Uncategorized

Oпкружени сме со стотици типови на овошки, зеленчук и разни видови на полнозрнeста храна. Ваквиот вид на храна е богат со витамини, минерали и мнофу важни есенцијални материи – заедно наречени фитохемикалии (хемикалии природно присутни во растенијата) кои се oд особена важност за одржување на доброто здравје, како и за превенција од повеќе заболувања.

Фитохемикалиите консумирани посебно или во комбинација, се покажале како корисни во превенцијата од појава на канцер и во третманот на несаканите ефекти кои се поврзани со ова заболување. Во последно време се спроведуваат повеќе истражувања кои ја испитуваат можноста овие супстанции да се користат за подобрување на третманот на канцер, односно да ја зголемат ефективноста на третманот.

Исто така, фитохемикалиите покажуваат корисно дејство и во превенирањето на срцевите заболувања и контролирањето на дијабетот. Многу значајно е да се каже дека позитивниот ефект кој можеме да го добиеме од овие материи е создаден без притоа да имаме било какви несакани ефекти и токсичност.

Повеќе научни студии кои се занимаваат со начините на исхрана, покажуваат конзистентни резултати во однос на долгиот, здрав и функционален живот. Земјите во кои исхраната на луѓето се базира на растителна храна (над 60% од исхраната е од растително потекло), населението живее подолго, поздраво и е пофункционално.

Како фитохемикалиите помагаат во превенцијата на малигните заболувања и третманот?

Како што поминува времето, со многуте истражувања во оваа област, добиваме сè повеќе информации за механизмот според кој се развиваат малигните заболувања, односно механизмот според кој нормалните клетки се трансформираат во малигни. Со други зборови, сè подобро ги разбираме обележјата (hallmarks) на знаците за тоа како канцерот се создава. Испитувањата правени на животински клетки и почетните испитувања правени на човечки клетки, покажале дека неколку од растителните фитохемикалии имаат способност да ги таргетираат и да ги модулираат или изменат овие ,,обележја” на канцерот и да овозможат смалување или повраток на процесот на создавање канцер и неговите симптоми.

Кои се т.н. ,,супер зеленчуци и овошки”, најбогати со фитохемикалии?

Следните овошки и зеленчуци треба да се постојано присутни во вашето секојдневие: портокали, киви, малини, капини, различни видови на јужно овошје, домати, моркови, брокули, зелка, карфиол, спанаќ, грашок, кромид, лук итн. Оваа свежа храна, освен што е богата со фитохемикалии, богата е и со различни други микронутриенти.

Во колкави количиини треба да консумираме овошје и зеленчук?

Ниската калориска вредност и богатиот микронутритивен состав, овозможуваат речиси неограничен внес на свежата храна. Тешко е да се претера, но мора да се каже и дека присуството на прости јаглехидрати (шеќери), генерално кај овошките, може да биде проблем кај луѓето со дијагностициран дијабет, а исто така, во крајна линија за покачувања на телесната тежина, доколку се претерува.

Помалку од 24% од целата популација консумира повеќе од 5 овошки и зеленчуци, дневно- децата, уште помалку. За превенција од повеќе заболувања како и за задоволување на потребите на организмот, нашиот внес на оваа свежа храна треба да биде повеќе од 5 различни видови, на дневна база. Најдобро е тоа да биде свежа храна, со различни бои. Консумирањето на сокови или популарно наречени ,,шејкови”, исто така може да биде добра практика како што веќе кажавме, но во таков случај лесно може да се случи да ,,претераме” со калорискиот внес, што може пак, да создаде други проблеми.

Како да му овозможиме на телото ,,полесно” да дојде до фитохемикалиите?

Клучно за телото да дојде до овие важни хранливи материи е свежата храна во која тие се присутни, да се јаде таква каква што е, свежа, секако со претходно соодветно миење.

Готвењето на зеленчукот и овошјето може да уништи и до над 60% од фитохемикалиите (варење, пржење, печење). Исто така, треба да се избегнува лупење на кората, за максимално искористување на фитохемикалиите. Готвењето на водена пара e следната најдобра опција, но сепак најдобро е овошките и зеленчукот да се јадат свежи!

Најдобро е да се прават различните комбинации од свежи овошки или зеленчуци со различни бои, текстури, облици и големини. Тоа не само што ќе обезбеди поголемо чувство на заситеност(а помалку консумирани калории) и ќе ја намали потребата за масната храна, туку ќе му ги обезбеди на организмот и потребните микронутриенти кои како што видовме, можат и да бидат превенција од сериозни заболувања

Затоа, практикувајте јадење на богати комбинации на салати, со колку што е можно поголем дел од оброците во денот. Правењето на овошни салати може да биде примамливо, а шејковите и консумирањето на овошки како ужина, исто така е добра опција, но треба да се внимава.

Менопаузата медицински e дефинирана како отсуство на менстурален циклус во текот на една година. Toa е состојба која е предизвикана поради падот на продукцијата на естроген и прогестерон од јајниците. Кај некои жени овој период доаѓа без никакви симптомите, но кај поголемото мнозинство, 60-80% од жените чувствуваат повеќе симптоми меѓу кои најчесто:

• бранови на топлина
• сува вагина
• постојани, нагли промени во расположението
• намалено либидо
• потење во текот на ноќта
• главоболки
• сува кожа
• губење на косата
• губење на концентрацијата
• депресија
• остеопороза

Според некои студии ваквите симпомптоми, за жал, можат да траат и до една деценија, па и подолго. Така, дури и жените во своите 60ти години често можат да ги искусат непријатните симптоми.

Промени во животен стил – прва линија на терапија

Иако постојат повеќе истражувања според чии резултати хормонската терапија може да биде безбеден и ефикасен начин за контрола на симптомите, сепак докторите го избегнуваат ваквиот пристап како примарен.

Повеќе медицински експерти кои се занимваат конкретно со оваа тематика, советуваат најпрво да се обидете да направите некои модификации или промени во животниот стил. Овие обиди треба да траат барем неколку месеци (3-4), пред да посегнете по хормонска терапија, доколку сметате дека нема никакви подобрувања.

Нехормонско третирање на ,,жешките бранови”

Во продолжение, неколку постапки кои се покажале како успешни во намалувањето на непријатното чувство од жешките бранови – најчестата причина која влијае на намалувањето на квалитетот на животот на жените во менопауза:

• Контрола на стресот – т.н. когнитивно-бихевиорална терапија и во помала мера, клиничката хипноза, се покажале како доста ефективни во намалувањето на жешките бранови. Науката има сè повеќе докази дека намалувањето на стресот на најразлични начини, може да доведе до сериозно намалување на негативниот импакт на жешките бранови.

• Намалување на телесната тежина – Истражувањата покажуваа дека жените со прекумерна, или зголемена телесна тежина имаат полоши искуства со жешките бранови. Исто така, докажано е дека оние кои ја смалиле својата тежина, во голема мера си помогнале со жешките бранови, но и другите непријатни симптоми кои се јавуваат кај менопаузата. Ова значи дека промената на животните навики има силно влијание и при менопаузата.

• Соја – Интересно, но постојат повеќе докази дека продуктите од соја можат да придонесат за значајно ублажување на жешките бранови. Генерално, сојата која е побогата со компонентата даизеин, има најголем ефект. Диазеинот е компонента која може да премине во соединение наречено еквол, кое пак може да се врзе за рецепторите на естроген и да создаде ефекти за телото слични на оние на естрогенот.

Но, овде е важно да се напомене дека помал дел од жените (според достапните истражувања, најчесто во Азија и источна Европа) имаат бактерии кои можат да го создадаат екволот од диазеинот. Затоа, можеби суплементот од еквол може да биде поефикасен за вас. Постојат некои почетни докази според кои 20mg од суплементот Ѕ-equol суплементот дневно, можат да ги контролираат жешките бранови, без дополнителни несакани дејства.

Сепак, потребни се повеќе студии за да се утврди ефективноста.

• Медикаменти на нехормонска база – единствениот нехормонски лек за ,,жешки бранови”, со соодветно одобрение за употреба е Пароксетинот. Тоа е всушност антидепресив кој се употребува и за депресија. И други антидепресиви можат да помогнат, но тие не се потврдени за оваа намена.

• Внимвајте на хербалните лекови! – повеќе чести лекови ,,на природна база” и покрај огромниот број правените студии, не покажале никаков намалувачки ефекти на жешките бранови и другите симптоми на менопаузата. Такви се: гинсенгот, дивиот јам, донг кваи итн.

Појадоците се најбитниот оброк во денот – ова често можеме да го слушнеме. Сите оброци се важни, но и научните студии велат дека утринскиот оброк не треба да го пропуштаме или да ни биде рестриктивен. Многумина често ја имаат оваа лоша навика.

Утрата треба да ги започнуваме со здрави, хранливи појадоци кои ќе нè држат сити подолг период. Овесот е токму таква храна и се смета за крал на доручеците. Секако, овесниот оброк добро е да се јаде во било кој дел од денот исто така.

Во продолжение, само еден од многуте здрави начини на подготовка на овесот – златниот овесен оброк, еден од највкусните појадоци на Индиската кујна.

Рецептот за златниот овесен оброк

Овој вкусен и здрав оброк многу лесно се подготвува. Името златен го добива од растителното млеко кое е помешано со куркумата и останатите зачини.

За овој рецепт ќе ви бидат потребни:

• 2 чаши растително млеко по избор (помеѓу подобрите се соја-ванила и бадемово млеко)
• 1 кафена лажичка ѓумбир во прав (уште подобро, рендан свеж)
• 1 кафена лажичка куркума во прав
• 1/2 кафена лажичка цимет
• црн пипер- по вкус
• 1 лажичка мед
• 1 чаша овесни снегулки
• некаков здрав прелив, по желба (на пример јаворов сируп)
• некакво суво овошје (најдобро сува смоква или урма), јатки и кокосов прав, по желба  

Начин на подготовка:

1. Во еден сад за готвење се ставаат млекото заедно со сите наведени зачини и медот. Содржината се меша до соединување и потоа се поставува на рингла убаво да се загрее.

2. Откако содржината ќе се загрее, се додаваат овесните снегулки и топлината се намалува, а садот се затвора. Гответе додека овесот убаво нè апсорбира од течноста, обично околу 5-10 минути.

3. Сервирајте и додате прелив и некакво суво овошје, јатки или кокос во прав, по желба.

*внимавајте на текстурата, доколку сакате потечен оброк, додадете малку повеќе од растителното млеко при готвењето.

Здрави, хранливи компоненти

Куркумата поседува моќни антиоксидативни и антивоспалителни дејства, пред сè поради полифелнолната компонента куркумин. Дополнително, поседува и антимикробни својства.

Ѓумбирот на сличен начин како и куркумата, содржи моќни антиоксидативни компоненти.
И двата зачини се погодни и за дигестијата.

Кога овие зачини ќе се искомбинираат со медот, циметот и хранливиот овес, добиваме налутникав, топол и здрав оброк кој е пријатен и за дигестијата.

Оризот е многу значаен дел од исхраната на многу луѓе ширум светот. Постојат разни негови видови и различни начини на употреба, па во зависност од нив можат да варираат вкусот и хранливоста.

Главните два типа на ориз во светот, па и кај нас се: интегралниот и белиот ориз. Двете намирници потекнуваат од истото зрно, но белиот ориз минува низ повеќе степени на рафинирање и процесирање. Интегралниот ориз може да се смета за полнозрнеста храна.

Во продолжение, дали постои разлика во однос на хранливоста помеѓу нив, кој е подобро да го изберете во одредени ситуации и можните ризици во однос на двата продукта.

Хранлива вредност

Нутритивната вредност на белиот ориз (186g) е следна:

• 242kcal
• 4,5g протеин
• 0,4g масти
• 53g јаглехидрати
• 0,5g растителни влакна

Белиот ориз содржи и неколку витамини и минерали. Постои и т.н. збогатен бел ориз кој има додадени дополнителни хранливи компоненти, како витамини и минерали.

Од друга страна, нутритивната интегралниот ориз (200g) е:

• 245kcal
• 5,5g протеини
• 1,9g масти
• 51,7g јаглехидрати
• 3,2g растителни влакна

Дополнително, содржи фолна киселина, железо и низа други витамини и минерали.

Споредба на хранливоста

Во продолжение табела со микронутритивна споредба помеѓу белиот и интегралниот ориз, како и дневно препорачан внес на дадените нутриенти (варира во однос на пол, возраст и некои состојби):

Всушност, белиот ориз е интегрален со отстранети никулец и лушпа. Овие две компоненти содржат многу значајни хранливи материи. Како резултат на тоа отстранување, белиот ориз има недостаток од антиоксиданти, Б витамини, минерали, масти, растителни влакна, па и протеини.

Затоа, многу често производителите на белиот ориз вршат негово збогатување, односно додаваат најчесто Б витамини, Б1, Б3 и Б9, но и железо.

Како што можете да забележите од табелата, интегралниот ориз има повеќе витамини и минерали (освен додадените железо и Б9 кај белиот) во однос на белиот ориз.

За луѓето со целијакија важно е да се спомене дека ова е сосема погодна храна за нив, имајќи предвид дека ниту интегралниот, а ниту белиот ориз не содржат глутен.

Кој е подобар?

Во некои случаи, еден од дискутираните типови ориз може да биде подобар од другиот или обратно, во зависност од човекот и одредената состојба во која се наоѓа.

• Бубрежни заболувања

Интегралниот ориз содржи повеќе фосфор и калиум од белиот. Луѓето со бубрежни заболувања е можно да треба да ја ограничат храната која ги содржи овие нутриенти.

Ова е случај заради тоа што кај нив бубрезите се помалку способни за регулација на нивоата на минералите во телото. Ако нивото на калиум стане превисоко, на пример, тоа може да води кон други здравствени состојби како срцев удар.

Значи, при бубрежни заболувања, подобар избор е белиот ориз.

• Исхрана со намален внес на растителни влакна

При некои состојби како на пример дијареа, дивертикулитис, постоперативни состојби и некои други цревни заболувања, докторот може да препорача исхрана со минимален внес на растителни влакна.

Познато е дека интегралниот ориз е полнозрнеста храна, па следствено на тоа има значително поголема количина на влакна од белиот ориз. Значи и во овој случај белиот ориз е подобар избор.

• Исхрана со препорачан поголем внес на растителни влакна

Овде, според претходно кажаното, подобар избор ќе биде интегралниот ориз. Имајќи предвид дека кај огромен дел од луѓето има недостаток од овие компоненти во исхраната, освен ако ги немате претходните состојби, растителните влакна и интегралниот ориз треба да ви бидат избор пред белиот ориз.

Дополнително, Американската асоцијација за здравје на срцето, укажува дека полнозрнастата храна, односно нерафинираната храна богата со растителни влакна, како што е интегралниот ориз, може да го намали ризикот од низа на заболувања и состојби како:

° хипертензија
° срцев удар
° дијабетес тип 2
° запек
° кардиоваскуларни заболувања
° повишен холестерол
° гојазност

• Зголемен ризик од гојазност
  
  Оризот е скробна храна, односно храна со висок процент на јаглехидрати. Луѓето кои јадат ваква храна и не се физички активни, можно е да ја зголемат телената тежина со текот на времето.

Една јапонска студија за испитаници имала 437 фабрички работници. Оние кои јаделе доста бел ориз, во текот на една година ја зголемиле својата телесна тежина, во однос на оние кои јаделе помалку. Оние кои јаделе интегрален ориз, исто така ја одржале својата тежина, без оглед на количините кои ги јаделе.

Ова истражување води кон заклучок дека интегралниот ориз е значително подобар избор и за контролирање на оптималната телесна тежина.

Белиот, интегралниот ориз и дијабетот

Јасно е дека еден од најголемите ризик фактори за дијабет тип 2 е гојазноста. Очекувано, според составот, белиот ориз има доста висок гликемиски индекс во однос на интегралниот ориз.

Гликемиски индекс е мерка колку брзо се зголемува нивото на глукоза во крвта, по јадењето на некоја храна.

Едно истражување од 2012 ја истражувало потенцијалната конекција помеѓу консумирањето бел ориз и дијабет тип 2. Истражувачите нашле докази за да го поддржат тврдењето дека исхраната богата со бел ориз може да го зголеми ризикот од дијабет тип 2, особено кај луѓето од Азија.

Друга студија, дава податоци дека луѓето кои јадат најмалку 5 пати бел ориз во текот на неделата, имаат за 17% поголем ризик од развој на дијабетес тип 2.

Од друга страна, оние кои јадат најмалку 2 пати неделно интегрален ориз, имаат 11% намален ризик од дијабет тип 2, од оние луѓе кои многу ретко јадат било каков ориз. Се смета дека ова најверојатно се должи на високата содржина на нерастворливи растителни влакна и магнезиум кај интергралниот ориз.

Значи, редовното консумирање на белиот ориз го зголемува ризикот од дијабет, додека пак сосема спротивно, редовното консумирање на интегралниот, го намалува ризикот.

• Немојте да го чувате оризот предолого и потоа да го подгревате!

Некои спори од патогената бактерија Bacillus cereus можат да го преживеат готвењето на оризот. Ако го чувате подолго време, од спорите можат да се развијат вегетативни клетки на споменатиот патоген и да ни создадат инфекции, а исто така и да излачат одредени токсини во самата храна.

Краток заклучок

Освен ако немате некоја од споменатите болести, интегралниот ориз е подобар извор за вас. Има повисока содржина на минерали, витамини, растителни влакна, па и на протеини. Антиоксидативниот состав на интегралниот ориз, исто така вреди да се спомене.

Дополнително има низок гликемиски индекс и е погодена за луѓето кои слабеат, секако во умерени количини.

Иако има солидна содржина на растителни влакна има многу помалку во однос на другата полнозрнаста храна. Интегралниот ориз е добар, здрав извор на енергија која постепено се апсорбира и треба да служи како една од основните намирници во здравата исхрана, односно база за многу здрави рецепти.

Ако го преферирате белиот ориз, внимавајте тој да е збогатен со нутриенти и не го користете секојдневно.

Додека повеќето салати ќе ве остават гладни за кратко време, оваа е поразлична благодарение токму на киноа семето.

Имено, киноа семето е богато со протеини (има доволни количества на сите есенцијални аминокиселини) и растителни влакна, што ја прави оваа храна поттикнувач на чувство на полн стомак и особено корисна при слабеење.

Покрај тоа, киноа семето содржи повеќе витамини од Б групата, калиум, железо, калциум, фосфор, витамин Е и низа на корисни антиоксиданти. Сите набројани компоненти имаат свој специфичен корисен импакт на нашето здравје.

Дополнително, и другите присутни намирници во салатата содржат исто така низа корисни компоненти, што ја прави киноа салата особено здрава.

За овој рецепт потребни ќе ви бидат:

• 1,5 чаша киноа семе
• 3 чаши вода
• 1/2 кафена лажичка сол
• 1 голема краставица
• 1 печена црвена пиперка
• 50g каламата маслинки
• магдонос
• 2 главички црвен кромид
• чери домати или обични домати
• 50g сирење по вкус (фета, биено сирење, козјо, овчо или друг вид)
– можете по желба да додадете и авокадо

за преливот:

• 2-3 големи лажици маслиново масло
• 1-2 големи лажици оцет балсамико
• 1-3 главички лук (според вкус)
• 1 ипол кафена лажичка мед
• 1 ипол кафена лажичка оригано
• малку буковец по вкус
• половина лажичка сол

Како оди постапката за подготовка:

1) Ставете 3 чаши вода во сад за готвење и поставете го на жешка рингла. Почекајте убаво да се загрее водата, до вриење, па додадете го киноа семето (1,5чаша). По неколку минути, намалете ја температурата и затворете го садот. За убаво да се свари киноа семето ќе бидат потребни околу 15 минути. По поминатото време, отворете го поклопецот и проверете дали водата е убаво апсорбирана. За да не ви се случи да добиете прекашеста содржина на салатата, по варењето добро е малку да го потпечете семето и потоа малку да отстои во фрижидер 10тина минути. Овој мал трик ќе обезбеди повкусна салата.

2) Подготовка на преливот: За подготовка на преливот, во еден помал сад ставаме  2-3 големи лажици маслиново масло, 1-2 големи лажици балсамико, 1 главичка лук, 1 ипол кафена лажичка мед, 1 ипол кафена лажичка оригано, малку буковец по вкус половина и една кафена лажичка сол. Дадената содржина ја мешаме додека целосно не се соедини.

3) Ги сечкаме на поситни парченца сите останати компоненти: чери доматите, кромидот, краставицата, црвената пиперка, маслинките, сирењето и авокадото.

Кога сите составни елементи на салатата се подготвени за комбинирање, најпрво во поголем сад го поставуваме сечканиот зеленчук, маслинки и сирење, потоа го додаваме претходно зготвеното киноа семе, промешуваме и на крајот го додаваме преливот кој исто така ни е подгтовен.

Вака подготвената салата или она што ќе ни остане, може да се чува во фрижидер до 3 дена.

Потребното време за подготовка е околу 20тина минути, а може да се сервира за 5-6 луѓе.

Во последно време актуелна тема или прашање е како да го зголемиме либидото, особено како да го направиме тоа на природен начин, без лекарства. За да го постигнеме ова треба да се свртиме кон причините, не кон последиците.

Истражувањата покажуваат дека 32% од жените и 15% од мажите немаат желба за редовен секс. Иако недостатокот на либидото е почест кај жените, тој негативно влијае на двата пола.

Ниското либидо создава потешкотии во било која возраст од животот. Проблемите со ниско либидо можат да бидат причинети од најразлични причини, вклучително:

• ниски нивоа на тестостерон
• депресија
• стрес
• проблеми со врските
• некаква сексуална дисфункција
• прекумерна телесна тежина
• апнеја при спиењето или
• зависност од дрога или алкохол.

Поради овие причини, многу луѓе се прашуваат што можат да направат во врска со овој проблем, а тоа да не бидат медикаменти кои можат да имаат низа на несакани дејства. Дополнително, тие нема да го решат коренот на проблемот, значи кога ќе им помине дејството проблемот е повторно со нас.

Ако зголеменото либидо е вашата цел, тогаш е време да направите промени во животниот стил. На пример:

• намалете го и научете да го менаџирате стресот
• погрижете се да имате добар сон
• имајте здрава исхрана и додадете храна која делува како афродизијак
• бидете физички активни

Што е либидо и зошто тоа исчезнува?

Либидото се дефинира како вкупната желба за сексуална активност на една индивидуа. Намаленото либидо кај мажите и жените е од слични причини, но сепак, со неколку специфични разлики.

Намалено либидо кај мажите

Кај мажите е нормално со текот на годините сексуалната желба да опаѓа. Но, доколку намаленото либидо се појави и на помлади години (под 60), тоа не може да се смета за нормално и е резултат на некакви ,,надворешни” фактори, како што eс на пример, депресијата или изложеноста на хроничен стрес.

Друга причина за предвременото намалено либидо кај мажите може да бидат и несакани ефекти од некои медикаменти. Помалку познат факт е дека спиечката апнеа може да води до невообичаено ниски нивоа на тестостерон кај  мажите.

Ниските нивоа на тестостерон директно се поврзани со еректилната дисфункција, состојба при која мажот не може да доживее ерекција или не може да ја одржи. Но, еректилната дисфункција и намаленото либидо не мора да значи дека одат секогаш заедно.

Студиите покажуваат дека намаленото либидо е почесто кај мажите кои имаат прерана или продолжена ејакулација, отколку кај оние со еректилна дисфункција. Мажите кои имаат проблеми со еректилната дисфункција, често имаат нормална, па дури и висока сексуална желба.

Намалено либидо кај жените

Кога станува збор за намалено либидо кај жените, тоа може да биде предизвикано од најразлични причини. Според експертите од областа, односно сексуалните психолози, сексуалноста на жената е повеќеслојна и многу комплицирана.

Најчестите причини за намалена сексуална желба кај жените, според експертите се:

• нарушени односи во врските
• социјални влијанија (сликата на општеството за женската сексуалност, стресот во врска со работата итн)
• медицински состојби (фиброиди, ендометриози, проблеми со тироидната жлезда итн)

Два значајни хормона за либидото

Кога станува збор за тоа како да постигнеме зголемување на либидото, треба да ги споменеме двете клучни биолошки компоненти, кои имаат ефект на нивото на сексуална желба, и кај мажите, и кај жените:

• допамин и
• пролактин

Се смета дека допаминот ја зголемува сексуалната желба, додека пролактинот ја намалува. Ако земате било какви медикаменти, важно е да знаете дека некои од нив можат да го зголемат пролактинот или да го намалат лачењето на допaминот. И во двата случаи, сексуалната желба се намалува, а можни се и други несакани ефекти во однос на сексуалниот живот.

Кај мажите, намалените нивоа на пролактин се поврзуваат со повеќе знаци на лошо сексуално и психолошко здравје, а исто така и со ризик од гојазност. Гојазноста пак, исто така се поврзува со зголемен ризик од намалено либидо, и кај мажите, и кај жените. Една студија од САД, дава резултати според кои гојазните поединци имаат дури 25% поголеми шанси за некакви сексуални проблеми.

Како да го зголемите либидото преку исхраната

Покрај тоа што правилната, здрава исхрана помага во секој дел од нашето живеење, постојат некои прехранбени намирници за кои постои некаква научна поткрепа дека  можат да помогнат во зголемувањето на либидото:

• Лубеница – во 2008 година, едно истражување од САД, покажало дека лубеницата може да има одличен ефект во однос на сексуалната желба. Имено, нејзините фитонутриенти цитрулин, бета-каротен и ликопен, се покажале како одлични во опуштањето на крвните садови. Иако лубеницата не може да се смета за специфичен лек за еректилна дисфункција, сепак може значително да помогне, без притоа да има било каков несакан ефект.

• Банана – особено хранливи намирници кои според некои анимални спроведени студии, можат да помогнат во зголемување на нивоата на женските хормони кои се значајни за либидото.

• Морско оревче, шафран и каранфилче – повеќето зачини се богат извор на антиоксиданти, што е од особено значење за целокупното здравје, вкучително и за либидото. Морското оревче, во анималните студии се покажало како особено успешно во зголемување на либидото. Каранфилчето е особено добро кога станува збор за подобрување на здивот.
Шафранот пак, според неколку студии, може да помогне во подобрување либидото, кај жени кои се на антидепресивна терапија, но и кај мажите со еректилна дисфункција.

• Темна чоколада – истражувањата покажуваат дека јадењето темна чоколада може да поттикне лачење на серотонин, поради содржината на триптофан во неа. Ова, освен што има ефект на подобреното расположение, може да има и ефект на афродизијак.

• Бразилско оревче – оваа храна е особено богат извор на селен, минерал кој игра значајна улога во одржувањето на нормални, здрави нивоа на тестостерон во организмот.  Исто така, бразилското оревче ја помага продукцијата на серотонинот, слично како темната чоколада.

• Високо-протеинска храна – рибата и јајцата, исто така можат да придонесат за подобрено либидо.

• Корен ,,мака” – овој корен познат како мака е адаптогенска билка и е доста популарна билка во традиционалната медицина, кога станува збор за подигнување на сексуалната желба.

• Пискавец (грчко семе) –  оваа билка е достапна и во облик на етерично масло, кое помага особено за либидото на мажите. Консумирањето на пискавец може да го подобри либидото, сексуалното задоволство, како и нивото на тестостерон. Има малку непријатен вкус, но доколку добро се зготви е вкусна.

• Вода – погрижете се да не сте секогаш доволно хидрирани и поради повеќе здравствени бенефити. Кога зборуваме за либидото, исто така, дехидрираноста делува негативно. Ако сакате да избегнете замор, главоболка, суваа уста, пијте доволно вода!

Пушењето цигари, исто така влијае многу негативно на либидото, но може да влијае и на смалување на плодноста.

Хемороидите се вообичаено предизвикани од: зголемениот притисок на дигестивниот систем, бременост, преголема телесна тежина или поголеми напрегања при празнење на дебелото црево.

По педесетата година, хемороидите можат да станат контиунуиран проблем. Во тој период од животот дури половина од населението веќе ги има искусено типичните симптоми на хемороидите, вклучително ректална болка, чешање, крварење, па дури во краен случај и пролапс (излегување на хемороидите низ аналниот канал).

Иако многу ретко хемороидите се сериозно опасни, проблемите со нив можат  да се повторуваат и да бидат доста болни, со што сериозно се нарушува квалитетот на живот.

За среќа, можеме многу да направиме околу овој проблем.

Што се хемороидите?

Секој од нас има хемороиди или крвни садови кои се групирани во форма на перничиња и лежат веднаш под мукозната мембранска подлога, најдолниот дел од ректумот и анусот. Всушност, онаа состојба која ја нарекуваме ,,хемороиди” се развива кога овие групирани крвни садови ќе отечат или на одреден начин ќе се деформираат слично како она што го нарекуваме ,,проширени вени” на нозете.

Поради тоа што крвните садови водат постојана ,,битка” со гравитацијата, односно борба да ја вратат крвта кон срцето, некои луѓе сметаат дека хемороидите се цената која ја плаќаме заради тоа што сме единствените живи суштества кои се ,,исправени”.

Постојат два типа на хемороиди

Постојат внатрешни хемороиди кои се појавуваат во долниот дел од ректумот и надворешни хемороиди кои се развиваат под кожата, околу анусот. Надворешните хемороиди се најнепријатни, затоа што ,,лежат” на кожата и ја прават иритантна, па дури  можат и да го уништат поголемиот дел од кожниот епидермис.

Ако во надворешниот хемороид се создаде згрутчување на крвта, предизвиканата болка може да биде остра и тешка. При ваквата состојба може да забележите мало грутче околу анусот. Кога ова грутче ќе исчезне, можни се иритации и чешања на местото на кое оставило трага.

Внатрешните хемороиди типично поминуваат без болка, дури и кога предизвикуваат крварење. И во овој случај се можни пролапси. При нивното нараснување или ширење, можат да ,,соберат” и мал дел од мукозната течност, па и мали честици од изметот. Ова може да предизвика силни иритации, а дополнително силното чешање кое може да биде предизивкано, може да го влоши проблемот.

Од што можат да бидат предизвикани хемороидите?

Најчесто хемороидите се предизвикани од хронична констипација или запек и она што е поврзано со ваквата состојба: големи напрегања при празнење на цревата и предолго седење во тоалет . И двете причини се поврзани со нарушениот проток на крв кон и од  крајниот дел од дигестивниот тракт, каде што и се наоѓаат хемороидите.

Во текот на бременоста, исто така, притисокот кој го прави матката на дигестивниот тракт, може да предизвика отекување на хемороидите, од истите наведени причини.

Поновите студии покажуваат дека поголемиот дел од  пациентите со хемороиди имаат поцврст мускул на аналниот канал од просекот. Значи, поцврстиот мускул на аналниот канал е еден од главните ризик фактор за развивање на хемороидите.

На крајот, сврзното ткиво кое ги поддржува и држи на едно место хемороидите, може со текот на времето, односно со стареењето значително да ослабе, предизвикувајќи полесно движење, па и пролапс на хемороидите.

Дијагностицирање

Хемороидите вообичаено лесно да се дијагностицираат со едноставен лекарски преглед и достапна медицинска историја. Надворешните хемороиди, генерално се очигледни, особено ако се има формирано крвно згрутчување.

Медицинското лице може да изведе дигитален ректален тест за да провери дали има крв во столицата и исто така да користи аноскоп (кратка пластична направа со осветлување) за да го прегледа аналниот канал.

Ако понатаму има докази за ректално крварење или микроскопски капки крв во столицата, може да се направи и колоноскопија за да се утврдат можни други причини за ова крварење, како полипи или канцер. Ова особено важи за лицата постари од 45 години.

Дали и како самите можете да си помогнете во третманот на хемороидите?

Драматично олеснување на симптомите предизивкани од хемороидите може да се постигне со едноставно, ,,домашно лекување”, според следните неколку совети, препорачани од доктори кои се занимавале со оваа проблематика долги години:

1) Зголемете го внесот на растителни влака и течности во исхраната!

Додадете повеќе растителни влакна во вашата исхрана, земајте фибер суплементи или комбинирајте: и храна богата со фибер и суплементи.

Заедно со соодветното внесување на течности растителните влакна придонесуваат за помека столица, што го прави нејзиниот пат низ аналниот канал значително олеснет, редуцирајќи го притоа притисокот на хемороидите.

Во храна богата со растителни влакна спаѓаат свежата, полнозрнестата храна, мешунките итн. Фибер суплементите исто така, докажано го намалуваат хемороидалното крварење, воспаленијата и зголемувањето на хемороидите. Исто така, тие можат да ја намалат иритацијата.

Сепак, немојте да претерувате и со растителните влакна, бидејќи кај одредени луѓе предизвикуваат и гасови. Затоа почнете со помали количества, околу 25-30g фибер дневно. Потоа, постепено зголемувајте ја количината. Исто така, зголемете го внесот на течности.

2) Бидете физички активни

Дури и умерената физичка активност, како што е шетањето 20-30 минути секој ден, може да стимулира подобра дигестивна активност.

3) Не одложувајте!

Ова е многу значајно, особено при хемороиди. Кога имате ургентна потреба за голема нужда, не ја одложувајте, одете веднаш во тоалет. Доколку одложувате, притисокот на цревата се зголемува, а со тоа се отежнува и циркулацијата на крвта во хемороидите, што може да биде ризик фактор за нивно зголемување.

Исто така, обидете се да направите распоред за одење во тоалет, на пример по секој оброк, одвојте време и седнете на шолјата одредено време. Ова може да помогне за создавање на навика за регуларно празнење.

4) Кревањето на нозете може да помогне

Поткревањето на нозете на ниско столче додека вршите нужда може да биде од помош. Тоа ја менува позицијата на ректумот на начин кој овозможува полесно празнење.
Исто така, менувањето на тврдата подлога за седење со помека, може да биде од помош.

5) Обидете се со креми

Во аптеките постојат креми со локално анестетско дејство кои можат привремено да ги намалат болките. Поставувањето на мраз наспроти аналниот отвор на неколку минути, исто така може да помогне.

Постојат и ситуации во кои хемороидите не можат да бидат третирани само со наведените совети, дали поради конзистентните симптоми или поради пролапс. За среќа, постојат минимално инвазивни третмани за отстранување на хемороидите. Овие процедури се превземаат во медицинските установи и треба да бидат препорачани од стручно лице.

Со неговиот специфичен киселкаст-овошен вкус, налик лимон, уникатната црвена нијанса и богатата хранлива вредност, сумак зачинот дефинитивно заслужува посебен простор во вашето орманче со зачини.

Покрај специфичниот вкус кој го додава на различните рецепти, сè поголем број на студии даваат податоци за нови благотворни дејства на овој зачин. Корисните дејства, пред сè, се должат на неговата богата полифенолна и флавонидна содржина. Овие моќни антиоксидативни средства, можат да поттикнат намалување на нивото на холестерол и шеќерот во крвта, па дури и да ги намалат болките во коските.

Што е сумак зачинот?

Името сумак се однесува на секое цветно растение кое припаѓа на родот Rhus или на семејството Anacardiaceae и има плодови кои се светло црвени, налик на праски или кајсии.

Овие растенија растат скоро насекаде во светот, а особено во Источна Азија, Африка и Северна Америка.

Но, сумак зачинот се добива само од сушени бобинки на специфичниот вид Rhus coriaria. Многу често, овој зачин се додава и во други мешавини од зачини, вкучително и во за’атар зачинот.

Сумакот е многу чест зачин во кујните на Блискиот Исток, каде се употребува во повеќето рецепти кои вклучуваат месо и салати.

Освен што со векови се користел како обојувач и појачувач на вкусот, се употребувал и во традиционалната медицина на далечниот и блискиот исток.

Уште од древните народи биле препознаени некои негови корисни дејства кои пред сè се должат на богатиот антиоксидативен состав, односно моќни полифенолни и флавоноидни соединенија на сумакот како: гална киселина, метил галат, кампферол, кверцетин, па и танините.

Во продолжение, што до денес ни покажале научните студии околу корисните дејства на сумакот:

1) Може да придонесе во регулирањето на шеќерот во крвта

Некои истражувања покажуваат дека сумакот може да помогне во нормализирањето на нивото на шеќер во крвта. Една студија, за испитаници имала 40 пациенти со дијабет. Групата била поделена во два дела. Првите 20 пациенти примале 3g сумак дневно, а останатите плацебо сумак пилула, во период од 3 месеци. Според крајните резултати, групата која примала 3g сумак дневно, во период од 3 месеци, имала намалени нивоа на шеќер во крвта за 13% , за разлика од ,,плацебо” или контролната група.

Дополнително, една студија објавена во списанието Journal of Research in Medical Sciences, укажува дека сумакот делува превентивно во однос на отпорностa на инсулинот.

Инсулинот е хормон кој е одговорен за ,,достапноста” на шеќерот за клетките, односно го обезбедува внесот на глукоза во сите клетки. Кога клетките се замастени, работата на инсулинот е опструирана, што предизвикува негово дополнително лачење кое е залудно, односно се создава т.н. резистентност на инсулин. Всушност, клетките веќе не реагираат на него. Тоа води кон зголемени нивоа на шеќер во крвта.

2) Сумакот делува на намалување на нивоата на холестерол во крвта

Холестеролната молекула е липопротеин, односно комплекс од протеини и маснотии. Оваа молекула има есенцијално значење во човековиот организам (градбена единица за важни хормони, за жолчните киселини итн).

Сепак, телото самото си ги создава потребните количества холестерол, па дополнителниот кој доаѓа од исхраната често може да биде проблематичен. Преголемото количество може да предизвика негово насобирање во крвните садови, создавајќи масни депозити во нив, и на тој начин зголемувајќи го ризикот од најразлични кардиоваскуларни заболувања.

Според една анимална студија на Медицинскиот факултет, при Универзитетот од Техеран, Иран, сумакот не само што има карактеристика да го намали холестеролот, туку и триглицеридите во крвта. Друга студија, на слична тематика, утврдила значително намалување на нивоата на вкупниот холестерол во крвта предизвикана од внесувањето на зачин кој е комбинација од сумак и ѓумбир.

3) Сумакот е извор на особено моќни антиоксиданти!

Телото природно продуцира слободни радикали како метаболитички ,,отпад” . Ваквиот отпад е силно реактивен, па може да предизвика оксидативен стрес, односно да ги оштети различните клетки на организмот. Во спречувањето на овие процеси, клучна улога играат антиоксидантите.

Сумакот е особено богат извор на моќни антиоксиданти, односно моќни полифенолни и флавоноидни соединенија, како: гална киселина, метил галат, кампферол и кверцетин. Дополнително, содржи и танини, кои можат да делуваат како антиоксиданти, па дури и да имаат одредени антиканцерогени својства.

Повеќето од корисните дејства на овој зачин, се должат токму на овие компоненти.

Спречувањето на оксидативниот стрес го спречува развојот на хроничните воспалителни процеси во организмот, кои се еден од главните ризик фактори за сите хронични заболувања како: рак, кардиоваскуларни заболувања, Алцхајмер итн. Оксидативниот стрес од слободните радикали исто така може да предизвика и катаракта, макуларна деградација, Паркинсонова болест и многу други заболувања.

4) Може да ја намали загубата на коскената маса

Остеопорозата е многу често заболување, особено кај повозразните лица. Се карактеризира со ослабнати, кревки коски и зголемен ризик од скршеници. Ова е случај заради загубата на коскена маса. Според релевантни податоци, дури 25% од жените над 65 години имаат проблем со остеопорозата.

Иако има малку студии на тематиката, оние кои постојат даваат навистина ветувачки резултати во однос на позитивното дејство на сумакот врз здравјето на коските. Имено, една анимална студија од 2015 година, дава податоци според кои може да се забележи дека екстрактот од сумак делувал на неколку специфични протеини инволвирани во метаболизмот на коските, што резултирало со намалена загуба на коскена маса.

5) Сумакот може да придонесе за намалени болки во мускулите

Една студија покажува дека сумаковиот сок, кој се прави од истата билка како и зачинот, може да ја намали мускулната болка при аеробно вежбање кај здрави индивидуи.

Поради богатиот антиоксидативен состав, сумак зачинот, исто така може да го намали хроничното воспаление и на тој начин, дополнително да влијае на олеснување на болките во мускулите.

Студиите покажуваат дека освен што намалувањето на хроничната инфламација придонесува за намалување на ризикот од хронични заболувања, таа може да придонесе и во регулирањето на болката.

Зошто ни се важни витамините од Б групата?

Дали сте се запрашале зошто сите доктори советуваат да се има ,,балансирана” исхрана? Можеби вашата омилено јадење е ориз и зеленчук. И оризот и зеленчукот се особено корисна храна за организмот. Но, зошто не можеме да живееме само ,,на” нив?

Причината е тоа што есенцијалните хранливи материи за одржување на доброто здравје не доаѓаат само од еден или неколку типови на храна, туку од најразлични видови на храна. Витамините од Б групата кои се клучни за одржувањето на здравјето и енергетското ниво на клетките се добар пример за ова. Некои од нив се најзастапени во житарките, некои во животинската храна, други во свежиот зеленчук или овошје итн.

Дополнително, секој Б витамин извршува и различни функции во организмот

Одредени групи на луѓе како што се бремените жени или повозрасните, на пример, имаат поголеми потреби од одредени типови на витамин Б. Некои заболувања, како што се Кроновото заболување, ХИВ, целијакија, алкохолизам и други, можат да резултираат со лоша апсорпција на витамините од Б групата.

Симпотмите на недостаток се различни во зависност од кој витамин Б ви недостасува. Тие се движат од замор и збунетост до анемија, компромитиран имунитет, па и тешки невролошки нарушувања. Исто така, можат да се појават и осипи на кожата.

Во продолжение, краток осврт на видовите витамин Б, накратко што е нивната функција, во кои продукти се најзастапени и зошто се есенцијални:

Витамин Б1 (тиамин) и витамин Б2 (рибофлавин)

Функција: Овие два витамина го помагаат делот од метаболизмот, наречен катаболизам, односно претворањето на храна во енергија за телото. Витаминот Б1 е корисен и за нервниот систем, а витаминот Б2 е важен за здравјето на очите.

Од каде ги добиваме: Поголемиот дел од луѓето се обезбедуваат со витаминот Б1 со доручекот, односно преку житарките. Рибофлавинот пак, може најчесто да се најде во:

• полнозрнeста храна
• млеко
• јајца
• зелен зеленчук

Недостатоците од овие витамини се многу ретки: Недостатокот од тиамин и рибофлавин, генерално не претставува проблем во развиениот свет и кај нас. Тоа е и за очекување, имајќи предвид во која храна се наоѓаат. Но, проблеми со овие витамини можат да се јават кај луѓето кои имаат проблем со алкохолот, поради лошата апсорпција кај нив. Најчестите симптоми на недостатокот од витамин Б се конфузија и напукнатини на краевите од устата итн.

Витамин Б3 (Ниацин)

Функција: Овој витамин исто така ја помага конверзијата на храната во енергија. Дополнително, придонесува и за правилна дигестија и апетит.

Извори на овој витамин:

• полнозрнаeта храна
• риба
• кикирики
• печурки
• интегрален ориз
• грашок
• компири

Недостаток: Недостатокот од овој витамин може да предизвика дигестивни проблеми, болки во стомакот, грчеви и повраќање. Поголеми недостатоци можат да предизвикаат и ментални нарушувања.

Витамин Б6 (Пиридоксин)

Функција: И овој витамин ја помага конверзијата на храната во енергија. Исто така, може да помогне при борбата со инфекции. Бремените жени и доилките имаат дополнителни потреби од него, заради нормален развој на мозокот на бебето.

Извори на овој витамин во храната:

• наут
• туна
• полнозрнаста храна
• лубеница
• компири
• спанаќ

Недостатокот од овој витамин може да предизвика анемија, кожни заболувања, депресија, збунетост, анемија и поголема подложност на инфекции.

Витамин Б9 (Фолна киселина)

Функција: Фолната киселина има доста важни функции во организмот. Ја поддржува делбата на клетките, продукцијата на DNA, а неговиот недостаток може да биде особено опасен кај трудниците. Исто така, како и поголемиот дел од витамините од оваа група, ја поддржува градбата на црвените крвни клетки.

Извори во храната:

• полнозрнаста храна
• цитрусно овошје
• риба
• легуминозна храна
• зелен, лиснаст зеленчук

Недостатокот од фолна киселина може да доведе до анемија и дијареа. Како што рековме, тој може да биде особено опасен кај трудниците, односно за нивните новороденчиња. Имено, повеќе студии укажуваат дека дефицитот од Б9 може да предизвика сериозни невролошки нарушувања кај новороденчињата.

Витамин Б12 (Кобаламин)

Функција: Многу важна улога во регулирањето на нервниот систем. Исто така, значајна улога во процесот на раст и формација на црвени крвни клетки.

Извори во храната:

Главно овој витамин се наоѓа во животинската храна, односно во месото и млекото. Така, сите со стриктна веганска исхрана, можат да бидат во ризик од недостатоци. Единствен друг извор на овој витамин е збогатената храна или суплементирањето.

Опасност од дефицит на витамин Б12: Недостатокот може да води кон деменција, параноја, депресија и промени во расположението. Невролошките оштетувања кои можат потенцијално да се случат, не би можеле потоа да се надминат.

Најчестите симптоми дека имате недостаток од овој витамин се:

• екстремен замор
• слабост
• депресија
• пецкање во рацете или нозете

Како да го превенирате недостатокот?

За одржување на здравјето, поголемиот дел од луѓето немаат потреба од суплементирање, во целта да добијат соодветни количества од витамините од Б групата.

Ова е случај, сè додека се држите до балансирана исхрана, односно исхрана во која е застапено сè она што се смета за здрава храна.

Но, некогаш и суплементирањето е потребно. Тоа треба да се употребува само по советувањето со лекар. Ризичните групи, кои би можеле да имаат недостаток од витамините од Б групата, најчесто се трудниците и луѓето над 50 години.

Ризикот од суплементирањето со овие витамини е низок, бидејќи тие се водорастворливи(организмот има ниска способност за нивно складирање). Сепак, суплементите, на долг рок, особено во комбинација со некои други медикаменти, можат да создадат сериозни несакани ефекти, како:

• повраќање
• оштетување на нервите
• повишен шеќер
• оштетување на црниот дроб
• оштетување на кожата

Ако се сомневате во недостатокот на витамините од Б групата, консулитрајте се со вашиот лекар. Постојат тестови со кои може да се утврди ваквата состојба.

Препорачан дневен внес за витамините од Б групата

За машките и женските возрасни лица, препорачаниот внес за витамините од Б групата е следен:

Витамин Б1 (тиамин): 1,15mg
Витамин Б2 (рибофлавин): 1,2mg
Витамин Б3 (ниацин): 14mg
Витамин Б5 (пантотенска киселина): 5mg (не е утврдена точна или адекватна количина)
Витамин Б6 (пиридокисн): 1,3mg
Витамин Б7 (биотин): 30mcg
Витамин Б9 (фолна киселина): 400mcg
Витамин Б12 (кобаламин): 2,4mcg

П.С. Патем, да објасниме дека витамин Б17 не постои. Супстанциите лаетрил или амигдалин се продаваат под името Б17. Но, тие супстанции НЕ СЕ витамини и телото нема потреба од нив. Даден им е називот „витамин” за да звучат поприродно и да се продаваат полесно.