За дејството на ѓумбирот врз него не постојат податоци, студиите во иднина ќе го покажат тоа.

Засега, дефинитивно вреди да се консумира ѓумбир и тоа на дневна основа. И не само заради ова дејство, туку и заради низата кои ќе ги наведеме во продолжение.

2) Ѓумбирот може да помогне при гадењето и нагонот за повраќање

Традиционално се употребувал при мачнини и гадење, особено при оние нагони за повраќање кои се појавуваат наутро. Во модерната медицина постојат некои студии кои го потврдуваат ваквото дејство, па сè уште се препорачува за оваа цел, особено по тешки операции.

Според некои научни истражувања се покажал и како корисен за нагоните за повраќање кои се чести кај трудиниците.

3) Помага за намалување на болките во мускулите

Една студија покажува дека консумирањето на 2g ѓумбир на ден во текот на 11 дена, значително ја намалува болката во мускулите. Ваквото дејство не се случува веднаш туку е потребно конзистентно консумирање. Ова дејство се смета дека се случува токму поради антивоспалителните својства на ѓумбирот.

4) Антивоспалителните својства на ѓумбирот можат да помогнат кај остеоартритисот

Остеоартритисот е многу чест здравствен проблем, особено кај постарите лица. Оваа болест подразбира дегенерација на зглобовите во телото, што води до хронични болки и вкочанетост во нив.

Во спроведените студии на пациенти со остеоартритис, консумирањето на екстракт од ѓумбир на одреден период се покажало како олеснувачки во однос на болките на пациентите. Тие ја намалиле и консумација на лекови за болки. Според друга студија, ваквото дејство може да биде засилено ако ѓумбирот се консумира во комбинација со цимет и сусамово масло.

5) Ѓумбирот може драстично да влијае на намалување на шеќерот во крвта и да го намали ризикот од кардиоваскуларни заболувања

Ова е најновото откриено корисно дејство на ѓумбирот. Освен што студиите покажуваат дека кај пациентите со дијабет тип 2, кои редовно консумираат 2g ѓумбир дневно, имаат намалено ниво на шеќер во крвта, тие покажуваат и друго интересно корисно дејство. Имено, последните студии покажуваат и значајно подобрени вредности за АpoB/ApoA односот и 23% намалување на маркерите за оксидација на липопротеини. Сето ова води кон намалување на ризикот од кардиоваскуларни заболувања.

6) Ѓумбирот може значително да ги намали менструалните болки

Ваквото дејство е препознаено од традиционалната медицина, но една нова студија го потврдува. Имено, испитаничките (150 на број) кои земале само 1g ѓумбир во прав дневно, првите три дена од менструалниот период, имале значително намалени болки. Намалувањето на болките било еднакво како по пиењето на некои лекови за таа намена (ибупрофен на пример).

7) Ѓумбирот може да помогне во намалувањето на нивото на холестерол во крвта

Високото ниво на LDL липопротеинот или ,,лошиот” холестерол во крвта го зголемува ризикот од кардиоваскуларни заболувања. Храната која ја консумираме силно влијае на нивоата на овој холестерол.

Повеќе нови студии покажуваат дека пациентите со високи нивоа на холестерол во крвта кои консумирале ѓумбир поредовно, имале намалени вредности за нивото на вкупен холестерол, но и триглицериди во крвта. Ваквото дејство се смета дека најверојатно се должи на антиоксидативното дејство на ѓумбирот.

8) Може да помогне во правилната функција на мозокот и да делува превентивно кај Алцхајмеровата болест

Ваквата состојба е доста честа појава кај постарите лица. Правените студии на животни, но и на луѓе даваат резултати кои велат дека консумирањето на ѓумбир може да ја подобри меморијата кај повозрасните лица. Освен тоа, покажано е и превентивно дејство на ѓумбирот од развој на нарушувања на функцијата на мозокот, кои доаѓаат со процесот на стареење.

Лебот е ЗДРАВА храна

Најчесто во нашата средина, па и општо во светот, кога ќе се спомене поимот ,,здрав начин на исхрана”, луѓето веднаш помислуваат на некои специјални намирници кои се подготвуваат на специјален начин, а и цената на чинење им е висока.

Но, токму спротивното е случај. Здравата храна е едноставна, едноставно се подготвува и консумира, а исто така е и поефтина. Проблемот е навиката, а поголемиот дел од луѓето за навика имаат консумирање на нездрава храна.Ова е случај заради неинформираноста, но голема улога играат и интензивните вкусови карактеристики на ваквата храна, што всушност ја прави нездравата навиката многу тешка за менување.

Она што се смета за нездрава храна, најчесто силно процесираната храна, богата со заситени маснотии, рафинирани шеќери, соли и разни адитиви, може да се рече дека е екстремно нова во однос на еволутивниот пат на човекот. Оваа храна ,,бумот” го доживува во последните неколку децении, а кај нас уште поскоро.

Решението е пред нас, а тешко го забележуваме!

Решението во однос на нездравиот начин на исхрана е пред нас, само треба да погледнеме подобро. Рековме, она што се смета за нездрава храна е ново, но веќе ни е преминато во навика. Тоа што треба да го направиме е да погледнеме како се хранеле нашите предци и тоа не далечните, туку нашите родители и баби и дедовци! Заситените масти од животинските производи биле на нивните трпези многу ретко, за празниците, рафинирани шеќери не ни постоеле. Основата во нивната исхрана биле мешунките, разните зеленчуци, овошки и можеби најзначајни – житарките.

Така, за да се храниме здраво, не ни требаат некои специјални промени кои не се типични за нашето поднебје, напротив треба да се свртиме кон исхраната која ја имале нашите предци. Да консумираме тоа што кај нас ни го дала природата како храна.

Лебот треба да ни биде клучна хранлива и енергетска намирница

Една од најважните намирници добивана од житарките е полнозрнестиот леб. Со текот на времето, ваквиот леб бил потиснат од оној белиот, со многу послаба нутритивна вредност. Во текстов ќе ги разгледаме најзначајните корисни дејства на интегралниот леб и зошто мораме да го користиме на местото на белиот леб.

Здрав извор на јаглехидрати и растителни влакна

Јаглехидратите претставуваат ,,горивото” на кое нашиот организам функционира. Примарната хранлива состојка на лебот се токму јаглехидратите.

Овошките, зеленчукот, мешунките и минимално процесираните житарки (како интегралниот леб) претставуваат најздравиот хранлив извор на јаглехидрати. Тоа е така заради тоа што оваа храна освен овие макронутриенти, содржи и низа на микрохранливи состојки како витамините, минералите, антиоксидантите и многу значајно, растителните влакна. Овие микрохранливи компоненти му помагаат на оргазнимот правилно да ги извршува своите функции. Растителните влакна пак, ја хранат цревната микрофлора, делуваат многу позитивно на цревниот систем и овозможуваат постепена апсропција на глукозата во крвта.

Сè повеќе научни студии утврдуваат колку е важно здравјето на корисната цревна микрофлора за здравјето за здравјето на другите органски системи, па така и за целокупното здравје на човекот.

Интегрален vs. бел леб

Белиот леб не е направен од цело зрно. При процесот на производство на брашното од кое тој се добива, се отстранува лушпата на пченицата и останува само ендоспермот кој што е богат со скроб. Ова се прави затоа што ваквото брашно дава леб со подобра структура и подолг рок на траење, а со додавање на специјални адитиви, и подобар вкус во однос на ,,црниот” леб.

Во овој процес, зрното пченица од кое подоцна се добива лебот, ги губи најголемиот дел од своите микронутриенти , но и содржината на растителни влакна. Остануваат лесно дигестабилни јаглехидрати. Неретко белиот леб содржи и дополнителни количини на шеќери, сол, па некогаш и маснотии.

Ваквиот леб, со лесно дигестабилни јаглехидрати предизвикува големи скокови/пикови, а потоа и нагли падови на шеќерот во крвта по консумирањето. Честите пикови, односно нагли порасти на шеќерот во крвта, се ризик фактор за развој на дијабет тип 2, додека падовите ни предизвикуваат чувство на глад и кога не сме навистина гладни, па имаме потреба наскоро по оброкот повторно да јадеме. Ова создава циклуси кои на долг рок допринесуваат за зголемена телесна тежина. Знаеме дека зголемената телесна тежина исто така е ризик фактор за дијабет тип 2, но и многу други заболувања.

Сосема спротивно од наведеното, понозрнестиот, интегрален леб овозможува превенција од наведените заболувања. Интегралниот леб обезбедува, заради својот состав, постепено ослободување на шеќерот во крвта и на тој начин може да допринесе за намалувањето на ризикот од развој на дијабет тип 2, но и да помогне во неговиот третман. Составот на интегралниот леб, овозможува и позитивно дејство при процесот на слабеење. Секако, и количините се важни.

Интегралниот леб има богат нутритивен состав

Американската агенција за здравје на срцето потврдуваа дека полнозрнастата храна е добар извор на: витамини од В групата, вклучително и фолна киселина (В9), железо, магнезиум, селен и растителни влакна. Тие препорачуваат најмалку 25g растителни влакна на дневно ниво. Растителните влакна можат да го намалат ризикот од:

– кардиоваскуларни заболувања
– дијабет тип 2
– хипертензија или висок крвен притисок
– гојазност или дебелина

Полнозрнастата храна, како интегралниот леб, исто така обезбедуваат и солидна количина на протеини.

За да бидеме сигурни дека лебот што го јадеме е навистина интегрален, најдобро е да го подготвиме самите, дома. Исто така подготвениот леб не мора да биде само од пченично брашно. Тој може да биде подготвен од еден тип или комбинација од повеќе типови на брашна (оризово, ‘ржано, пченкарно, соино, јачменово итн.) Секое брашно си има своја специфична хранлива вредност и затоа е добро некогаш и да се смени или дополни инаку корисното пченично брашно.

Кој треба да внимава на глутенот?

Безглутенската исхрана може да биде корисна во однос на избегнувањето на проблемите кои се појавуаат како резултат на консумацијата на храна со глутен кај луѓето кои страдаат од автоимуната болест целијакија. За сите останати, (освен за многу малиот процент на интолерантни) бесмислено е да се избегнува глутенот.

ЗАГРИЖУВАЧКО откритие за солта…

Една нова студија на тема влијание на солта врз имуниот систем, објавена пред 7 дена од Универзитетот во Бон, Германија, дава не баш очекувани резултати. Утврдено е дека освен што претераното консумирање на сол влијае на покачување на крвниот притисок, исто така влијае и на намалувањето на капацитетот на имуниот одговор.

Истражувањето најпрво се одвивало на лабораториски глувци, а потоа и на луѓе. Испитуваните субјекти консиумирале 6g сол повеќе од препорачаниот дневен максимум (значи во просек колку што внесуваат Македонците на дневна основа).

Интересно е да се спомене дека ова количество на сол е еднакво на она што го има во два оброка брза храна.

И во двата дела од студијата, добиените резултати се идентични: ,,Забележано е намалено дејство на имуниот систем при инфекции од различни причинители.” Ова значи дека испитаниците имале потешки облици на инфекции и симптомите биле подолготрајни.

Препорачани количини на сол од Светската здравствена организација

„5g сол дневно, не повеќе!” велат од СЗО! Сè што е над овој дневен максимум за возрасни лица, се смета дека има штетно дејство за човековиот организам. Оваа количина одговара на една кафена лажичка сол.

Но, речиси насекаде низ светот, оваа максимална количина се надминува. Причините за тоа се воглавно брзиот начин на живот, а со тоа и сè поголемата побарувачка за процесирана храна и брза храна. Ваквите типови на храна подразбираат големи количества на зачинетост и сол.

Ова е и една од причините или поттикнувачите на ,,пандемијата” на хипертензијата и другите кардиоваскуларни нарушувања ширум светот.

Што е ново што ни го покажува оваа студија?

Освен веќе многупати потврденото дејство врз крвниот притисок, оваа студија укажува и на влијание на прекумерното консумирање на солта врз намалувањето на имуниот одговор.

На испитуваните волонтери кои консумирале 6g сол повеќе од максималното препорачано количество, по 7 дена со ваква исхрана им била земена крв за испитување на гранулоцитите. Таков тест на гранулоцитите бил направен и пред да почне експериментот. Испитувањата по завршувањето на седумте дена, покажале дека гранулоцитите послабо се справуваат со бактериите, отколку оние гранулоцити пред почетокот на експериментот.

Исто така, кај луѓето волонтери, прекумерната количина на консумирана сол резултирала и со зголемени нивоа на глукокортикоиди. Дека ова го намалува имуниот одговор не е изненадување. Најдобро познатиот глукокортикоид, кортизонот, најчесто се користи за супресирање на воспаленија.

Според проф. Д-р Кристиан Курц од институтот за експериментална имунологија при Универзитетот од Бон, биолошките механизми според кои се одвиваат имуносупресирачките ефекти на солта, не се целосно познати и треба да се истражува уште доста во таа насока. Исто така, за него, овие резултати не биле баш очекувани, бидејќи претходните студии дури воделе во спротивната насока.

На пример, инфекциите на кожата предизвикани од некои типови на паразити кај експерименталните животни биле побрзо надминувани кај оние субјекти кои имале исхрана богата со сол. Откриено било дека макрофагите, имуни клетки кои ги напаѓаат и ,,јадат” паразитите предизвикувачи на инфекцијата, се особено активни во присуство на сол. Така, заклучокот од студијата бил дека солта може да делува имуностимулирачки.

Зошто имуностимулирачкото дејство се случува само кај кожата?

Студијата од Бон покажува дека генерализацијата на имуностимулирачкото дејство на солта е сосема погрешна. Имено, тоа е така поради две причини:

1) Прво, телото ја задржува на одредено оптимално ниво концентрацијата на солта во крвта и повеќето органи, бидејќи во спротивно многу важни биолошки процеси би биле попречени од неа. Значи, ако е во поголем вишок, телото се обидува да ја отстрани солта преку бубрезите и преку потењето.

2) Кожата служи како резервоар на сол. Таа е единствен исклучок, единствен орган каде телото може да си дозволи да ја има солта во вишок. Ова се смета и за причина зошто поголемите количества на сол можат да бидат од помош кај кожните инфекции.

Извор: https://www.uni-bonn.de/news/076-2020

Како СТРЕСОТ го намалува ИМУНИТЕТОТ?

Модерната медицина сè повеќе се интересира и наоѓа докази за директното влијание на стресот општо врз човековиот организам, па така и врз неговиот имуниот систем.

Всушност, интересот на науката се движи во насока на поставување на прашањeто: дали и на каков начин си влијаат помеѓу себе умот и телото.

Ваквиот интерес се јавува во последно време заради се поголемата присутност и интензитет на стресни ситуации и хроничениот стрес. Тоа е така, во значителен дел, поради брзиот начин на живот и сè поголемата отуѓеност која владее помеѓу луѓето. Сè повеќе обрнуваме внимание на матријалниот свет и живот, а сè помалку на менталното здравје и неговата значајност.

Влијанието на стресот врз имуниот одговор

Периодов пак, акутелено е заболувањето предизвикано од корона вирусот. Рестриктивните мерки кои ги превземаат владите ширум светот, па и нашите власти, како и стравот кој природно се јавува, неминовно ќе доведат до поголем стрес, па дури и пострашни психолошки состојби.

Така, во овие тешки моменти освен што е многу важна физичката хигиена, не смееме да ја запоставиме и менталната! Зошто?

Имајќи во предвид дека здравствените системи ширум светот сè уште немаат најдено ефективна вакцина или пак третман за ова заболување, единствено што ни преостанува е да се потпреме на сопствениот имунитет.

Имуниот систем всушност претставува нашиот одбранбен механизам против сите несакани инфективни заболувања (предизвикани од различните микроорганизми), но и малку поопшто. Тоа е нашиот одбранбен систем кој треба да го одржи организмот во една т.н. состојба на баланс.

Повеќе истражувања покажуваат дека и те како стресот може да влијае на целокупното здравје и на имуниот одговор.

Функционалните единици на имуниот систем

Имуниот систем е составен од милиони клетки кои патуваат низ крвните садови до сите клетки и ткива. Нивната функција е да се борат и да ги отстранат од организмот страните тела, односно антигените (вируси, бактерии и малигни клетки).

Главниот тип на имуни клетки се белите крвни клетки. Постојат два главни типа на бели крвни клетки: гранулоцити и лимфоцити. Лимфоцитите се делат на: B-клетки и Т-клетки. Постојат и моноцити.

В-клетките продуцираат антитела кои што се ослободуваат во течностите со кои се опкружени клетките и дејствуваат на тој простор.

Т-клетките – ако причинителот на инфекција навлезе во клетката, овие Т-клетките се размножуваат и ја уништуваат инфицираната клетка.

Стресот може да влијае на имуниот систем на два начина

Кога сме под стрес, имуниот систем има намален капацитет да се бори со антигените. Затоа сме поподложни на инфекции. Сепак, краткотрајното супресирање на имунитетот поради стресот не треба да претставува посебна опасност. Но, хроничниот стрес, а со тоа и хроничното супресирање на имуниот одговор го прави организмот поподложен на инфекции и болести.

Првиот начин на кој што делува стресот на намалувањето на капацитетот на одговор на имуниот систем е директен. Директниот начин се остварува преку супресирачкото дејство на кортизолот (хормонот на стресот) на бројот, односно на продуцирањето на имуни клетки.

Вториот начин е индиректен. Кога сме под стрес, можеме да користиме начини на справување со стресот кои се неповолни по нашето општо здравје, а со тоа и на функцијата на имуниот систем. Такви начини се на пример: обемното јадење, јадењето на нездрава храна, пушењето, пиењето алкохол и други нездрави навики.

Овие т.н. лоши задоволства за момент можат да ни предизвикаат лачење на хормони кои на краток рок ќе ни дадат пријатно чувство, но на долг рок, можат да остават трајни последици.

Така, стресот се поврзува со главоболки, поголема подложност на инфекции (вирусни и бактериски), кардиоваскуларни заболувања, дијабет, астма, гастритис итн.

Заболувања и состојби кои можат да бидат поврзани со стресот

Дигестивни болести – стресот може да има влијание на дигестивниот систем. Додека сме под стрес, дигестијата е во застој. По намалувањето на стресот, спротивно, дигестијата забрзува. Оваа состојба и зголеменото лачење на адреналин при стресот можат да доведат до негативен ефект по дигестивното здравје, па дури да предизвикаат и чиреви.

– Стресот го зголемува протокот на крв низ крвните садови поради забрзаната работа на срцето. Тој може исто така да влијае на имунитетот преку зголемувањето на крвниот притисок.

Хипертензија – исто така покачениот крвен притисок може да биде причинет од стресот. А знаеме дека тој води до зголемен ризик од низа на други заболувања.

– Стресот може да предизвика зголемување на нивоата на холестерол во крвта. Ова може да биде случај поради влијанието на излачените стресни хормони, адреналин и норадреналин врз ослободувањето на слободните масни киселини. Ваквата состојба може да води кон запушување на крвните садови. Друг ризик фактор кој го забрзува ова запушување се други две состојби кои можат да бидат предизвикани исто така од стресна состојба. Повишениот пулс и хипертензијата. Високиот крвен притисок со текот на времето може да создаде мали оштетувања во ѕидовите на крвните садови, а таквите места пак, се погодни за собирање на натрупаниот холестерол.

– Како што споменавме стресот може да има и индиректен ефект на нарушувањето на општото здравје и имунитетот. Тоа се остварува преку зголемената подложност кон избегнување на чувството на стрес преку препуштање на т.н. ,,лошите задоволства”. Такви се пушењето, алкохолот, лоша исхрана поради немањето на време или желба за внимавање и физичката неактивност поради истите причини. Во полош случај тоа може да биде и употреба на наркотични средства и злоупотреба на лекови за смирување.

Совети во однос на менталното здравје

Директорот на светската здравствена организација Тедрос вели дека е нормално да се чувствуваме збунето, исплашено и под стрес во вакви околности. Затоа, главниот совет кој може да помогне во оваа смисла е да се обидете што помалку да си го нарушите секојдневието кое сте го имале претходно. Секако, тоа е многу тешко во овие услови, но е можно.
Советите се следни:

– Одржете го контактот со луѓето со кои сте го имале и претходно!
Тоа што сте дома, не значи дека треба да се наруши комуникацијата со блиските луѓе. Барем денес тоа е лесно. Поседуваме компјутери, телефони, паметни телефони…

– Засилете ја комуникацијата со домашните и луѓето на кои им верувате!
Ова е особено важно заради тоа што повеќето луѓе, поради брзиот начин на живот, немаат доволно комуникација со блиските. Тоа е важно не само поради надминувањето на стресот создаден од корона вирусот, туку и заради семејството.

– Слушајте музика, читајте книги, гледајте филмови, а за децата, тука се и забавните игри. Секако и за возрасните игрите не се забранети.

– Ограничете го примањето на вестите и информациите!
Нема ништо многу значајно да пропуштите доколку во денот само еднаш или двапати ги проверите новостите. Постојаното дозирање со негативни, често и лажни вести, може многу да одмогне.

– Информирајте се од кредибилни извори.
Лажните вести можат да ви создадат паника и да ви ја засилат анксиозноста.

– Нека ве интересираат и убавите вести.

X
Добијте бесплатен пристап до нашиот неделен информатор