Неретко се случува луѓе да се жалат на намалена концентрација, влошена меморија или едноставно на умствен замор при голема изложеност на стрес. Тоа е сосем очекувано бидејќи стресот влијае на речиси секој аспект од здравјето, а умствените или т.н когнитивни функции и здравје не се исклучок. Во продолжение ќе се задржиме на оваа тема и ќе зборуваме накратко за ефектот на стресот врз когнитивното здравје.
Што претставува когнитивното здравје?
Когнитивното здравје или когнитивните функции, се еден аспект и дел од здравиот мозок. Како основни когнитивни функции се сметаат:
- Внимание
- Успешно извршување на сложени движења
- Говорење
- Процесирање на визуелни и просторни сигнали
- Учење на нови работи и вештини
- Меморија
- Социјална интеракција
- Контрола врз емоциите
Ова се дел од „задачите“ што би требало човек со добро когнитивно здравје да ги извршува без никаков проблем. Тоа значи и нормално функционирање во општеството, добра интеракција и комуникација со луѓето од средината, способност за извршување на работата и обврските и сл. Врз когнитивното здравје се смета дека големо влијание има возраста, па со стареењето истото може да ослабне и да се влоши. Затоа како што старееме, клучно е да го одржуваме и негуваме здравјето на нашиот мозок, а тоа едноставно може да го постигнеме со здрав начин на живот.
Дали стресот ги влошува когнитивните функции?
Стресот, особено хроничниот стрес, има големо влијание врз когнитивното здравје и функциите преку сложени физиолошки и невролошки механизми. Зголеменото ниво на хормони на стрес, како што е кортизолот, ја нарушува сложената рамнотежа на невротрансмитерите во мозокот, на тој начин нарушувајќи ги когнитивните функции. Хроничниот стрес се поврзува и со структурни промени во мозочните регии клучни за меморијата и извршувањето на задачи. Овие промени може да доведат до дефицит во консолидацијата на меморијата, вниманието, одлучувањето и способностите за решавање проблеми.
Покрај тоа, воспалението и оксидативното оштетување предизвикано од високо ниво на стрес придонесуваат за синаптичка дисфункција и нервна атрофија, што дополнително ги загрозува когнитивните перформанси.
Истражувањата, исто така, сугерираат дека долгорочниот, хроничен стрес може да ја попречи неврогенезата, формирањето на нови неврони, што е од суштинско значење за учењето и меморијата. Генерално, науката го нагласува штетното влијание на хроничниот стрес врз когнитивното здравје и ја потенцира важноста на методите за управување и намалување на стресот, со цел зачувување на когнитивното здравје и оптимална негова функција.
