Катранот може да се каже дека е она што е најмногу заслужно за штетните ефекти на цигарите. Бидејќи терминот катран кај цигарите се користи за опишување на низа на супстанци, тоа е најчесто делот од цигарата што ги содржи најтоксичните соединенија. Исто така, тоа е она што формира кафеави или жолти дамки на филтерот од цигарите, но и на нашите заби и прсти.
Катранот значајно допринесува за зголемување на ризикот и појава на разни белодробни заболувања. Цигарата содржи околу 7,000 различни хемикалии, а повеќето од нив се смета дека се наоѓаат токму во катранот. Покрај заболувања на белите дробови, овие токсични соединенија може да предизвикаат и низа на други заболувања – рак, дијабет, срцеви заболувања, импотентност и сл.
Главниот штетен ефект на катранот се смета дека е врз цилиите во дишните патишта. Тоа се тенки структури што потсетуваат на влакненца и се наоѓаат и ги обложуваат трахеите. Тие имаат улога да заробуваат и спречуваат навлегување на загадувачи, но кога тие се оштетени, ваквите загадувачи може да патуваат длабоко во белите дробови. Доколку тие подолго време останат во белите дробови, може да предизвикаат разни заболувања.
Катранот се создава при горењето.
Катранот всушност не е супстанца, туку израз што се користи за да се опише машински измерената тежина на вкупните честички во чадот од цигарите минус водата и никотинот.
ДАЛИ КАТРАНОТ Е СУПСТАНЦА?
Не. Катранот е машински измерена количина на преостанатите честички во чадот од цигарите откако ќе се отстранат никотинот и водата од мерењето.
ДАЛИ ОВОЈ КАТРАН Е ИСТИОТ ОД КОЈ СЕ ПРАВАТ ПАТИШТА?
Не, воопшто. Катранот во овој контекст е мерење на тежината на преостанатите честичките во чадот од цигарите откако ќе се одземат никотинот и водата.
ДАЛИ КАТРАНОТ Е ДОБРА МЕРКА ЗА ТОА КОЛКУ СЕ РИЗИЧНИ ЦИГАРИТЕ?
Катранот историски се користел за мерење на остатоците од цигарите користејќи голем број машински, стандардизирани процеси. Додека катранот може да биде кориснa мерка за пушачите да го споредуваат интензитетот на вкусот помеѓу брендовите цигари, методите за пресметување на катранот варираат во зависност од користениот метод на тестирање.
Важно е дека количината на катран не може да го отслика однесувањето на пушењето во реалноста, така што некои здравствени агенции – како што се оние во Европската унија – се оддалечуваат од барањето од националните власти да ги печатат овие мерила на пакувањата цигари поради загриженоста дека можат да ги доведат потрошувачите во заблуда. Пушачите секако не треба да претпоставуваат дека бројките отпечатени на пакувањата означуваат прецизни количини што би ги вдишиле преку пушењето цигара и не треба да претпоставуваат дека помалите бројки значат дека одредена марка цигари е безбедна, побезбедна или помалку штетна од друга. Најдобар начин да се минимизира ризикот од болести поврзани со пушењето е пушачите да се откажат од цигари и никотин.
Катранот генерално не се користи како мерка која се поврзува со бездимните алтернативи бидејќи хемискиот состав на аеросолот (или „пареата“) е суштински различен од цигарите по тоа што не горат тутун. Кога научно поткрепените производи без чад се направени според соодветни стандарди за квалитет и безбедност за да се избегне согорување, ова може да доведе до значително намалување на бројот и просечното ниво на штетни и потенцијално штетни соединенија во споредба со цигарите. Но, овие намалувања мора да бидат поткрепени за секој производ поединечно и не значи дека овие производи се без ризик.
Алтернативите без чад не горат тутун, затоа аеросолниот состав на производите без чад е фундаментално различен од чадот од цигари. За производи без чад, намалувањето на бројот и просечните нивоа на низа штетни и потенцијално штетни соединенија треба да се потврди за секој производ поединечно.
Избегнување на горењето може да доведе до значително намалување на изложеноста на штетни и потенцијално штетни соединенија во споредба со чадот од цигари. Откажувањето од тутун и никотин во целост е секогаш најдобриот избор, но научно поткрепените алтернативи без чад, иако создаваат зависност и не се без ризик, имаат потенцијал да бидат многу подобар избор од продолжување со пушењето за оние кои не се откажуваат – претпоставувајќи дека овие алтернативи се произведени според соодветни стандарди за квалитет и безбедност.
Најдобар избор секогаш е целосно да се откажете од тутун и никотин. За оние кои не се откажуваат, преминот кон научно поткрепена алтернатива без чад е подобар избор отколку продолжување со пушењето.
