fbpx

Научете правилно да ја читате ЕТИКЕТАТА ЗА СОСТАВ на производите

tonus

Секој прехранбен продукт потребно е да исполни одредени законски критериуми пред да биде пуштен во промет на пазарот. Помеѓу нив се и определни основни информации за самиот производ.

Веројатно најзначајната информација за најголемиот дел од луѓето е онаа за рокот на траење на храната. Секако, рокот е многу важен за квалитетот на храната, но пред сè тој се однесува на нејзината безбедност.

За самиот квалитет и безбедноста на храната, постојат и други законски задолжителни податоци што треба да бидат истакнати на етикетата, покрај рокот за употреба, како:

"“Online”/
  • Име, адреса на производител и број на серија/шаржа на производство. 
  • Нето тежина. 
  • Комплетна листа на сите употребени состојки за добивање на дадениот продукт и соодветно, нивните количества. 
  • Информации за хранливата вредност на храната изразени во нутритивна табела. 
  • Листа на алергени и 
  • Кратко упатство за специфична употреба и складирање.

Доколку било која од овие информации недостасува на производот, тој не ги задоволува законските регулативи и неговиот квалитет, но и безбедноста се доведени под знак прашање. Така, најдобро е да не го купувате таквиот производ, но и да пријавите кај продавачот или во соодветната институција.

Во продолжение, кои се податоците што треба да нè интересираат од етикетата на еден прехранбен продукт и како најдобро да ги ,,толкуваме”.

Постојат главни 5 елементи на кои треба да им посветиме внимание кога ја гледаме нутритивната табела на одредена храна:

  • Состав
  • Информациите за сервирање
  • Калориската вредност
  • Нутритивната вредност
  • % од ДПК (дневно препорачани количества од одредена хранлива материја) или % РФ (референтна вредност)

Соодветното читање на овие податоци треба да ни овозможи:

  • Соодветно дозирање на количествата од одредена храна во еден оброк.
  • Безбедност во однос на рокот, но и присуството на некои алергени.
  • Релевантни информации за составот, енергетската вредност и количеството на хранливи и останати додадени материи (пр. протеини, витамини, минерали, различни адитиви итн.).
  • Можност за правење соодветна споредба на еден продукт со други од слична или идентична природа.
  • Информации дали продуктот има додавано нездрави состојки, како трансмасти, големи количества шеќери, заситени маснотии, сол и слично.
  1. Состав

Знаењето правилно да се евалуира составот на храната е веројатно клучниот чекор за избирање здрави пакувани производи. Генерално, за разлика од нутритивната табела, овде важи правилото – што подолга листа, тоа потретирана храна – помалку здрав продукт.

Кога храната е во својата ,,цела” форма, таа е најдобра (whole food).

Ако сте алергични на одредени состојки, нужно е да го проверувате составот на храната.

Калориската и нутритивната вредност се директно поврзани со составот. На пример, што повеќе маснотии, тоа покалорична храна. Што попреработена храна – тоа помалку микронутриенти (витамини и минерали) и фитохемикалии.

Избегнувајте храна со празни калории. Повеќе на оваа тема, прочитајте тука: Што се тоа ПРАЗНИ КАЛОРИИ и зошто се опасни?

  1. Информации за сервирање

Најголемиот дел од прехранбените продукти во нутритивната таблица содржат информации кои важат за количество од 100g.

Во последно време, се повеќе продукти содржат и т.н. Информации за сервирање. Ваквите податоци најчесто се во најгорниот дел од нутритивната табела или пак се дадени паралелно со калориската вредност во одредена количина продукт.

Всушност, станува збор за укажување колкава грамажа се содржи во една единица (можат да бидат најразлични единици, во зависност од продуктот) од даден производ, на пример кришка леб, едно колаче, една чаша сок итн.

Што е важно да се запамети околу овој дел од етикетата?

Информацијата за сервирање не значи и препорака колку да изедете, туку податок кој ќе ни го олесни проценувањето на калориската и нутритивна вредност што ни ја дава храната.

За да бидеме појасни, ќе искористиме два примери:

  • Малку ни значи податокот дека во 100g леб има 270 калории и одредени количества микронутриенти (витамини и минерали), ако не знаеме колку грама има едно сервирање или една кришка леб.
  • Ако на нутритивната табела на јогуртот стојат само информации за 100ml јогурт, а една чаша јогурт во просек има 250ml, тогаш за да дојдете до реалната нутритивност што ви ја обезбедил јогуртот, потребно е да ги помножите броевите од табелата со 2,5.

Токму заради овие причини, во последно време најчесто на етикетите има податоци за сервирањата.

  1. Калориска вредност

Калориската вредност на храната е најчесто и највпечатливот дел од етикетата на храната. Но, што всушност ни кажува оваа информација?

Кога се зборува за калориите, всушност се мисли на енергетската вредност на храната, а во прв план не се зема нејзинот потенцијал да нé здебели. Телото секојдневно има потреба од одредено количество енергија или калории за извршување на различните функции. Калориите не се самите по себе нешто лошо.

Пресметувањето колку калории ни се потребни во текот на денот, оди со специјални равенки. Два најзначајни параметри кои можат да се пресметаат на различен начин, ни кажуваат дали и колку треба да слабееме и колку калории треба да внесуваме, тоа се:

Овие параметри се многу важен индикатор и за здравствената состојба и главно зависат од фактори како возраста, телесната тежина, висината, полот итн. Вредностите за индексот на телесна маса ни се добра мерка за тоа колку и дали пациентот е гојазен или неухранет. Што повисок број за овој параметар, тоа поголем ризик од повеќето хронични заболувања.

Базалниот метаболизам пак, ни укажува колку минимум калории треба да внесеме за да се одвиваат виталните и останти функции на организмот.

Од наведеното може да се заклучи дека енергетските потреби се индивидуална работа. Сепак, заради поедноставување, дојдено е до генерално препорачаната, дневна потребна од калории за еден просечен возрасен човек – 2000 калории. Затоа, процентот за задоволени енергетски/калориски потреби на дадено количество храна, што неретко знае да стои на етикетите, се однесува во однос на 2000 калории.

[Поврзано: Што се, всушност, КАЛОРИИТЕ и колку дневно треба да се внесат за да слабеете?]

Она што треба најмногу да внимавате во овој дел од етикетата, како што веќе споменавме во претходната точка е следното: за колкаво количество храна се однесува нутритивната табела и калориската вредност. На тој начин, нема да дојдете во заблуда колку калории сте внеле преку одреден продукт.

Друго што е најважно да се спомене во овој дел е: Не секоја калорија е иста! Не е идентично дали, на пример 200 калориите, ќе ги внесете од т.н. интегрални храни (whole foods) или пак од препроцесирани продукти. Повеќе за ова во продолжение.

  1. Нутритивност (Нутритивна вредност)

Најголемиот дел од нутритивната табела се однесува токму на нутритивната или хранливата вредност на спакуваниот продукт.

Генерално важи правилото – што подолга листа на нутриенти, тоа храната е поздрава. Секако, ова не важи за адитивите и различните подобрувачи на храната, туку се однесува на хранливите материи, пред сè се мисли на витамините и минералите.

[Поврзано: 10 најчести адитиви присутни во секојдневните намирници!]

На што треба да внимаваме?

Клучно е количествата на додадена сол, шеќери и заситени маснотии да бидат минимални. Целосно избегнувајте ги продуктите со трансмасти.

[Поврзано: Трансмасти – Буквално НАЈШТЕТНИТЕ масти!]

Разликувајте ги поимите шеќери и додадени шеќери. Постојат различни видови шеќери што се природно присутни во огромен дел од храната. Но многу е различно дали тие се дел од самиот систем на храна или пак се додадени. Како дел од природниот системот на храна, шеќерите не делуваат во голем обем на покачувањето на гликемискиот индекс. Додадените шеќери подразбираат висок ГИ – празни калории.

Што означува поимот гликемиски индекс, прочитајте тука: Што треба да знаете за гликемиски индекс?

Што би требало да бараме во поголеми количества низ етикетите?

Најчестите нутриенти кои се во дефицит или недостаток помеѓу населението се: витамин Д, растителни влакна, калиум, калциум, железо, омега 3 масни киселини. Многу повеќе за секој од нив, прочитајте со клик на поставените линкови.

[Поврзано: Растителни влакна – Како да препознаеме дека ни фалат?

  1. % од ДПК или дневно препорачани количества од одредена хранлива материја

%ДПК или се среќава уште како %РФ (референтна вредност) означува колку релевантните здравствени институции препорачуваат да се дозира од одреден нутриент (хранлива материја) во текот на еден ден.
Како и кај просечно потребната калориска вредност, така и кај %РФ, вредностите дадени на пакувањата важат за ,,просечен” човек со дневни потреби за околу 2000 калории. Значи доколку имате дефицит од одреден нутриент, процентот на пакувањата и не е баш најсоодветен за вас.

Доколку на пакувањето видите 5% РФ од одреден нутриенти или помала вредност, знајте дека се работи за доста ниско ниво на %РФ.

Доколку на пакувањето видите 20% РФ или повеќе, знајте дека се работи за доста високо ниво на %РФ.

Според логиката од погоре, треба да внимаваме пакуваната храна што ја купуваме да биде со повисок % РФ за фибер, витамин Д, калиум, калциум и други микронутриенти, додека со помал % РФ за сол, заситени маснотии, сол и додадени шеќери.

Како краток заклучок:

Залудно е ако одреден продукт има многу ниска калориска вредност, доколку му е ниска и нутритивноста (хранливоста).

Давајте и предност на нутритивноста пред калориите. Значи најпрво погледнете го составот, потоа нутритивната вредност, а дури на крајот гледајте во калориите. Информациите за сервирањата можат да ви помогнат во поуспешно контролирање на внесените калории.

Извор:

https://opm.org.mk/wp-content/uploads/2017/11/informacii_povrzani_so_hrana.pdf

Правилник за начинот на означувањето на храната, Службен весник на Република Македонија

https://www.fda.gov/

Д-р Митов

Д-р Митов

Ние ви помагаме ВИШОКОТ КИЛОГРАМИ и поврзаните БОЛЕСТИ, на ПРИРОДЕН начин и трајно да ги отфрлите, за да бидете: ПОЗДРАВИ, ПОЛЕСНИ и ПОЛЕТНИ!

Leave a Replay

Може ќе ве интересира

Програми

X
Добијте бесплатен пристап до нашиот неделен информатор