Кога зборуваме за „диети“ и разни други пристапи за намалување на телесната тежина, доминантниот фокус често е на едноставната равенка на внесените калории наспроти потрошените. Додека концептот за создавање калориски дефицит останува основен за слабеењето, се појавува уште еден пристап кој ја нагласува важноста на промените во исхраната, надвор од самото ограничување на калориите. Истражувањата и студиите континуирано го потврдуваат големото влијание што квалитетот и составот на нашата исхрана го имаат врз губењето на тежината, но и целокупното здравје. Токму за ова ќе зборуваме и оваа денешна статија – зошто фокусот не треба да е на калориите, туку на целокупниот начин и квалитет на исхрана.
Слабеењето е различно за сите
Историски гледано, советите за слабеење ја пропагираат идејата дека сè додека некој консумира помалку калории од потрошените, губењето на тежината е неизбежно. Но, овој едноставен пристап ги игнорира сложените интеракции помеѓу различните видови храна и нивните нутриенти, метаболичките процеси и индивидуалните одговори на различни видови храна. Студија од 2019 година објавена во списанието „JAMA“ покажа дека поединците на различни диети – како што се диети со малку јаглехидрати или низок процент на масти – имале различни нивоа на губење на тежината. Ова го нагласува значењето на персонализирање на диететски пристапи наместо усвојување универзално решение кое би се очекувало дека ќе биде подеднакво ефикасно за сите.
Метаболичко влијание на нутритивно богата храна
Калориите од различни извори храна може да предизвикаат различни метаболички реакции во телото. Рафинираните шеќери и простите јаглехидрати може да доведат до брзи скокови и падови на нивото на шеќер во крвта, често оставајќи ги луѓето да се чувствуваат гладни веднаш по оброкот. Од друга страна, исхрана богата со протеини, влакна и здрави масти обезбедува постојана енергија и промовира чувство на ситост. Студија спроведена од Харвард откри дека луѓето кои консумираат ваква исхрана можат подобро долгорочно да ја регулираат тежината, во споредба со оние кои едноставно ги ограничувале калориите. Ова ја нагласува важноста на изборот на храна која го храни телото и го регулира апетитот.
Улогата на здравјето на цревата и микробиотата
Новите истражувања ја покажуваат сложената врска помеѓу здравјето на цревата, микробиомот и регулацијата на тежината. Самиот состав и здравје на нашиот микробиом може да влијае на тоа како телото извлекува енергија од храната и како ги складира мастите. Некои студии покажуваат дека одредени бактериски соеви се поврзани со послаби луѓе, додека други се поврзани со дебелината. Ова откритие го нагласува значењето на вклучувањето храна богата со пребиотици и пробиотици во исхраната. Храна богата со растителни влакна, како што има во полнозрнестите житарки, овошјето и зеленчукот, мешунките и сл. – може да промовира разновиден и здрав микробиом, потенцијално помагајќи и олеснувајќи ги напорите за губење на тежината.
Долгорочна одржливост и промена на однесувањето
Кога се фокусираме единствено на калориите, се јавува можеби најчестиот проблем за сите – долгорочната одржливост и истрајност. Драстичното намалување на внесот на калории може да предизвика чувство на незадоволство, што доведува до зголемена веројатност за прекинување на „диетата“. Спротивно на тоа, усвојувањето на исхрана која приоритетно се фокусира на употребата на здрави намирници, а лимитирање на процесираните производи, овозможува поедноставно и полесно долгорочно следење. Впрочем, тоа ќе премине од еден вид на „диета“ во трајна, здрава навика. Навиките се нешто што трае долго и луѓето го следат без никаков проблем и револт.
Како заклучок, промената од типичниот пристап (фокусиран само на калориите) кон оној кој ги нагласува промените во исхраната е поддржан од сè поголем број научни истражувања. Иако создавањето калориски дефицит останува основен принцип на намалување на тежината, квалитетот на потрошените и внесените калории игра клучна улога во успехот на губење на тежината и целокупното здравје. Препознавањето на метаболичкото влијание на различната храна, улогата на здравјето на цревата и микробиомот и пошироките здравствени бенефити од здравата, разновидна исхрана може да допринесат кон ефективни и одржливи стратегии за управување со тежината. Со прифаќање на промените во исхраната прилагодени на индивидуалните потреби и преференции, ја отвораме вратата за одржлив и траен пат кон здрава телесна тежина, но и целокупно подобро здравје и благосостојба.
