Д-р Митов

Еден од најзначајните предуслови за редовно практикување на било каков вид физичка активност е мотивацијата!

Значи покрај физичката спремност која треба да ја имаме (ако сме почетници, да ја градиме), за редовно да практикуваме одредена физичка активност, што ќе биде од особена корист за низа аспекти од нашето здравје, треба да бидеме и соодветно ментално подготвени.

Постојат повеќе фактори кои можат да ја определат добрата мотивација (најзначајниот дел од менталната подготовка), како на пример: сакате да вежбате заради подобро здравје, за намалување на тежината, сакате естетски подобро да изгледате, да се однесувате поеколошки, да бидете пример за вашите деца и блиски итн. Секако, можна е и комбинација од сите овие фактори, а можеби и некои други дополнителни.

Покрај овие, да ги наречеме столбови на мотивацијата, постојат и помали моменти кои влијаат на мотивираноста да го истрчате или да го испешачите и последниот испланиран километар. На пример, тоа може да биде вашата омилена музика за трчање, колачето кое сте си го предвиделе за ,,награда” по успешно завршената активност, а доста значаен поттикнувач на мотивираноста при тренинзите може да биде и друштвото.

Денес, нешто повеќе околу вежбањето со пријателот/ите – 5 причини зошто тоа може да биде ОДЛИЧНА идеја!

1) Повеќе мотивираност, помалку неоправдани (отсуства) изговори

Редовното вежбање со партнер/и, значително ќе ви помогне постриктно да се држите до планираниот распоред за активности.

На пример, ако за одреден ден сте испланирале некаква физичка активност, а во моментот се чувствувате премногу заморено, мрзеливо или пак на ум ви дошло да гледате некој добар филм, се зголемува веројатноста дека дента ќе ,,ескивирате”.

Сепак, ако имате партнер за вежбање, многу е поголема веројатноста дека нема да го пропуштите тренингот. Зошто?

Веројатно ќе се чувствувате лошо и посрамено ако го оставите пријателот сам да вежба, а претходно сте се договориле тренингот да го правите заедно.

Дополнително, психолозите велат дека мотивацијата е значително поголема кога се вежба со партнер (без разлика дали е тоа близок пријател, сопруга, девојка, родител, дете итн.).

2) Тренингот најверојатно ќе ви биде многу позабавен

Уште една причина зошто е помала веројатноста да ,,ескивирате”.

Многу е поразлично кога имате со некого да ги споделите интересните моменти од тренинзите, да се насмеете, но да споделите искуства и на тој начин да научите нешто ново.

Споделувајќи искуства, многу полесно ќе забележите каде евентуално правите грешки и ќе го направите тренингот полесен, но поефикасен.  Дополнително, можете да правите заеднички вежби со партнерот или вежби во кои ќе си помагате. Времето ќе помине побрзо, а ќе ви биде поинтересно.

3) Меѓусебна поддршка во секој момент од тренингот

Ако на пример џогирате и се чувствувате лошо, па дури сакате по кратко време да се откажете од тренингот, партнерот може значително да ви помогне во мотивираноста.

Исто така, можеби партнерот е демотивиран, па вие ќе му помогнете. Помагањето исполнува.

Дополнително, здравата компетитивност што може да се роди помеѓу тренинг-партнерите, исто така ќе ве поттикнува да бидете сè подобри и подобри, со секој нареден тренинг.

Една студија спроведена во Англија, вели дека ДУРИ 64% од волонтерките кои тренирале со партнер, имале многу поголема веројатност да ги завршат комплетно своите цели  (тренинзи), во споредба со оние кои вежбале сами.

4) Спортувањето ги обединува луѓето

Според некои статистики, дури 40% од луѓето кои вежбале самите, се откажале од физичката активност непосредно по почнувањето. Од друга страна, ако активноста била со пријател, овој процент паѓа на само 6%.

Ова неминовно ја покажува значајноста на социјалниот елемент во вежбањето. Додека вежбаме, се социјализираме и дополнително ги зајакнуваме односите со нашите пријатели.

Луѓето кои вежбаат заедно (како тим од повеќе поединци), формираат одреден групен идентитет, што е значителен мотив и порив не само да се продолжи со активноста, туку и постојано да се подобруваат перформансите, а со тоа и очекуваните резултати (дали е тоа подобро време, повеќе мускули, слабеење или нешто друго..).

Споделувањето на успесите со пријателите кои точно знаат колку тешко сте работеле за да дојдете до него, предизвикува особено чувство на задоволство.

5) Подобри љубовни врски?

Одредени студии покажуваат дека вежбањето со вашиот партнер може значително да придонесе и во подобрување на љубовната врска.

Тренирањето заедно ја зајакнува врската на повеќе начини, на пример ја зголемува сексуалната привлечност помеѓу партнерите.

Поврзани статии и видеа:

Што се всушност калориите и колку дневно треба да се внесат за да слабеете?
10 совети како да слабеете преку пешачењето
Што треба да знаете за вежбите со тежина?
Придобивки од физичката активност
Физичка активност и срцеви заболувања
Физичка активност и зголемено ниво на шеќер во крвта
Кој начин на пешачење најбрзо ги согорува мастите?
5 изненадувачки придобивки од пешачењето!

Постојат повеќе типови главоболки со различни симптоми и причини кои довеле до нив. Иако најголемиот дел од случаите на главоболки се оние краткотрајните кои не се причина за некоја посебна загриженост, сепак разликувањето на тоа за кој тип на главоболка станува збор, може значително да нѝ помогне во изборот на терапија, но и во согледувањето дали/кога нѝ е потребна стручна помош.

Главоболките се дефинитивно еден од најчестите проблеми помеѓу населението (една од 10-те најчести причини поради кои пациентите одат на доктор). Според СЗО, речиси секој човек искусува одреден тип на главоболки од време на време.

Иако знаат да бидат навистина исцрпувачки, болни и непријатни, сепак поголемиот дел од главоболките можат успешно да третираат за само неколку часа, со едноставни аналгетски медикаменти.

Но, кога станува збор за болки кои повторно и повторно се јавуваат или можеби се тука во поголемиот дел од денот, мораме да обратиме поголемо внимание. Можно е да се работи за некаква посериозна состојба/заболување.

Во продолжение, кои се се најчестите типови главоболки? Кои се нивните причнители? Како да ги третираме и превенираме? Кога е време да се побара помош од стручно лице?

Примарни главоболки

Главоболки кои не се предизвикани од некои други ,,скриени” причинители.

1) Мигренозни болки

Луѓето кои страдаат од вакви главоболки, чувствуваат интензивна пулсирачка болка само на едната страна од главата. Болките можат да бидат пропратени со силна сензитивност на светлина, звук па дури и мирис. Гадењето и повраќањето исто така не се невообичаени.

Мигрената е 3 пати позастапена кај женската популација, а дури ¼ од пациентите што страдаат од мигрената, се соочуваат со т.н. симптоми на аура (15 минути до 1 час пред вообичаените симптоми на мигрената):

◦ визуелни проблеми (цик-цак линии, треперечка светлина, па дури и привремено загубен вид)
◦ вкочанетост во вратот, рамењата и екстремитетите
◦ проблеми со нарушена рамнотежа и координација
◦ проблеми со говорот
◦ трнење во рацете и нозете
◦ мускулна слабост
◦ збунетост

Имајте на ум дека овие симптоми се слични со оние за мозочен удар и менингитис, па ако се појавуваат за првпат, или се сомневате дека нешто е невообичаено, а знаете дека имате чести проблеми со мирената, задолжително јавете се на лекар.

[Поврзано: Мозочен удар – како да го препознаете и зошто е важно брзо да реагирате?]

Мигренозните болки имаат тенденција да се вреќаат (од неколку пати во неделата, до еднаш годишно), а еден ,,напад” може да трае дури и до 3 дена. За жал, за многумина мигрената е траен проблем.

Причините поради кои се јавува, сè уште не се целосно разјаснети. Како и да е, знаеме дека генетиката има одредена улога, бидејќи често мигрената е наследена, а мигренозните болки се почести кај одредени групи на луѓе, на пример оние кои страдаат од депресија или епилепсија.

Мигренозните напади можат да бидат поттикнати од: стрес, анксиозност, нарушени навики за спиење, хормонски дисбаланс, прескокнување оброци, дехидратација, одредена храна и медикаменти, силна светлина, гласен звук итн.

Постојат низа соодветни медикаменти за превенирање и третирање на мигренозните напади. Самите можете да си ги олесните болките со одморање во темна и тивка просторија, со пиење повеќе вода и течности, избегнување на кафе и алкохолни пијалаци  и ставање на ладни облоги на болното место.

2) Тензиона главоболка

Најчестиот тип главоболка, која поради тој факт често се нарекува и ,,обична главоболка”. Таа е блага до умерена и луѓето најчесто не се жалат од неа, но ја искусуваат и до неколку пати месечно. Сепак, истражувањата покажуваат дека честата нејзина појава може да влијае на работниот капацитет на индивидуата, но да го наруши и општиот квалитет на живот.

Симптоми се чувство на непријатна тежина во главата, вратот и рамењата, притисок зад очите и сензитивност на светлина и гласен звук.

Оваа главоболка е предизвикана од притисок во главата и мускулите на вратот. За разлика од мигрената, таа минува многу побрзо дури и без терапија, а најчесто не е проследена со гадење и повраќање Точните причини не се познати ниту кај овој тип главоболка, а се смета дека може да биде поттикната од:

◦ дехидратација
◦ гласен звук
◦ недостаток на физичка активност
◦ нарушен сон
◦ прескокнување оброци
◦ напрегање на очите

За справување со тензиската главоболка исто така има соодветна терапија (аналгетска), но важно е да се знае дека промените во животниот стил можат значително да помогнат во нејзиното третирање и превенција: добри навики за спиење, здрава исхрана, избегнување цигари и алкохол, редовно вежбање и истегнување, добро менаџирање со стресот и депресијата, чести превентивни проверки на очите, правилно седење, акупунктура итн.

3) ,,Кластер” главоболки

Овој тип главоболки се со најсилен интензитет, често знаат да се враќаат (некогаш и со недели и месеци), а 6 пати е поголема веројатноста да се случат кај мажите. Доаѓаат одеднаш, сосема ненадејно, а траат од 15-тина минути, до 3 часа. Во текот на еден ден можни се и повеќе ,,напади”.

Луѓето ги опишуваат овие главоболки како интензивни болки во пределот околу едното око, пропратени со чувство на притисок и силно горење. Другите симптоми вклучуваат: насолзени очи, силна сензитивност на дразби, отечен очен капак, затнат нос, силна вознемиреност итн.

Симптомите на овие главоболки можат да се помешаат со оние на поленската треска, па затоа пациентите (особено оние кај кои се јавуваат за првпат) треба да консултираат лекар. Постојат соодветни медикаменти и за овој тип главоболки, а во превенцијата силно влијание имаат непушењето и избегнувањето на алкохолот.

4) Главоболки од силен напор

Тие се предизвикани од силен физички напор, како: трчање, скокање, тежински вежби, сексуални односи, напади на кашлање и кивање итн. Најчесто се краткотрајни, но некогаш траат и 1-2 дена.

Се јавуваат во вид на пулсирачка болка низ главата и се почести кај оние што имаат членови од семејството што страдаат од облик на мигрена.

Третманот вкучува аналгетици, нестероидни антиинфламаторни лекови, бета-блокери. Најдобрата превенцијата е загревањето пред тренингот, соодветното одморање во текот на вежбањето (ако е пренапорно), но и денови за одмор (секојдневната интензивна физичка активност не е здрава навика!).

Секундарни главоболки

Тип на главоболки кои се симптом на одредена друга состојба, како на пример повреди на главата или кофеински ,,кризи”.

Секундарните главоболки можат да бидат:

• Главоболки поради преинтензивна употреба на медикаменти – помеѓу останатите медикаменти, прекумерната употреба на самите лекови за главоболка, може да биде причина за непријатни главоболки.

• Главоболки поради синуси – поради отечени и/или инфицирани синуси од алергија или некаква инфекција. Овие главоболки не се толку чести и се пропратени со симптоми како затнат нос, треска, гадење итн. Ако ги немате другите типични симптоми, доста е веројатно да се работи за мигренозна болка, па ако имате дилеми, обратете се кај матичниот лекар.

• ,,Кофеински” главоболки – прекумерното консумирање (над 400mg) на кофеински пијалаци, како кафе (4 шолји), газирани пијалаци, енергетски пијалаци, чаеви итн. Доколку наеднаш се прекине со навиката за пиење кафе, а секојдневно консумирате по најмалку две шолји дневно (што е еднакво на 200mg кофеин), можни се главоболки кои потсетуваат на оние мигренозните.

• Главоболки поради физички повреди – спортски повреди, сообраќајни несреќи итн.

• Ментруални главоболки – поради хормонските промени кои настануваат во периодот (природни промени во нивоата на естрогенот).

• ,,Мамурни” главоболки – поради прекумерно консумирање алкохол. При овие главоболки најдобриот совет е пиење повеќе вода и електролитни пијалаци.

Кога главоболките треба посериозно да ве загрижат и да се обратите на лекар?

Како што рековме, повеќето главоболки се полесни и многу ретко се симптом на некое друго посериозно заболување. Сепак, поединците кои страдаат од силни болки кои долго траат и често се повторуваат или се влошуваат со текот на времето, треба да консултираат лекар. Медицинската помош е неопходна кога:

◦ Болката доаѓа одеднаш и е доста интензивна
◦ Појава на главоболки по некаква физичка повреда
◦ Главоболки што се пропратени со конфузија, нарушен вид, баланс или говор
◦ Главоболки проследени со слабост, вкочанетост и хроничен замор
◦ Главоболки во комбинација со треска, паѓање во бесознание, интензивно чешање и вкочанетост на вратот
◦ Главоболки со постојана потреба за повраќање

Поголемиот дел од луѓето преферираат туширање со жешка или топла вода. Но дали некогаш сте се обидете да се истуширате со ладна вода? Некои истражувања покажуваат дека туширањето со студена вода може да има повеќе корисни ефекти во однос на физичкото, но и на менталното здравје.

Во продолжение, нешто повеќе околу податоците кои ги даваат овие истражувања и совети околу тоа како правилно да започнете и потоа постојано да го применувате ладното туширање.

[Поврзано: Како честото ТУШИРАЊЕ влијае на здравјето?]

Зголемена будност

Многумина имаат проблем со раното будење, најчесто поради тешкото расонување. Ладниот туш може да биде одлична замена или дополнување на утринското кафе. Тој може сосема да ве расони поради ефектот кој го има врз телото.

[Поврзано: Добри вести за љубителите на КАФЕТО!]

Според една мета-анализа на повеќе студии, ладната вода може да има повеќе физиолошки ефекти врз нашето тело и тоа:

• да го забрза ритамот на срцето, односно да ја подобри циркулацијата на крвта
• да го зголеми крвниот притисок
• да го забрза ритамот на дишење
• да го забрза метаболизмот

Телото мора брзо да реагира за да ја одржи својата оптимална телесна температура, па на тој начин ладниот туш нѝ го забрзува метаболизмот (предизвикува негова поинтензивна активност). Сепак, тоа забрзување трае додека трае и туширањето – 5 до 10 минути. Затоа не се точни некои тврдењата кои велат дека ладниот туш ќе води кон губење килограми.

Како и да е, тие неколку минути се доволни да предизвикаат поголема будност, па можеме многу полесно да се расониме, а нѝ се зголемува и желбата за физичка активност.

Повеќе основни инфромации околу метаболизмот, прочитајте тука.

Ладниот туш го подобрува расположението

Некои експерти велат дека ладниот туш може да го подобри и расположението. Според некои теории, оваа навика може да го активира симпатичкиот нервен систем и да ја зголеми достапноста на невротрансмитерите, како што се ендрофините и норадреналинот. На тој начин, можно е по туширањето со студена вода, луѓето да се чувствуваат порелаксирано и порасположено, а позитивен ефект е можен и во однос на депресијата.

Го зајакнува имунитетот?

Една студија утврдува дека луѓето кои редовно се тушираат со ладна вода, имаат значително помал ризик (29% помал) од отсуствуво на работа или на училиште, поради некаква болест.

Истражувањето било спроведено на над 3000 волонтери кои претходно имале навика за туширање со топла вода, а за време на студијата ја смениле навиката и почнале да се тушираат (и) со студена (30-90 секунди во зависност од барањата поставени од истражувачите). Секако, одреден дел од нив продолжиле со старата навика за туширање, па служеле како контролна група.

Според резултатите, иако помеѓу двете групи не се покажала разлика во деновите со симптоми од некаква настинка, сепак луѓето од групата која се туширала со ладна вода имале многу помалку отсуства од работа или училиште. Заклучокот на истражувачите бил дека ова е случај поради тоа што ладниот туш им овозможува на луѓето мнгоу полесно да се справат со непријатните симптоми на настинката, односно да се чувствуаат доста подобро и поспособно за извршување на сите обврски кои ги очекуваат во текот на денот.

Го намалува чувството на замор по физичката активност

Според едно пообемна анализа на податоци, ладниот туш и/или комбинацијата од топол и ладен туш, може да го намали чувството на замореност после напорниот тренинг од било каков вид.

Заради овие причини, студенит туш често се препорачува за спортистите и поактивните рекреативци.

Дополнително, тој може да допринесе и за ослободување од непријатната топлина по вежбањето, но и да ги намали воспаленијата.

Може да ги намали болките

Според North American Journal of Medical Sciences, ладната вода (слично како и облогите од мраз), може да има локално анестетско дејство, односно да влијае на намалување на болките.

Изложеноста на ладната вода предизвикува крвните садови да се стеснат, што може да помогне во намалувањето на различните отоци кои ја предизвикуваат болката.

Дополнително, ладното осетно ја успорува брзината со која нервните сигнали (во случајов за болка) патуваат до мозокот. На тој начин, перцепцијата е дека болката е значително намалена.

Кратки совети околу туширањето со ладна вода и како да започнете:

• Корисните ефекти се можни и без долготрајно туширање со ладна вода (доволни се од половина до 2 минути)

• Корисните ефекти се исти и со комбинираното туширање, односно прво туширање со топла вода, а потоа менување кон поладна (секако, туширањето со прежешка вода и потоа менување во доста ладна, не е паметна идеја)

• Водата не мора да биде премногу ладна – околу 20-тина степени е идеално

• Ако сте почетник, најпрво започнете со 30 секунди туширање со не толку ладна вода, по вообичаеното туширање. Потоа, постепено зголемувајте го времето и намалувајте ја температурата на водата.

• Ако имате одредени срцеви проблеми, задолжително консултирајте со вашиот лекар пред да почнете редовно да се туширате со ладна вода.

Тосканска чорба

Тоскана е позната по своите пејзажи, историја, уметничко наследство и секако, по квалитетната и вкусна храна. Тосканските специјалитети се штедливи, едноставни за правење и свежи, а стилот на готвење е типичен за Медитеранот. Taков е и овој едноставен рецепт за автентична тосканска чорба со грав и печурки.

За овој рецепт, потребни ќе ви бидат:

• 1 шолја сув бел грав, прво потопен во вода неколку часа, а потоа сварен
• 1 кафена лажичка маслиново масло
• 1 голем кромид, ситно исецкан
• 1 големо чешне лук, ситно исецкано
• 1 голем морков, изрендан или ситно исецкан
• ½ страк праз, ситно исецкан
• 6 чешниња лук, ситно исецкани
• 1 кафена лажичка црвен пипер
• 400g шампињони или други печурки по ваш избор, исечени на мали парченца или четвртинки
• 8-10 сушени домати
• 1 кафена лажичка сув или свеж рузмарин
• сок од ½ лимон
• 1 кафена лажичка суво оригано
• ½ кафена лажичка морска сол
• ½ кафена лажичка мелен црн пипер
• свеж магдонос, босилек или нане, ситно исецкани

Начин на подготовка:

1. Прво што треба да направите е да го подготвите гравот. За да го направите тоа, прво оставете го покиснат во вода неколку часа (или преку ноќта), а потоа варете го околу еден час, или додека не омекне.
2. Ставете ги сушените домати во блендер со рузмарин и оригано. Додадете ¼ шоља вода и миксирајте на висока брзина додека не добиете паста.
3. Во едно тенџере или големо, длабоко тавче загрејте го маслиновото масло и додадете ги кромидот, лукот, празот и морковот. Зачинете со морска сол и мелен црн пипер.
4. Динстајте ги сите состојки заедно, мешајќи често, додека зеленчукот не омекне и пушти боја (ова би требало да трае околу пет минути).
5. Додадете една лажичка црвен пипер и пропржете се’ една минута.
6. Додадете ги печурките и динстајте околу три до четири минути, или барем додека печурките не омекнат малку.
7. Додадете го сварениот грав и изматената паста од домати и ароматични билки. Добро промешајте за состојките убаво да се комбинираат. Додадете вода или растителен бујон за да ја разредите чорбата ако е премногу густа, или пак оставете ја така ако сакате густа, концентрирана чорба.
8. Почекајте чорбата да зоврие и оставете ја да врие околу 10 минути за да се спојат сите вкусови.
9. Додадете го сокот од лимон и ориганото и исклучете го огнот. Послужете топло со кускус, топло пита лепче, или пак медитерански леб со маслинки.

• Овој рецепт прави 4 порции.

Нутритивна вредност

(на 1 порција):

Калории: 130 Јаглехидрати: 23g од кои растителни влакна: 7.5g и шеќери: 6.3g;  Протеини: 7.4g; Масти: 2g од кои заситени масти: 0.3g; Витамин A: 3220 IU; Витамин Б5: 2.7mg; Витамин Ц: 26mg; Бакар: 0.8mg; Железо: 4.2mg; Калиум: 796mg

Предлог за ручек: Медитеранска туна салата со тиква

Оваа медитеранскатa салата ги комбинира специфичните вкусови, но и хранливи вредности на туната и тиквата кои се надополнуваат. Туната е богата со квалитетни протеини, омега 3 масни киселини и различни микронутриенти, додека тиквата e богат извор на растителни влакна, К витамин и низа други фитохемикалии.
Станува збор за интересен спој на текстури кои придонесуваат оваа салата да има лесен и освежителен вкус.

За овој рецепт, потребни ќе ви бидат:

За основата (салатата):

• 1 краставица, исечена на тенки тркалца
• 4-5 ротквици, исечени на тенки тркалца
• 2 конзерви туна (по можност пакувана во маслиново масло), исцедена
• 1 кафена лажичка сув копар
• 1 мал кромид, ситно исецкан
• 1/3 шоља каламата маслинки, со извадена семка и ситно исецкани
• 1 кафена лажичка лук во прав (може да користите и свеж лук кој ќе го исецкате ситно)
• 1 кафена лажичка морска сол
• ½ кафена лажичка мелен црн бибер
• сок од 1 лимон
• 3 супени лажици маслиново масло

За тиквата:

• мала мускатна тиква од околу 400g, исецкана на крупни коцки и испечена
• 2 супени лажици маслиново масло
• 1 кафена лажичка кромид во прав
• 1 кафена лажичка лук во прав
• 1 кафена лажичка морска сол
• ½ кафена лажичка мелен црн бибер

Начин на подготовка:

1. Вклучете ја рерната да се загрее на температура од 200°С и обложете еден среден плех со хартија за печење.
2. Во голем сад измешајте ги заедно парчињата тиква, зачините и маслиновото масло и ставете ги на плехот. Печете околу 30 минути или додека не поруменат.
3. Додека се пече тиквата, подгответе ја салатата. Почнете прво со правење на туната: во голем, длабок сад ставете ги двете конзерви туна, кромидот, лукот, копарот, маслинките, морската сол и биберот и сето тоа убаво промешајте го.
4. Потоа, додадете ги краставиците и ротквиците и повторно промешајте, но овој пат многу понежно и помалку енергично.
5. Извадете ја тиквата од рерна, почекајте да се излади и додадете ја во садот со туната, без да мешате.

• Овој рецепт прави 4 порции.
• Остатоците од ова јадење можете да ги чувате во фрижидер во добро затворен сад најмногу 5 дена.

Нутритивна вредност:

(на 1 порција)

Калории: 370 Јаглехидрати: 21g од кои растителни влакна: 3g и шеќери: 3,5g;  Протеини: 31g; Масти: 18g од кои заситени масти: 3g и омега 3 масни киселини: 0,3g; Витамин A: 11 500 IU; Витамин К: 55µg; Витамин Б3: 10mg; Витамин Б12: 2,5µg; Железо: 2,5mg; Фосфор: 272mg; Селен: 90µg; Витамин Д: 350IU; Калиум: 600mg;

Со почетокот на есента, станува јасно дека пандемијата со новиот коронавирус зема сè поголем замав. Така, сè повеќе се зголемува и веројатноста да бидеме изложени или инфицирани.

Ако сте биле во контакт со лице кое е позитивно и/или чувствувате некои од типичните симптоми на Ковид-19, препораките се да се самоизолирате.

Тука се наметнуваат повеќе прашања, меѓу кои: Што поточно подразбира самоизолацијата? Што треба да превземете за да бидете соодветно подготвени за изолација која ќе трае најмалку 2 недели? Колку време откако сте инфицирани, станувате ,,заразни”? Кога сте ,,најзаразни”? Што можете да превземете за да превенирате вашите домашни да се заразат со коронавирусот? Многу повеќе околу овие и некои други чести дилеми и прашања, прочитајте во продолжение.

Кои се симптомите на Ковид-19?

Како што веќе знаеме, за жал огромен дел од заразените со новиот коронавирус се асимптоматски, односно не покажуваат никакви симптоми. Да биде проблемот уште поголем и оние кои пројавуваат симтоми, најчесто не можат да ги разграничат со симптомите типични за сезонскиот грип.

[Поврзано: Инфлуенца – природни оружја против ,,обичниот” грип!]

Сепак, како што минува времето, сè подобро ,,се запознаваме” и со овој вирус, па експертите сугерираат ефективни начини да ги препознаете симптомите.

Покрај симптомите кои можат да се ,,помешаат” со оние на инфлуенцата – сува кашлица, трескат, боките во грлото, главоболки и губењето апетит – новиот корона вирус може да покаже и специфични симптоми. Респираторните симптоми можно е и воопшто да не се појават заедно со специфичните.

Секако, дополнителен индикатор дека евентуалните респираторни симптоми се предизвикани од Ковид-19, е претходниот контакт со заразени лица, осоено ако тој бил подолг и/или во затворена просторија.

Уникатните симптоми кои го одвојуваат овој коронавирус од останатите респираторни вирусни инфекции, се невролошките симптоми: загуба на мирисот, вкусот на храната, но и мускулна слабост, ,,боцкања” во екстремитетите, збунетост, дезориентираност, па во потешки случаи и епилептични напади.
Дополнително, постојат податоци според кои коронавирусот напаѓа и други органи и органски системи (најден е во столицата), па така можни се и дигестивни симптоми, како: гадење, губење апетит, повраќање, болки во стомакот, дијареа итн.

Заради овие причини, лицата кои се заразени или имаат сомневање дека се заразени, треба темелно да ги мијат рацете по вршењето нужда, да го дезинфицираат просторот, а поради потенцијално присутните аеросоли во тоалетот, тој не треба да биде користен од друго лице додека добро не се проветри.

[Поврзано: САПУНОТ – едно од најдобрите оружја против корона!]

Кога е неопходно да побарате медицинска помош?

Поради преоптеретеноста на здравствениот систем, хоспитализирани треба да бидат само оние лица за кои ќе се констатира неопходност од тоа. Останатите дијагностицирани пациенти треба да се лекуваат во домашни услови, секако со задолжително и постојано следење од матичниот лекар.

Кога треба итно да се обратите на лекар? Опасните симптоми кои мораат да бидат земени предвид и веднаш искомуницирани со медицинско лице, вклучуваат: премногу висока или премногу ниска телесна температура, недостаток од здив, збунтеност и чувство дека во секој момент е можно да загубите свест. Ако почувствувате некој од овие симптоми, не се двоумете веднаш да побарате медицинска помош.

Достапни тестови за коронавирус

• Молекуларни тестови

Овие тестови ги бараат знаците на активната инфекција. Примерокот кој се користи за ова тестирање е брис кој се зема подлабоко од грлото со стапче со памучен врв. Потоа овој примерок под посебни услови се праќа на испитување во лабораторија.

Примерокот во лабораторија подложи на полимеразно верижна реакција (PCR тест). Овој тип на тестирање ги детектира специфичните секвенци од генетскиот материјал на вирусот.

PCR тестот може да потврди дијагноза со Ковид-19 ако идентификува 2 специфични SARS-CoV-2 гени. Ако идентификува само еден, тестот ќе биде невалиден.

Молекуларните тестови може да помогнат да се дијагностицира моментално заболување Ковид-19, но не може да се утврди и инфекција која неодамна била надмината.

●       Серолошки тестови

Овие тестови ги детектираат антителата кои телото ги продуцира за борба против вирусот. Вакви антитела се присутни кај сите оние кои успешно се излекувале од Ковид-19.

Ваквите антитела постојат во крвта и ткивата низ целото тело. Затоа, за серолошкиот тест потребен е само примерок од крвта.

Серолошките тестови, за разлика од молекуларните, говорат за тоа дали и во минатото сте биле изложени на вирусот, а не само дали моментално сте заразени. Значи, серолошката дијагностика овозможува детално испитување на примероци од луѓе кои не се потврдени случаи на Ковид-19 во моментот. Ако луѓето биле изложени и развиле антитела против вирусот, со ваквите тестови ќе може да се известат официјалните лица од јавното здравство. Ова е неверојатно вредна информација во борбата против болест која е блага или асимптоматска кај многумина.

Според мислењето на авторите на една неодманешна студија од Универзитетот ,,Џон Хопкинс”, серолошките тестови можат да помогнат да се открие стапката на зараза во заедницата и така да се одреди стапката на смртност од болеста.

Имајќи ја предвид природата на серолошките тестови – да ги детектираат антителата на поединци кои веќе ја надминале заразата со Ковид-19 – ќе се овозможи тие да бидат и донори на оние пациенти кои се моментално заразени со болеста.

[Поврзано: Кратко и јасно: Што треба да знаете за тестовите за корона?]

Колку доверба можеме да имаме во овие тестови?

За разлика од PCR тестовите кои се чекаат и по неколку денови, антиген тестовите можат да дадат резултати и за помалку од 1 час.

Прецизноста на дијагностицирањето со било каков тест, зависи од повеќе фактори, вкучително, дали материјалот за тестирање се земал и транспортирал соодветно до лабораторија, во какви услови се работи, колку се внимава, но можеби најзначајно да се каже е дека најчесто т.н. ,,лажно негативни” резултати се последица на лош тајминг. Тоа значи дека можеби сте биле тестирани во периодот на инкубација (пред да настане инфекцијата и вирусот да почне брзо да се размножува). Затоа, за да се намали веројатноста од лажно негативен тест, PCR тестирањето треба да се прави при симптоми или неколку денови (најмалку 3-4) по контактот со позитивно лице.

Заклучокот би бил дека негативниот тест дава многу помала доверба отколку позитивниот. Генерално земено, ако PCR тестот е позитивен, тоа речиси со сигурност укажува дека пациентот е инфициран со коронавирус.

Како и да е, ако PCR тестот ви е негативен, а имате слични симптомите на Ковид-19, нема потреба да го повторувате тестот, освен ако симптомите не почнат да се влошуваат. Дури и ако се работи за инфлуенца, најдобро е да излегувате од дома (а дома да избегнувате подолг контакт со домашните и да носите маска), освен за неопходни, неодложни обврски, притоа задолжително, секаде да држите соодветна дистанца и да носите маска.

Серолошките тестови пак, кои укажуваат дека веќе сте ја прележале инфекцијата (дури и ако сте биле асимптоматски), имаат над 99% сигурност.

За жал, и покрај антителата кои се присутни, одредени студии покажуваат можност и за реинфицирање (повторна инфекција). Што треба да ни кажат овие факти?

По добиените позитивни резултати, не можеме со сигурност да знаеме дали, односно колкав период ќе бидеме имуни, но и дали можеме да бидеме преносители. Затоа, и покрај позитивен тест за антитела, не смееме да се опуштаме и да заборавиме на мерките.

Имунитетот, како засега единствената ефективна заштита од коронавирусот. Кои имуни клетки се продуцираат при Ковид-19, што е разликата помеѓу нив и зошто ни е тоа важно?

Кога некој има бактериска или вирусна инфекција, имуниот систем реагира преку продуцирањето на антитела за борба против соодветниот патоген.

Новиот коронавирус е т.н. РНК вирус, чија РНК молекула е опркужена со специјализирана протеинска обвивка и т.н. пепломери. Пепломерите се  структури во вид на шилци со кои вирусот може да се закачи за клетката и да навлезе во неа, по што се реплицира и неограничено се шири низ различни ткива на организмот (конкретниов вирус, највеќе низ ткивото на белите дробови).

Имуниот одговор може да се однесува на различни делови од вирусот, но најчесто продуцираните антитела се врзуваат за пепломерите на вирусот, кои организмот ги препознава како ,,туѓо тело”.

Врзувачки антитела. Овие антитела (секако, специфични за секоја инфекција) имаат способност да се врзат за пепломерите, но и други вирусни протеини, познати како нуклеокапсиди. Можат да бидат детектирани со крвен тест, најмалку по една недела од првичната инфекција. Кога ќе бидат утврдени, веројатноста дека пациентот имал Ковид-19 е речиси 100%. Со текот на времето, врзувачките антитела опаѓаат, некогаш и до недетектибилни нивоа. Тие значително ни помагаат во борбата додека трае инфекцијата, но не нè заштитуваат од реинфицирање (освен ако не се и неутрализирачки антитела).

Неутрализирачки антитела. Телото ги продуцира овие антитела специфично само за пепломерите. Во лабораториски услови е докажано дека ваквите антитела го оневозможуваат влезот на вирусите во клетките. Сè уште нема одобрен тест за нив, бидејќи тестовите подразбираат инокулирање во лабораториски услови на крвниот примерок земен од испитаниците, со жив вирус. Целта е мерење колку од вирусот ќе биде ,,убиен” или инактивиран.

Досегашните лабораториски студии укажуваат дека неутрализирачките антитела продуцирани против еден тип на коронавирус, може да превенира од реинфицирање и со другите типови на коронавируси. Така, научниците се оптимисти дека истото би важело и за Ковид-19, па неговите неутрализирачки антитела ќе овозможат имунитет барем во наредните неколку месеци по првичното оздравување.

Како што претоходно споменавме оздравените кои имаат вакви антитела, можат и да донираат крвна плазма, со што ќе им помогнат на тешко болните од Ковид-19 за полесно опоравување..

[Поврзано: Како ИМУНИТЕТОТ е поврзан со животниот стил?]

После колку време од првично заразување, луѓето стануваат контагиозни или ,,заразни” за другите?

Периодот, почнувајќи од изложеноста до појавата на симптомите, познат како период на инкубација, се смета дека најчесто трае нешто повеќе од 10 дена, иако од праксата се гледа дека симптомите најчесто се јавуваат на 4-тиот или 5-тиот ден по изложеноста.

Она што го знаеме моментално е дека лицето со Ковид-19 може да биде контагиозно 48 – 72 часа пред да почнат да се појавуваат првичните симптоми. Постојат голем број научни трудови кои сугерираат дека токму тие 48 часа, пред да се појават симптомите, најголема е веројатноста инфицираните да ја пренесат болеста.

Ако го земеме ова за валидно, станува недвосмислена потребата од редовно носење на маските, држењето дистанца и оптималното одржување на личната хигиена, за сите лица, без оглед дали имаат симптоми или не. Без оглед да ли се чувствуваат добро, или не. Зошто? Тие можат несвесно да го рашират вирусот.

Дополнително, како многу важна се јавува потребата од трагање по контактите и нивно ставање во самоизолација.

Дали лицата без никакви симптоми, имаат исто количество коронавирус во своето тело, како оние со видливи симптоми? Дали лицата без симптоми можат да го шират вирусот?

Асимптоматски можат да се сметаат две категории на лица: оние инфицираните кои подоцна ќе ги пројават симптомите и оние кои никогаш нема да ги искусат. Во текот на оваа пандемија, јасно се виде дека и овие лица можат да бидат ширачи на вирусот.

Како што претоходно споменавме, лицата кои се инфицирани со коронавирус, можат да бидат контагиозни 48-72 часа, пред да пројават било какви симптоми.

Но, што со лицата кои никогаш не развиваат никакви симптоми? Една неодамнешна студија ги споредува количествата коронавирус во носот, грлото и белите дробови на пациентите со Ковид-19 и асимптоматските позитивни лица. Резултатите можеби за некого се изненадувачки, но покажуваат дека количествата на вирус и кај двете  групи за жал се доста слични.

Сепак, споменатата студија не се занимавала со прашањето кои асимптоматски лица можат да инфицираат други луѓе, но нејзините резултати јасно укажуваат за тоа колку е значајно сите максимално да ги почитуваме мерките, бидејќи никој не може да знае дали и кога е носител. Дури и оние со негативен PCR тест, во наредните денови или само неколку часови, можат да бидат инфицирани и не смеат да се опуштаат.

Колку долго трае контагиозноста? Во кој период од болеста, инфицираните се најконтагиозни?

Според досегашните информации, се смета дека позитивните на коронавирус се најзаразни во почетокот на болеста, особено со почетните симптоми, како кивање и кашлање. Останатите кои не искустуваат симптоми, можат да го пренесуваат вирусот со близок контакт, особено подолг контакт кој е во затворен, непроветруван простор. Контагиозноста кај нив трае околу 10 дена по добивањето на позитивниот наод.

Во суштина, најголема веројатност да го пренесат вирусот имаат луѓето кои се асимптоматски и оние што за кратко (следниот ден или два) ќе развијат симптоми. Тоа е така заради тоа што овие лица природно помалку внимаваат и сè уште не се свесни дека треба да се самоизолираат.

Во најголемиот дел од случаите, 10 денови по исчезнувањето на симптомите, лицата кои имале Ковид-19, веќе не се контагиозни. Оние кои никогаш не развиваат симптоми, не би требало бидат контагиозни по поминати 10 дена од тестирањето. Сепак, постојат документирани исклучоци, па затоа експертите советуваат 2 неделна изолација.

Ако сакаме да знаеме со многу поголема сигурност дека не сме контагиозни, потребно е да бидат направени 2 PCR тестови, помеѓу кои ќе има 24 часа. Ако двата се негативни, многу е мала веројатноста да сме контагиозни.

[Поврзано: Прочитајте кои локации се најопасни жаришта за ЗАРАЗУВАЊЕ со КОРОНА вирусот!]

Колку долго трае опоравувањето на лицата со Ковид-19?

Ова прашање секако нема единствен одговор. Тоа главно зависи од тежината на болеста. Кај најголемиот дел од луѓето со умерени симптоми, опоравувањето трае околу 1 до 2 недели.

Сепак, во последно време доаѓаат сè повеќе информации од релевантни здравствени институции, како американскиот CDC, дека опоравувањето трае доста повеќе од тоа што првично го мислевме. Ова важи дури и кај оние кои имаат ,,благи” симптоми и немаат потреба од хоспитализација.

Спроведената анкета на CDC на пациентите кои прележале Ковид-19, помеѓу останатото, ги покажува и следните податоци: најголемиот дел од младите лица (од 18 до 34 години), кои немале потреба од хоспитализација, немале претходни дијагнози и биле со поблаги симптоми, пријавиле дека опоравување траело помеѓу 2 и 3 недели по добивањето на позитивниот PCR тест. Кај посериозните случаи, опоравувањето може да трае и до 6 недели. Ова би требало да значи дека кај лицата со други заболувања, Ковид-19 би траел и подолго.

Што е пост-Ковид-19-синдром и кој има ризик од негово развивање?

Кај одредени поединци, особено лицата во поодминати години и оние со некои други хронични болести (вклучително и гојазноста), оваа болест може да остави трајни физички, когнитивни и психолошки последици.

За жал кај некои поединци, симптомите на коронавирусот можат да траат и доста подолго од погоре споменатите периоди. Искуствата покажуваат дека проблемите е можно да траат и со месеци, при што има периоди на подобрување, а потоа враќање на симптомите, па дури во некои случаи е утврдена и појава на нова, влошена симптоматологија. Ваквите состојби во литературата се сретнуваат под името пост-Ковид-19 синдром. Вакви пост-вирозни синдроми не се уникатни само за новиот коронавирус, тие се појавувале и во минатото кај други инфективни вируси.

Според некои истражувања, пациентите кои во првата недела имале повеќе од 5 симптоми (на пример: тешко дишење, хроничен замор, главоболки, суво и болно грло и мускулни болки), имаат значително поголем ризик од останатите понатаму да страдаат од споменатиот синдром.

За жал, постојат податоци според кои и некои пациенти со Ковид-19, што ги немале претходно наведените ризик-фактори за тешка клиничка слика (помлади лица, со нормална телесна тежина и без други заболувања), исто така можат да страдаат од пост-Ковид-19 синдромот.

Симптомите на овој синдром варираат како и самите симптоми на Ковид-19. Тие во значителна мера можат негативно да се одразат врз она што значи квалитет на живот.

Некои од најчестите симптоми се: хроничен замор, главоболки, збунетост, недостаток од здив, температура, болки во градите, зглобовите, хронични кашлици, подолготраен губиток на вкусот и мирисот итн.

Колку време треба да помине по опоравувањето за да биде безбедно да излеземе надвор помеѓу луѓето?

Според критериумите на американскиот CDC, пациентите кои се опоравиле од Ковид-19, можат безбедно да ја напуштат изолацијата, кога ќе ги исполнат следните минимални критериуми:

• Поминати се најмалку повеќе од 10 денови откако почнале симптомите.
• Сте немале покачена телесна температура повеќе од 24 часови, без употреба на медикаменти за снижување на температурата.
• Другите симптоми значително се подобрени.

Американскиот центар за превенција и контрола на заболувањата веќе не препорачува негативен PCR тест за да може да се излезе од изолација.

Според американските експерти, со почитувањето на овие критериуми, веројатно нема да бидете контагиозни, но сепак ако сакаме да бидеме сигурни дека не сме заразни, како што претходно споменавме, треба да поминат барем 10 денa откако сме почнале да се чувствуваме добро, односно најмалку 10 дена по опоравувањето.

Ако пак сакаме максимално да бидеме сигурни дека нема да бидеме опасност по заедницата, потребно е да направиме 2 последователни PCR тестови – вториот тест треба да се направи најмалку 24 часа по првиот.

Како и да е, ваквото тестирање не се препорачува, бидејќи сосема е доволно да поминат неколку денови по прекинувањето на симптомите и 1 негативен тест. за да можеме да без грижа на совст да излеземе од дома. Секако, излегувањето повторно ќе подразбира користење на заштитна маска, држење дистанца и одржување на лична хигиена.

Како да се однесуваме во домот доколку сме позитивни на коронавирусот за да ги заштитиме нашите блиски?

• Престојувајте во просторија во која нема да влегуваат други луѓе и често проветрувајте.

• Ако е возможно, користете друг тоалет, бидејќи вирусот може да се пренесе и преку аеросолите од фецесот. Ако не сте во можност, тогаш по користењето, добро проветрете го тоалетот. Домашните нека го користат тоалетот најмалку половина час после вас.

• Секогаш кога е можно носете заштитна маска.

• Често темелно мијте ги рацете со сапун и жешка вода и дезинфицирајте (со дезинфициенси со над 70% алкохол) ги повришините кои често ги користите – кваките, телефоните, компјутерот, површините во тоалетот итн.

• Немојте да делите прибор за јадење или било какви други личини и заеднички средства со другите во домот.

• Ако сте во можност, сами перете си ги алиштата.

• Имајте своја канта за отпадоци. При фрлањето на вашиот отпад, користете ракавици кои потоа ќе ги фрлите.

Многу е важно постојано да ги следите симптомите и нивниот евентуален развој. Мерете ја барем 2-3 пати темепратурата во текот на денот и посебно внимавајте дали имате било какви тегоби со дишењето.

Бидете во постојана комуникација со матичниот лекар (ако мислите дека има потреба, задолжително контактирајте го), искористете го времето за разговор со вашиот лекар за детално да му ја објасните состојбата и да побарате корисни совети. Лекарот не ви се јавува само да ве праша дали ја почитувате изолацијата и куртоазно да ве праша дали сте подобро.

Што сè ни е потребно во домот доколку се најдеме во ситуација да мораме да поминеме во самоизолација подолг период од 10 денови?

• Соодветна суплементација и друга потребна терапија препишана од нашиот лекар кој нè следи
• Ако имаме некакви хронични заболувања, доволни количества од лекарствата за соодветната дијагноза
• Лекарства за покачена температура и аналгетици (за болки)
• Пробиотици
• Лекарства за олеснување на кашлицата
• Многу вода, течности и електролити
• Топломер
• Сапуни и средства за дезинфекција (со најмалку 70% алкохол)
• Тоалетна хартија и различни средства за хигиена
• Ќеси за отпад
• Полесна и здрава храна (свежа храна, мешунки, јатки, семиња, полнозрнести житарки, интегрални тестенини, ориз, риба, јогурти, протеински и овошни енергетски барови, избегнување било каква процесирана храна и слатки, месни и млечни производи итн.)

Дали луѓето можат да ги заразат милениците со Ковид-19?

Иако се потребни повеќе истражувања на оваа тема, досегашните податоци велат дека е можно некои миленици да бидат инфицирани. Мачките се во нешто поголем ризик од кучињата.

Ако имате миленик, следете ги следните совети за да го намалите ризикот од инфекција:

• Избегнувајте вашиот миленик да го напушта домот.
• Избегнувајте контакт на миленичињата со луѓе или животни кои не живеат во вашиот дом.
• Одржувајте дистанца додека го шетате кучето. Избегнувајте места со многу гужви, како паркови или паркови за миленици.
• Ако вие сте позитивни, ограничете го контактот со миленикот на ист начин како што го ограничувате и со другите лица во домот.
• Ако сте во можност, однесете го миленикот кај некој пријател додека сте во самоизолација.
• Маската ги заштува и милениците, носете маска.

Досегашните истражувања не наоѓаат дека домашните животни можат да го пренесат коронавирусот на луѓето, но тие можат да бидат преносители на други исто така опасни инфекции, како на пример инфекции со E.coli, со Salmonella итн. Затоа редовно одржувајте ја и нивната хигиена и секако, мијте ги рацете по контактирањето со нив.

Можеби изгледа најлесната работа на светот, но способноста на момент да се одвоите од секојдневната реалност и не е така едноставна работа.

Затоа ни се значајни ритуалите кои не релаксираат, а можеби и не сме свесни за тоа.

Помеѓу примерите за позитивни релаксирачки ритуали е и редовното пиење чај.

Интересно е како нашиот мозок некогаш и сосем несвесно, суптилно ги употребува овие кратки моменти на уживање кои можат да делуваат амортизирачки на насобраниот стрес во текот на работната недела и значително да ни помогнат полесно да поминеме низ секојдневните предизвици.

Значи, ваквите ритуали можат да бидат доста успешен начин за справување со хроничниот стрес, што директно допринесува за подобрен квалитет на живот во целина, бидејќи знаеме дека ваквиот стрес на долг рок, во комбинација со повеќе други елементи може да води и кон намален имунитет, нарушена дигестија, когнитивна функација, нарушен сон, но и некои посериозни заболувања.

Покрај овие позитивни дејства на редовното пиење чај, составот на чаевите најчесто изобилува со компоненти кои делуваат позитивно и на физичкото здравје. Денес ќе зборуваме за позитивните ефекти на хербалниот чај од хибискус врз нашето здравје.

Хибискусот потекнува од Северна Америка и југоисточна Азија, но денес се одгледува во повеќето земји со тропска и субтропска клима, а во вкусовите на чајот уживаат луѓето од сите делови на светот.

Богат антиоксидативен извор

Антиоксидантите се одбранбениот механизам на телото од слободните радикали – штетни компоненти кои постојано се продуцираат како метаболитички отпад во телото и оксидативно ги оштетуваат неговите различни клетки и ткива. Организмот има механизми самиот да продуцира одреден процент на потребни антиоксиданти, но сепак генерално зависи од внесените.

Постојаните оксидативни оштетувања, водат до процеси на хронична инфламација или воспаление, кое пак на подолг рок е една од главните причини за развој на хроничните заболувања.

Чајот од хибискус е богат извор на полифенолни антиоксидативни. Покрај тоа, хибискусот  има навистина уникатен, пикантно-киселкаст и сладок вкус во исто време, а нема калориска вредност.

Анималните истражувања покажуваат дека антиоксидантите на хибискусот можат да ги намалат штетните ефекти од слободните радикали за дури 90%.

Чајот од хибискус може да помогне во намалувањето на крвниот притисок

Еден од најпознатите и најимпресивните бенефити на чајот од хибискус е токму намалувањето на крвниот притисок.

Со текот на времето, високиот крвен притисок може да води и кон посериозни срцеви проблеми, вклучително да го зголеми и ризикот од срцев удар.

Во една студија, волонтерите пиеле чај од хибискус и плацебо пијалак. Оние кои го пиеле чајот, имале значително намалени вредности за ,,горниот” крвен притисок, во однос на контролната плацебо група.

Дополнително, една поопширна студија или мета-анализа од 2015, ни дава податоци според кои може да се заклучи дека пиењето чај од хибискус може да го намали и горниот, но и долниот крвен притисок.

Намален холестерол и триглицериди (маснотии)

Едно истражување од 2011 го споредува ефектот на чајот од хибискус и црниот чај врз нивото на холестерол во крвта. Волонтерите биле поделени во две групи и пиеле од споментатите чаеви 2 пати дневно, во период од 1 месец. По поминувањето на периодот, ниту кај едните, а ниту кај другите не биле забележани намалени нивоа на ,,лошиот” или LDL холестеролот. Сепак и кај двете групи имало зголемување во нивото на ,,добриот” или HDL холестеролот. Некои студии покажуваат и намалување на LDL холестеролот.

Постојат и слични, но и студии со спротивни заклучоци, затоа потребни се повеќе истражувања на темата чаеви и холестерол.

Покрај потенцијалната можност за намалување на крвниот притисок и холестеролот во крвта, чајот од хибискус во одредени студии покажал и способност да ги намали и маснотиите во крвта.

Последните три наведени позитивни ефекти на хибискусот го прават особено погоден чај за подобро кардиоваскуларно задравје.

Потенцијално антиканцерогено дејство

Како што споменавме, чајот од хибискус е богат со полифенолни антиоксиданти. Постојат низа студии за овие компоненти кои утврдуваат некаков нивен антиканцероген ефект.

Одредени лабораториските студии велат дека екстрактот од хибискус може да го попречи, но и намали растот на малигните клетки во усната празнина, желудникот и простатата.

Сепак, потребни се повеќе клинички студии на оваа тематика.

Антибактериско дејство

Дополнително на антиоксидативниот и антиканцероген ефект, одредени лабораториски студии утврдуваат и антибактериски ефект на хибискусот.

Една таква студија ни дава податоци дека екстрактот од хибискус ја спречува активноста на патогената Е.coli, бактерија која може да доведе до гасови, грчеви и дијареа. Друга студија пак, покажува дека екстрактот може да спречи и раст на уште 8 видови патогени, на исто ниво како одредени антибиотски терапии.

Жешкиот чај е добро да се пие и во лето!

Зборовите чај и лето некако не одат во една иста реченица, но едно истражување од Скандинавија значително ја менува перспективата. Верувале или не, жешкиот чај во текот на летните горештини може да ни помогне да се оладиме.

Ваквото тврдење во повеќе земји и не е толку изненадувачко. Имено, во Мароко, земја во северна Африка, летните температури многу често го надминуваат 45-тиот степен, но сепак луѓето не ја исклучуваат навиката за пиење топол чај и за јадење топли чорби. Ова не е случај само во Мароко туку и во повеќе земји со тропска, па и екватроска клима.

Заклучокот бил дека волонтерите од истражувањето изгубиле повеќе топлина, односно повеќе се ,,оладиле” по пиењето на флуиди со повисоки температури.

Истражувачите сметаат дека како причина за ова може да се смета дополнителното стимулирање кое го прави топлиот пијалак на термо-сензорниот систем на организмот. Тоа понатаму предизвикува поинтензивно потење, а преку него и губење на топлината, односно  ладење.

Индексот на телесна маса (BMI) веќе подолго време претставува своевиден стандард за општата здравствена состојба на индивидуата. Едноставната формула за негово пресметување има широка примена, а резултатите од неа се користат за проценување дали телесната тежина е во ,,нормалните, здрави рамки”, во однос на висината.

Многу често преку BMI се проценува и ризикот од општа (од било какви причини) смртност, но сепак, главната примена е во проценувањето на степенот на гојазност.

Сè погласни критики за BMI

Во последно време постојат доста критики околу примената на BMI за претходно споменатите намени, бидејќи тој е доста непрецизен во пресметувањето на масното ткиво и не обезбедува целосна слика на здравјето на една индивидуа.

Истражувањата покажуваат дека проценувањето на ризикот од одредени здравствени проблеми, потпирајќи се само на BMI, многу лесно може да доведе до грешки и заблуда.

Формулата за пресметување на индекс на телесна маса прв пат била поставена во далечната 1832 година, од еден белгиски математичар Адолф Кутел. Таа гласи: тежината (килограми)/ висината (метри²) = kg/m².

Ако резлутатот биде под 18,5, индивидуата се смета за неухранета, ако биде помеѓу 18,5-24,9 телесната тежина се смета за нормална, а се над 30 се смета за гојазност.

Повеќе за врската помеѓу калориите, BMR и BMI со слабеењето, прочитајте тука.

Позитивни страни на BMI

BMI е брз, едноставен и ефтин начин за дијагностицирање на прекумерна телесна тежина или гојазност. Потребни се само вредностите за телесната тежина и висината.

Имајќи предвид дека обезноста носи зголемен ризик од низа заболувања, вклучително срцеви, дијабет итн., индексот на телесна маса може да укаже на зголемен ризик од здравствени проблеми. Некогаш BMI вредноста се користи дури и за одбирање на одредени третмани и за проценување колку е ефективен или успешен процесот на намалување на телесната тежина.

Кои се проблемите?

1) BMI не ја дава ,,целосната слика”

Сам по себе, BMI не дава целосна слика за здравствените ризици на одредена личност. Сепак, тој е само едноставна мерка на големината на телото, а не за здравствената состојба. Тој не обезбедува информации за застапеноста на масното ткиво, можеби клучниот елемент за определување на здравствените ризици.

Индексот на телесна маса е значаен, но груб индикатор за телесните масти. Она што е важно и  треба да го разбереме е дека вредноста за BMI не ги разграничува масното ткиво и мускулната маса, односно не нѝ дава никаква информација за нивниот меѓусебен однос.

Како пример колку ,,груб” индикатор е BMI се одредени спортисти. На пример, најчесто играчите на рагби или спринтерите, според формулата за индекс на телесна маса се гојазни или луѓе со прекумерна телесна тежина. Така, би се заклучило дека овие спортисти имаат ист ризик од заболувањата поврзани со гојазноста, како и оние гојазните луѓе со т.н. седечки начин на живот.

Секако, ова е далеку од вистината, бидејќи спортистите имаат однос на мускулна маса и маснотии кој е значително поразличен од гојазните луѓе (имаат многу повеќе мускулна маса).

Истражувањата покажуваат дека спортистите и редовно физички активните луѓе имаат нормален крвен притисок, подобри нивоа на вкупен холестерол и глукоза во крвта, во однос на неактивните луѓе, па имаат и значително намален ризик од хроничните заболувања.

2) BMI не нѝ обезбедува информации ниту за распределеноста на масното ткиво

Распределеноста на масното ткиво низ телото (во околината на абдоменот, во нозете итн.) е доста значаен индикатор за здравјето. Поединците со т.н. јаболковиден облик (обемно масно ткиво околу струкот), имаат значително поголеми здравствени ризици отколку оние со масно ткиво распределено во пределот на колковите.

Јаболковидниот облик, истражувањата го поврзуваат и со зголемен ризик од метаболен синдром – комбинација од поврзани нарушувања, како висок крвен притисок, висок шеќер, холестерол и повеќе други состојби кои заеднички, значително го зголемуваат ризикот од низа хронични заболувања (дијабет, срцев, мозочен удар итн.). Повеќе околу овој синдром прочитајте тука.

3) Потпирајќи се само на BMI, не можеме да кажеме дека одредено лице не е гојазно

Едно истражување со над 13 илјади возрасни волонтери, покажува интересни резултати. Имено, преваленцата, односно зачестеноста на гојазноста била доста помала кога таа се дефинирала со BMI, отколку кога гојазноста се дефицинирала и преку процентот на масно ткиво во организмот.

Дополнително, една студија вели дека кај повозрасните луѓе (оние над 65 години) вредностите за BMI кои укажуваат на гојазност, не укажувале на некаков зголемен здравствен ризик, додека таков ризик бил утврден при вредности под 23.

Заклучокот е дека дури и гојазноста е тешка за дефинирање користејќи само информации за BMI, а исто така, нормалните вредности за овој параметар, не мора да значат и добро здравје. Ако земеме во предвид дека  и одредени здравствени проблеми, како кардиоваскуларни и дијабет тип 2, можат да се јават и кај луѓе со нормален индекс на телесна маса.

Краток заклучок

Како што рековме, BMI е брз, лесен, едноставен и ефтин индикатор за општото здравје, но тој треба да биде само ,,почеток”.

Користејќи ги информациите само околку индексот на телесна маса не сме во можност подетално да го процениме здравствените ризици, па затоа најдобро е тој да биде користен во комбинација со други мерења и проценувања на низа други параметри. Само на тој начин би го добиле она што го подразбираме под ,,цела слика”, во однос на нашето здравје.

Кога велиме ,,други параметри”, се мисли на индивидуалните фактори кои влијаат на здравјето, а BMI воопшто не ги зема во предвид, како: пушење, стрес, физичка активност, крвен притисок, холестерол, шеќер, обемот на струк и колкови, однос помеѓу мускулна маса и масно ткиво итн.