Uncategorized

Губењето телесна тежина не е лесен процес, тука нема дилема. Дополнително, најчесто луѓето уште повеќе го отежнуваат кога си поставуваат превисоки очекувања и сакаат да видат пребрзи резултати. Поради овие причини, доста веројатно е откажувањето, пропратено со забелешката: ,, Се обидов сè, но не можам да ослабам/слабеам, но секогаш си ги враќам килограмите назад”.

Постојат повеќе фактори од кои зависи успешноста на процесот слабеење, а за основа се смета МОТИВОТ. Токму овој фактор најчесто се покажува како клучен во истрајувањето. Дали сакате да ослабете заради здравјето? Заради љубовта кон партнерот, пријателите, семејството? Или пак заради сè од наведеното?

Во една од претходните статии зборувавме околу најважните принципи на слабеењето, а денес ќе се обидеме преку неколку доста интересни научно-поткрепени факти да ве мотивираме да останете посветени на намерите за губење килограми, намери кои ќе ви донесат подобро здравје и квалитет на живот. Фактите се однесуваат на тоа дека и малото губење на телесната тежина, значи и има силна ВРЕДНОСТ.

[Поврзано: Диетите не се решение, диетите се ПРОБЛЕМ!]

Секој намален килограм е важен!

Намалувањето на телесната тежина во просек за 13%, го намалува ризикот од развој на дијабет тип 2 кај гојазните лица за неверојатни 40%, но значително го намалува и ризикот од другите потенцијални компликации поврзани со обезноста.

Дополнително, умереното намалување на килограмите се поврзува и со намален ризик од други многу чести и проблематични нарушувања, како: хипертенизија или висок крвен притисок (за 18-25%), нарушен липиден профил/масти во крвта (за 20-22%) и спиечка апнеа за (22-27%).

Ова се вели во едно неодамна спроведено истражување од дански научници, со податоци од Велика Британија. Истражувачите заклучуваат дека ваквите резултати треба да ги охрабрат луѓето и да им укажат дека губењето макар и на само неколку килограми ПРАВИ РАЗЛИКА.

Студијата има висока релевантност

Студијата анализирала обемни податоци за над половина милион луѓе кои своеволно и самоиницијативно ја намалиле својата телесна тежина за 10-25%, на ,,природен” начин, односно со промена во исхраната и редовна физичка активност. Без никакви медицински интервенции. Волонтерите биле следени 8 години, со цел проценување на ефектите од намалувањето на тежината и споредба на нивната здравствена состојба пред и по намалувањето на килограмите.

Просечната возраст на волонтерите била 54 години. 50% од нив имале хипертензија, 40% нарушен липиден профил (масти и холестерол), 20% дијабет тип 2, а нешто помалку од 10% спиечна апнеа, остеопороза и историја на кардиоваскуларни заболувања. Имале BMI помеѓу 25 и 50, што значи биле со прекумерна телесна тежина или обезност.

Утврдени биле низа импресивни позитивни ефекти кога телесната тежина била намалена во просек за 13%. Во утврдувањето на овие позитивни ефекти, односно намалениот ризик од повеќе нарушувања и компликации на обезноста, во предвид биле земени и сите останати можни фактори кои влијаат на заболувањата – возраста, полот, употребата на цигари и опијати, придружните заболувања итн.

[Поврзано: BMI (индекс на телесна маса) – предности и маани]

Дијабет тип 2 и спиечка апнеа

Кај сите волонтери проценуван бил ризикот од доста заболувања (пред и по губењето на килограмите) поврзани со обезноста и утврден бил намален ризик кај повеќето заболувања, но најмногу бил намален ризикот од дијабет тип 2 и спиечка апнеа.

Покај намалувањето на ризикот, губењето на килограмите се покажало како клучно и за подобрувањето на состојбата кај оние кои веќе имаат воспоставено некаква дијагноза поврзана или која произлегува од зголемената телесна тежина.

Голем дел од компликациите од гојазноста се решаваат со губењето на килограмите, но не со иста брзина.

На пример, кај дијабет тип 2, слабеењето дава подобрување кое е видливо и за само неколку недели или месеци, особено ако дијагнозата не е воспоставена одамна.

За разлика од тоа, кај спиечката апнеа потребно е повеќе време, а дополнително потребно е губење повеќе килограми. Кај остеоартритисот, тешко е да се видат големи подобрувања, бидејќи штетите кој веќе биле создадени не можат да се ,,поправат”.

Краток заклучок

Податоците од ова истражување укажуваат на импресивните ефекти од губењето околу 10% од телесната тежина. Според ова, лесно можеме да заклучиме дека губењето и на нешто помалку телесна тежина (пример 3-5%), исто така би имало одреден позитивен здравствен ефект, макар тоа било и минимален.

Затоа, овие информации треба навистина да ги охрабрат обезните луѓе да ослабат макар и само неколку килограми, бидејќи секој килограми прави разлика.

Повеќе околу основните принципи на правилното слабеење, прочитајте тука.

Ширењето на коронавирусот кое сè уште не покажува знаци на запирање, но и сезоната на гриповите која е пред нас, ја зголемува загриженоста кај населението, па сите оправдано сме фокусирани на прашањето: Како да се заштитиме?

Веќе сите добро научивме колку се важни одржувањето на дистанцата, правилното миењето на рацете со сапун и топла вода и нивното дезинфикување кога не сме во можност постојано да ги миеме. Но, покрај овие докажани мерки за заштита од патогените (штетните микроби), во јавноста, а особено на интернет просторот, кружат многу информации и совети околу тоа како да ги избегнеме различните непријатни инфекции (посебно со појавувањето на коронавирусот).

[Поврзано: САПУНОТ – најдоброто оружје против короната
Зошто ,,ОБИЧНИОТ” сапун е подобар од АНТИБАКТЕРИСКИОТ?]

Претходно зборувавме општо за најраспрстранетите митови поврзани со коронавирусот.
Денес, нешто повеќе за заблудите и лажните информации околу ширењето и начините на кои можете да се заштитите од различните штетни микроби (бактерии, габи, вируси..).

Заблуда број 1: Носењето ракавици превенира од инфекции

Можеби на прв поглед излгеда сосема логично дека ракавиците помагаат, но тие не можат многу да нè заштитат од ширењето на инфекциите. Ако подобро размислите, ќе заклучите дека ракавиците се како ,,втора кожа”, што значи како што микробите можат да се најдат на кожата од вашите раце, тие можат да се најдат и на ракавиците.

Штетните микроби (освен оние кои водат до кожните инфекции) не нè напаѓаат и инфицираат преку кожата, таа е бариера за нив, исто како што се и ракавиците. Инфекциите доаѓаат доколку го допреме лицето со нечисти раце, па така тие ,,доаѓаат” и од допирањето со нечисти ракавици. Ракавиците се користат во постерилни услови при оперативни зафати од малку поинакви причини.

Значи, за да нè заштитат, треба постојано да ги миеме или менуваме, како што ги миеме и рацете. Ќе се согласите дека тоа не е воопшто практично и логично.

Затоа, заклучкот е едноставен – ракавиците не нѝ се потребни, особен оние памучните.

Кога ракавиците се корисни и потребни?

При контакт со телесни флуиди со заразено (или потенцијално заразено) лице од некаква инфективна болест (крв, урина, столица, плунка итн.), при чест контакт со фреквентно или често допирани површини, тоалети, чистење на некакви валкани места итн. Секако, притоа не треба да го допирате лицето со ракавиците, а по нивното вадење, треба добро да ги измиете рацете со сапун и вода.

[Поврзано: Лицето несвесно го допираме 16 пати на час, како да се одвикнеме? ]

Заблуда број 2: Витаминот Ц може да ја излекува инфекцијата

Точно е дека витаминот Ц е многу значен, помеѓу другото и за имуниот одговор, а одредени студии укажуваат и на тоа дека суплементацијата со овој витамин може да го намали времетраењето на симптомите на настинка. Сепак, тој не е лек за микробни инфекции.

Експертите советуваат дека доволното одморање може значително да го намали периодот со непријатните симптоми.

Значи со одморањето, чаевите, здравата храна и со некои суплементите, како витаминот Ц на пример, си помагате за полесно да ја пребродите настинката, а не за да ја излекувате.

Заблуда број 3: Грипот е само лош тип на настинка

Иако е можно симптомите да се ,,преклопуваат”, сепак грипот може да биде значително поопасен отколку обичните настинки. Само во САД, годишно од компликации на грипот умираат над 35 илјади луѓе, а над 200 илјади имаат потреба од хоспитализација.

Да се надеваме дека сега популацијата е поинформирана околу заштитните мерки заради корона пандемијата, бидејќи истите тие важат и за сите останати респираторни инфекции, па и нивната стапка ќе се намалува. Како и од коронавирусот, така и од останатите вирусни респираторни инфекции, во поголем ризик се одредени групи на луѓе и тие треба да бидат повнимателни: повозрасни луѓе, трудници, деца и поединци со компромитиран имунитет или некакви хронични заболувања. Корона пандемијата уште еднаш нè потсети колку е значајна имунизацијата, односно вакцината која за среќа ја имаме за ,,обичниот грип”.

[Поврзано: Природни оружја против ,,обичниот” грип]

Заблуда број 4: Здравите луѓе немаат потреба од вакцина за грип, а таа може да им направи повеќе штета отколку корист

Како што веќе споменавме, одредени групи на луѓе се со зголемен ризик од компликации со инфлуенцата (или другите инфективни вируси) и кај нив е јасно дека е корисн да се имунизираат, односно вакцинираат, но и секој останат поединец е подложен на заразување со грип. Дополнително, ако не се плашите од иако малку веројатните, но можните потенцијални компликации, тогаш вакцинирањето има смисла бидејќи како носители можете да го пренесете вирусот на луѓе од ризични категории.

Заради овие причини, Американската агенција за превенција и контрола на болести, попозната како CDC, препорачува вакцинирање од грип на сите категории на луѓе (освен на бебињата помлади од 6 месеци).

Поради мутации на инфлуенцата, ревакцинациите се исто така препорачани, секоја сезона. Околу опасностите. Сите вакцини подлежат на нависина долготрајни процедури на проверка и одобрување, па нема некој голем простор за загриженост.

Заблуда број 5: Можете да третирате грип и други вирусни инфекции со антибиотици

Едно од најштетните погрешни тврдења. Антибиотиците делуваат исклучиво на бактериите и тоа селективно. Третманот на пациентите со грип, вирусни инфекции или коронавирус со антибиотици е заради можните придружни бактериски инфекции кои можат да се јават. Секако, тоа е по препорака на лекар. Немојте никогаш на своја рака да користите антибиотици, ниту пак по препорака од лекар доколу нема крвни тесотив кои јасно ќе укажуваат на бактериска инфекција.

Зошто прекумерното непотребно користење на антибиотиците може да биде толку штетно за човештвото, прочитајте тука.

Заблуда број 6: Корона вирусот е ист како обичниот грип (инфлуенцата)

Точно е дека постојат низа на сличности, особено во лесната симптоматологија како кашлица, температура, но и потешките симптоми како пневмонија. Исто така, и обичниот грип може да биде фатален.

Сепак, целокупната слика вели дека Covid-19 заболувањето е многу посериозно. Досегашните студии покажуваат дека смртноста се движи од 1 до 3%. Оваа вредност кај обичниот грип е 6-10 пати помала.

Заблуда број 7: Гладувањето и избегнувањето на храната побрзо ќе ја запре инфекцијата

Иако еден од симптомите на грипот е намалениот апетит, сепак избегнувањето на храната при инфекциите и не е баш најпаметна идеја, освен ако не се работи за специфична стомачна инфекција.

Имуниот систем и сите органски системи на телото не само што сè уште имаат потреба од нутриенти и енергија, туку при гриповите и инфекциите таа е зголемена. Внесувањето течности е доста важно, па дури можеби и клучно. Пијте многу вода, чај и јадете супи.

[Поврзано: Што се случува со нашето тело кога не пиеме доволно ВОДА?
Изгубен апетит? Некогаш може да е сериозен знак]

Дали некогаш сте забележале дека негативните емоции, како што се разочараноста и нервозата, знаат да имаат поголем импакт врз нас и да траат доста подолго од позитивните емоции?

Ако поголемиот дел од времето размислувате од негативна перспектива за животот и она што ви се случува, дефинитивно не сте сами. Иако фокусирањето на негативностите (проблемите и тешките предизвици) знае да биде и добра работа, односно нешто што ќе ви помогне пообјективно да ги согледате работите и да најдете начин да надминете некои тешкотии, сепак ако сакате да бидете среќни, големите ,,концентрации на негативна енергија”, можат сериозно да ве спречат во оваа намера.

Бидејќи нашиот мозок природно има тенденција да се ориентира кон негативностите, односно кон постојаното барање на решенија за проблемите, потребно е ние константно да стремиме кон позитивноста, со цел остварување на еден вид ,,баланс”.

Но, како да го направиме ова? Во продолжение, разгледуваме повеќе начини за контролирање на негативните мисли!.

Песимизам и ризиците од него

Песимисти се луѓето кои на еден начин се ,,надвладеани” од негативните емоции, предизвикани од негативни настани и ситуации. Тие имаат склоност многу повеќе да им обрнуваат внимание на негативните работи, отколку на позитивните.

[Поврзано: Дали ОПТИМИСТИТЕ се поздрави?]

Со текот на времето, овие луѓе почнуваат да го перцепираат светот, односно сето она што ги опкружува, од негативната страна, а речиси никогаш не ги согледуваат евентуалните позитивни моменти.

Ваквиот начин на живот води кон постојано каење за грешките од минатото, постојано себепрекорување за сите лоши исходи, константна загриженост за иднината, стрес, депресивност, анксиозност итн.

[Поврзано: Депресијата не е обична тага!]

Негативните емоции можат да бидат:

• Несигурност
• Тага
• Лутина
• Неволност
• Срам
• Вина
• Разочарување
• Паника
• Хронична загриженост

Кога луѓето постојано се измачувани од наведените емоции:

• повеќе ги паметат навредите, отколку комплиментите од опкржувањето.
• постојано ,,бараат” нешто негативно во секоја работа.
• многу почесто размислуваат за грешките во минатото и притоа изведуваат необјективни, престроги заклучоци кон себеси.
• чувствуваат страв да не ги загубат врските и луѓето околу себе поради своја вина.
• чувствуваат вина и срам за грешките кои ги направиле во минатото.
• ги преувеличуваат своите грешки.
• имаат големи проблеми со самодовербата.
• не обрнуваат внимание на својата вредност.
• почесто се лути и нервозни.
• им се зголемува склоноста кон депресија, анксиозност, кон заболувањата кои се поврзани со стресот, како кардиоваскуларните болести, проблемите со дигестијата, апетитот, заморот, спиењето, концентрацијата итн.
• им се зголемува ризикот од посегнување по различни опијати и ризикот од различни социјални нарушувања.

Од каде доаѓа ,,негативноста”?

Одредени експерти од областа на психијатријата, сугерираат дека склоноста кон негативното размислување е нешто што им помогнало на нашите претци да преживеат, односно дека ваквото размислување е еволутивно детерминирано.

Логиката зад овие тврдење е следната: Фокусирањето на негативностите, односно проблемите кои ни создаваат негативни емоции, како на пример лутина или беспомошност, како резултат на гладот или страв, како резултат на опасностите од предаторите, поттикнувало зголемување на стресот и итна акција кај нашите претци со една единствена цел – преживување.

Мозокот и ден денес им дава приоритет на негативните мисли, информации и ,,закани”. Ова ни помага уште од најмала возраст, кога се адаптираме на околината, односно учиме да ги избегнуваме работите кои би можеле да нè повредат физички, но и емотивно.

Кој дел од мозокот е одговорен за негативноста?

Истражувањата покажуваат дека негативните емоции ја активираат амигдалата, структура во лимбичниот систем на мозокот, која е одговорна за контролирање на емоциите помеѓу кои на пример и стравот од различните закани и лошите вести.

Лимбичниот систем игра значајна улога во контролирањето на многу когнитивни процеси, а амигдалата се смета за ,,најпримитивниот” или најпримарниот дел на овој систем кој е задолжен за контролирање на повеќе емоции, како и за мотивацијата.

Кога имаме некакво посилно негативно искуство, тоа многу полесно се ,,складира” во меморијата, отколку позитивното. Исто така, негативните искуства остануваат подолго во меморијата, што му овозможува на мозокот да ги процесира и учи од нив.

Како да ја надминеме склоноста кон негативно размислување?

Што можеме да направиме за негативните мисли да не ни станат приоритет?

Фокусирање на позитивно размислување:

Можете да научите како да ги ,,претворите” негативните мисли во позитивни. Процесот е едноставен, но потребно е време и вежбање – сепак креирате некаква нова навика.

Во продолжение, неколку совети за тоа како да размислувате попозитивно и да се однесувате оптимистички:

• Пронајдете одредено поле во кое сакате промена. Ако сакате да размислувате и да се однесувате пооптимистично, најпрво идентификувајте некој област од животот за која најчесто имате песимистички став. Дали ќе биде тоа работата, некоја навика или врска, сеедно. Почнете полека и фокусирано:
• Неколку пати во текот на денот, застанете и проценете какви мисли имате во дадениот момент. Ако забележите дека поголемиот дел од мислите се негативни, обидете се да ги изнесете на површината и позитивните мисли, кои скоро секогаш се исто така присутни, иако можеби ,,на прва” не ги забележувате.
• Дозволете си да се насмеете, особено при тешки моменти. Обидете се хуморот да ви стане навика. Докажано, тоа го намалува стресот.
• Размислувајте на работите за кои сте благодарни. Можеби ви изгледа дека се е црно, но со кратко размислување ќе забележите дека постојат барем неколку многу позитивни работи за кои сте бескрајно благодарни. Секогаш фокусирајте се на нив, ако треба запишувајте ги.
• Бидете физички активни, најмалку 30тина минути, секој ден во неделата!

• Обидете се да се опкружите со повеќе позитивни луѓе, кои не се двоумат да ви дадат поддршка, совет и разговор. Негативното опркужување може да предизвика зголемен стрес и да ви ја намали способноста за справување со стресот.
• Секогаш однесувајте се љубезно со луѓето, односно не го правете на другите тоа што не сакате да ви биде направено вам. Но, бидете и љубезни кон себеси. Размислeте во ,,разговорите” со себеси, дали вашите заклучоци се донесени врз база на факти, врз база на дезинформации или пак недостаток од информации.
• Не очекувајте дека ќе станете оптимист преку ноќ. Сепак, за тоа е потребно време. Дајте си време. Со секојдневно практикување на овие неколку скромни совети, за одредено време многу е веројатно дека ,,разговорите со себеси” ќе ви станат многу попозитивни, односно ќе бидат помалку самокритични, а повеќе во насока на себе-прифаќање. Исто така, можеби ќе станете и помалку критични спрема средината.

Кога ќе се спомене просото, поголемиот дел од луѓето помислуваат на храна за птиците, односно за папагали. Сепак, можеби и не е толку познато, но оваа хранлива и вкусна житарка која може да живее и на не толку богати почви, се употребувала од луѓето уште од почетоците на човековата цивилизација.

Освен што е доста хранлив избор (витамини, минерали итн) просото не содржи глутен што го прави погодна храна и за оние со целијакија.

Во зависност од начинот на подготовка, просото може да биде кремасто, како пире од компир, но и со поцврста површина и мека внатрешност, како оризот. Тоа го прави погодно за низа различни рецепти.

Постојат повеќе видови од оваа житарка, односно повеќе бои и облици, но по нашите продавници најчесто можеме да го најдеме излупеното просо со жолта боја.

Најчесто се користи во земјите во развој низ Африка и Азија, но во последно време и кај нас се користи доста често. Во продолжение, 4 причини зошто јадењето просо треба да биде уште почесто, но и кои лица треба да го избегнуваат.

1) Богат нутритивен, но и антиоксидативен извор

Просото е пред сé скробна храна, богата со минерали и витамини.

Во 174g просо се содржат:
◦ 207kcal
◦ 41g јаглехидрати
◦ 2,2g растителни влакна
◦ 6g протеини – просото обезбедува најмногу есенцијални аминокиселини од било која друга житарка. Аминокиселините се градбени единици за протеините, а есенцијални се оние кои телото не може само да ги продуцира, па мораат да бидат внесени преку исхраната.
◦ 1,7 масти
◦ 31% од Дневните Потреби за бакар
◦ 25% од ДП за фосфор
◦ 19% од ДП за магнезиум
◦ 24% од ДП за витамин Б2
◦ 31% од ДП за витамин Б3
◦ 29% од ДП за витамин Б6
◦ 17% од ДП за витамин Б5
◦ 8% од ДП за витамин Б9
◦ 13% од ДП за калциум – најголема содржина на калциум од сите житарки.
◦ 6% од ДП за железо

Просото е богато и со фенолни антиоксиданти, особено ферулична киселина и катехини.
Антиоксидантите се прва линија на одбрана од процесите на хронична инфламација во организмот, предизвикани од оксидативниот стрес.

Борбата на организмот со оксидативниот стрес, кој е предизвикан од слободните радикали е од особено значење за намалувањето на хроничните воспалителни процеси, кои пак се вбројуваат помеѓу главните ризик-фактори за повеќе хронични заболувања

Феруличната киселина повеќето студии ја поврзуваат со побрзото заздравување на раните, со заштитата на здравјето на кожата, но даваат податоци и за нејзините силни антиоксидативните својства. Катехините генерално делуваат на заштитувањето од труењата со тешките метали, преку врзувањето со нив во крвотокот.

Сепак, треба да се знае дека концентрацијата на антиоксидантите зависи од бојата на просото, оние потемните имаат поголеми количества.

2) Просото е добра храна за здравјето на срцето

Освен што ова својство се должи на антиоксидативниот ефект, просото е од помош за срцевото здравје и на неколку други начини.

На пример, тоа е добар извор на магнезиум, минерал кој е значаен во регулирањето на крвниот притисок, а во студиите се покажал и како намалувач на ризикот од срцев удар, особено кај луѓето со некакви срцеви заболувања.

Просото е добар извор и на растворливи растителни влакна и одредени протеини, што може да делува на намалување на нивоата на холестерол, но и на маснотиите во крвта.

Знаеме дека високиот процент на холестерол и триглицериди во крвта е помеѓу најзначајните ризик-фактори, кога станува збор за кардиоваскуларните заболувања.

Дополнително, просото содржи фитонутриенти наречени лигнани, кои од користната цревна микрофлора се трансформираат во соединенија(најголемиот дел ентеролактони), кои освен што можат да имаат антиканцерогено дејство, делуваат заштитувачки и во однос на срцевото здравје.

3) Корисна храна и за дијабетичарите, но и за слабеење, дигестивно здравје

Како што веќе споменавме, просото е одличен избор на растворливи растителни влакна и нескробни полисахариди – два типа на недигестибилни јаглехидрати кои ја помагаат контролата на шеќерот во крвта.

Растителните влакна го намалуваат гликемискиот индекс на храната, односно брзината на преминување на глукозата во крвта е успорена. Дополнително, се врзуваат со водата во стомакот и промовираат чувство на ситост и се одлична храна за корисната цревна флора.

Овие факти се корисни, покрај за процесот на слабеење и здравјето на корисната микрофлората, за луѓето со дијабет.

Исто така, споменавме дека просто (како и повеќето полнозрнасти житарки) е богат извор и на магнезиум, минерал кој делува како кофактор за преку 300 ензими, вклучително и ензимите кој имаат улога во метаболизмот на глукозата и инсулинската секреција или лачење.

Сé поголем број студии укажуваат дека освен што полнозрнастите житарки го намалуваат ризикот од кардиоваскуларни заболувања, тие го намалуваат и ризикот од дијабет тип 2.

4) Добра храна за превенирање од создавањето на жолчни камчиња

Одредени студии покажуваат резултати според кои просото и останатата храна богата со нерастворливи и растворливи растителни влакна, можат да им помогат на жените да ги избегнат непријатните симптоми, однсно појавувањето на жолчните камчиња.

На пример, една студија спроведена на околу 70 илјади жени, вели дека оние кои консумирале храна богата со фибер(било кој вид), имале за 13% намален ризик од развивање на жолчни камчиња, во споредба со оние кои не консумирале храна богата со растителни влакна. Нерастворливите влакна пак, се покажале како намалувачи на ризикот и до 17%.

Истражувачите сметаат дека ова дејство на фиберот се должи, не само на неговото дејство во однос на побрзото придвижување на хранта во дигестивниот тракт, односно добрата цревна перистатика, туку и на неговото намалувачко дејство во однос на лачењето жолчни киселини. Плус на тоа, подобрената инсулинска сензитивност и подобрениот вкупен липиден профил, кој исто така е можен со поголема консумација на растителни влакна, игра одредена улога.

Кои лица треба да го избегнуваат просото?

Просото содржи компоненти наречени гоитрогени кои студиите ги поврзуваат со нарушувањето на нормланата функција на тироидната жлезда. Сепак, според истражувања, потребни се доста големи концентрации од гоитрогените за да се покажат несакани ефекти! Повеќето несакани ефекти се  забележани кај пациентите со недостаток на јод.

Исто така, готвењето на храната со гоитрогени, значително ги деактивира.

Исклучок од ова е просото. За него, истражувачите велат дека може да биде штетно кај луѓето со проблеми со тироидната жлезда и во помали количества.

Амлата е овошка со облик и големина на слива и специфичен киселкаст вкус. Широко  е распространета на Индискиот полуостров и се смета за централна билка во индиска Ајурведа, но застапена е и кај други традиционални медицини, каде била употребувана за цела лепеза на заболувања, како дијареа, хемороиди, гастритис, кашлица, астма, замор, анемија, очни проблеми итн.

Затоа, науката спровела огромен број на стдуии, чии резултати даваат одредено ниво на поткрепа на позитивните искуства од традиционалната медицина. Во продолжение нешто повеќе околу тоа.

Амлата се вбројува помеѓу најбогатите билки со антиоксидативни компоненти

Тоа е всушност една од главните причини за објаснување на нејзините многукратни корисни влијанија за човековото здравје.

Истражувањата утврдиле присуство на повеќе танински соединенија, алкалоиди, фенолни компоненти, сите сметани за моќни антиоксидативни агенси, клучни во борбата со оксидативниот стрес.

Иако се сметала за еден од најдобрите извори и на витамин Ц во природата, сепак истражувањата утврдиле дека позитивните дејства на амлата одат далеку над можностите на овој витамин.

Најновите истражувања велат дека сепак претходните студии утврдиле погрешни количества на витамин Ц и дека главно тоа биле друг хемикалии со слична структура на аскорбинската киселина.
Дополнително, оваа киселина се поврзува со другите присутни киселини во амлата, како галната на пример.

Ќе наведеме само неколку докажано моќни антиоксиданти, од навистина предолгата листа, чие присуство е утврдено во амлата:

◦ гална киселина и нејзини деривати
◦ елагична киселина
◦ аскорбинска киселина (витамин Ц)
◦ кверцетин
◦ широк спектар на танински материи
◦ повеќе типови на кемпферолни супстанции

Борбата на организмот со оксидативниот стрес кој е предизвикан од слободните радикали е од особено значење за намалувањето на хроничните воспалителни процеси кои се вбројуваат помеѓу главните ризик-фактори за повеќе хронични заболувања.

Во една студија која ги испитувала антиоксидативните својства на преку илјада билки, токму амлата била во првите 4 најдобри.

Поради овие причини, научниците ја сметаат амлата за супер-антиоксидативна билка.

Амлата е добра за здравјето на црниот дроб

Екстрактот од амла во повеќето анимални студии се покажал како заштитувачки во однос на оксидативниот стрес во ткивото на црниот дроб. Ваквиот стрес се смета за главен виновник во оштетувањето на дробот, особено при алкохолизам.

Ова повторно се должи на моќното антиоксидативно дејство на компонентите од амлата и тоа пред сé на танинските материи, флавоноидите и одредени молекули кои се справуваат со негативното дејство на азотните оксиди.

Ваквата карактеристика ја прави оваа овошка одлична за лицата кои имаат проблем со алкохолот.

Здравје на кожата

Како и кај црниот дроб, амлата помага и за здравјето на кожата и тоа по сличен механизам – борба со оксидативниот стрес, овој пат предизикан од UV зраците на сонцето.

Кога истражувачите изложиле на директни сончеви зраци култура од кожни клетки наречени фибробласти, откриле дека додавањето на екстракт од амла делува позитивно во однос на компонентата наречен про-колаген 1 (прекурсор за синтеза на важниот протеин за здравјето на кожата – колагенот).

Други студии утврдуваат дека амлата може да помогне и при превенирање и третирање на оштетувањата од UV- B радијација. Заштитното дејство било 4 пати посилно од она на аскорбинската киселина (Ц-витаминот).

Заради овие причини, научниците заклучиле дека амлата може да се користи за заштита од т.н. фотостареење на кожата, односно оштетувања од сончевите зраци.

Потенцијално антиканцерогено дејство

Амла овошките во некои студии покажале заштитно дејство во однос на оштетувањето на гените, предизвикано од познатото карциногено соединение диметил бензен антрацен, но и заштитно дејство во одос на канцерот на коски.

Научниците сметаат дека тоа се должи на антиоксидативниот капацитет, модулаторното дејство на детоксифирачките ензими на црниот дроб, намалената липидна пероксидација и заштитата на клетките од различните токсични средства, како на пример од тешките метали (кадмиум, хром, алуминиум итн). Плус на тоа, амлата покажува и  имуностимулирачко дејство итн.

Најдено било и дека екстрактот од амлата делува инхибирачки во однос на општото оштетување на клетките од природниот процес на стареење. Значи, го намалува ризикот од малигни заболувања, а може да биде од помош и при самите заболувања. Вакво дејство покажуваат студиите правени во однос на канцерот на бели дробови, црн дроб, дојка, матка, дебело црево итн.

Ретки соединенија

Ќе го споменеме само ракот на бели дробови. Една студија од 2009 покажува изненадувачки резултати. Имено, моќната антиоксидативна компонента на амлата наречена фирогалол покажала  и силно антипролиферативно дејство на туморните клетки на ракот, односно значајно го спречила нивното размножување. Се прават повеќе истражувања на оваа компонента, за да може да се користи како третман за пациентите со рак на плуќа.

Дополнително, оваа билка покажува и сосема солидно позитивно дејство во однос на оштетувањата на клетките предизивкани од зрачење, но и од цитостатското дејство. Значи, не само што помага во превенцијата, туку и ги заштитува здравите клетки од тешките терапии при малигни заболувања, што е од особено значење за пациентите на хемотерапија.

Амлата може да помогне и при дијабетес, бубрежни, срцеви заболувања и депресија

Заштитни дејства на оваа билка се најдени и во однос на срцето, бубрезите и дијабетот.
Повторно, тоа е пред сé резултат на моќното антиоксидативно дејство.

Една студија утврдува дека амлата предизвикува намалување во еден од клучните ензими за дијабет тип 2, што се смета и за причина за намалувачкото дејство во однос на крвната глукоза во другите студии. Дополнително, таа содржи висока концентрација на растителни влакна што исто така е од помош при дијабетес.

Според анималните студии, екстрактот од амлата содржи и компоненти со антидепресивно дејство. Се смета дека ова дејство на компоненти е резултат на нивното антиоксидативно и инхибиторно или блокирачко делување врз работата на одредени ензими.

Како што е општо познато, пешачењето може да биде одлична физичка активност за согорување на наталожените масни наслаги. Сепак, постојат различни типови, односно брзина и темпо на одење. Не сите делуваат исто на топењето масно ткиво.

Било кој тип на одење или физичка активност троши одредено ниво на калории, но забрзаното одење, поттикнува поголемо ,,ангажирање” на масните наслаги или складираните маснотии. Тоа е особено добро за согорување на длабоките масни наслаги на стомакот и струкот, наречени висцерални маснотии. Ваквите маснотии не само што додаваат на тежина, туку се и посебен ризик-фактори за дијабет и кардиоваскуларни заболувања.

Покрај ова, според едно истражување, побрзото одење кај повозрасните лица, може да биде добар индикатор дека пред нив се уште многу години.

Брзината на одење може да биде индикатор за долговечност?

Една пообемна мета-студија ги анализирала податоците на 9 претходни истражувања, поврзани со природната просечна брзината на пешачење кај над 34 илјади испитаници, со возраст од над 65 години. Податоците биле собирани во текот на повеќе од една декада, период во кој повеќе од половиина од испитаниците починале.

Она што е интересно – утврдена била силна релација помеѓу должината на животниот век и брзината на одењето:

• Оние кои природно пешачеле со брзина од 3,5km/h (околу 1m во секунда) или побрзо, живееле подолго од просекот очекуван за нивната возраст и пол.

• Оние што имале природно темпо на движење нешто под 3km/h (0,8m во секнуда) живееле во рамките на просечно очекуваниот век за возраста и полот.

• Оние со природно темпо на движење од околу 2km/h (0,6m во секунда), имале зголемен ризик од т.н. предвремена смртност.

Во суштина, што побрз просек на темпото за пешачење, толку помал бил ризикот од предвремена смртност кај повозрасните испитаници.

Истражувањето имало навистина добар примерок, односно огромен број на лица со различна возраст, пол, етничка припадност и останати фактори. Сепак, многу е важно да се нагласи дека самиот факт што некој оди доста поспоро, не мора да значи дека нема да има нормален век на живеење. Тоа зависи од индивидуата и многу останати фактори. Споменатата студија наоѓа само релација, а не причинско-последична врска.

Како што се одвива процесот на стареење, што ја определува брзината на пешачење?

Причините зошто луѓето се движат поспоро во поодминатата возраст можат да бидат најразлични. Самото движење на телото претставува една комплексна активност која неминовно е под влијание на бројните промени кои се одиваат со стареењето на организмот.

Можеби веднаш на памет ви паѓа артритисот и неговите хронични болки, но за да се движите безгрижно и лесно, работата на белите дробови и срцето треба да биде оптимална, мозокот и нервниот ситетем мораат доволно брзо да ги пренесуваат информациите до мускулите, кои потоа мораат да работатат координирано и балансирано. За оваа цел, тие претходно мораат да имаат и минимална цврстина.

Различните заболувања, особено хроничните, секако дека си имаат свое влијание. Но, тоа не смее да ни биде оправдување за седечкиот начин на живот. Редовната активност е од особена важност и кај поворзрасните лица. Покрај тоа што го намалува ризикот од речиси сите хронични заболувања, таа ги зацврстува коските и мускулите, па на тој начин влијае и на подобрената координација и стабилност – многу важни елементи во поодминатите години.

[Поврзано: Имате хронични болки? Губењето килограми може значително да Ви помогне!; 5 правила за самопомош кога сме соочени со ХРОНИЧНИ БОЛКИ]

Спорото одење многу често значи и дека пешачите доста ретко и воопшто, имате премалку физичка активност. Без редовна физичка активност, сосема е нормално да имате и помалку кондиција – така логично е да се заклучи дека со текот на времето, што помалку се движите тоа станувате и поспори. Зошто е од особена важност за повозрастните лица да бидат постојано активни, прочитајте во една од нашите претходни статии.

Може ли навистина побрзото одење да ви го продолжи животот?

Како што веќе кажавме, претходно споменатата мета-студија не ни обезбедува информации за причинско-последична врска помеѓу продолжениот живот век и брзината на пешачење, туку само силна релација. Но, најверојатно зад ваквата релација стојат и силни причини.

Како и да е, едно е јасно: подобрената физичка подготвеност е директно поврзана со подоброто здравје во целина, а на тој начин и со долговечноста. Дополнително, покрај должината на животот, редовната активност придонесува и за самиот квалитет на живеење. На пример, слабеењето кое го поттикнува редовната активност, директно влијае врз намалување на непријатните хронични болки од било кој тип.

Секој чекор е значаен!

Брзото одење не е нужност за подобрување на физичката подготвеност, секоја активност е добродојдена и ќе ни помогне во оваа насока. Единствениот услов е таа да биде редовна.

Важно е да се забележи дека не е природно и ,,нормално” повозрасните лица да не можат да се движат и постојано да ,,одмораат”, напротив тие треба да се активираат (имаат и повеќе време!) поради навистина многу причини, а претохдно наведената студија е само причина плус.  Дополнително, особено ако не е дијагностицирано никакво  хронично заболување, се препорачуваат и нешто побрзи прошетки од вообичаеното темпо. Подетално околу бенефитите од ваквите вежби, прочитајте во една од нашите претоходни статии.

За лицата кои имаат одредени заболувања, се препорачува консултација со лекарот кој треба да ви препорача активности кои се прифатливи за вашата состојба. Речиси при секоја состојба, постојат повеќе можности за активирање, макар биле тоа и минимални. Секој чекор е вреден!

Извор:

,,Gait Speed and Survival in Older Adults” by Stephanie Studenski, MD, MPH; Subashan Perera, PhD; Kushang Patel, PhD;

Поврзани статии и видеа:

10 совети како да слабеете преку пешачењето

Што треба да знаете за вежбите со тежина?

Придобивки од физичката активност

Физичка активност и срцеви заболувања

Физичка активност и зголемено ниво на шеќер во крвта

Кој начин на пешачење најбрзо ги согорува мастите?

5 изненадувачки придобивки од пешачењето!

ПАНДЕМИЈАТА како мотив за промена на навиките кон подобро!

Физичка активност – 5 предоности од вежбањето со партнер

Остеопороза – колку е значајна физичката активност?

Ако ве измачува лошата навика за ,,грицкање” доцна навечер или постојано го посетувате фрижидерот после вечерата, пред да побарате некакво трајно решение, најпрво треба да се запрашате зошто тоа ви се случува.

Покачувањето на килограмите не е единствениот проблемот на оваа навика. Ако често јадете доцна навечер, можни се и проблеми со варењето и појава на киселини, што од друга страна значително влијае на квалитетот на сонот.

[Поврзано: Зошто оброците доцна НАВЕЧЕР влијаат лошо на телесната тежина?; 3 конкретни причини зошто јадењето непосредно ПРЕД спиење не е добра идеја]

Две најчести причини или предизвикувачи на оваа навика

• Емотивно јадење – Дали често ви се случува да грицкате додека гледате телевизија или ,,скролате” на вашиот мобилен? Најчестите причини за ова се стресот, заморот, досадата кои најмногу доаѓаат до израз навечер. Ваквиот тип на јадење, популарно наречен ,,емотивно јадење”, поседува потенцијал да премине во лоша навика, која битно го зголемува ризикот од покачување на телесна тежина.

[Поврзано: Како СТРЕСОТ ја зголемува телесната тежина и што да направите за да го спречите тоа?]

• Грицкање доцна навечер поради објективно чувство на глад – ако ве измачува навиката за грицкање доцна навечер, покрај тоа што треба да се запрашате дали сте под стрес, треба да обрнете внимание на вашата исхрана во целина. Дали јадете доволно? Дали внесувате доволно од сите неопходни хранливи материи? Прескокнувате ли оброци?

Имајќи ги предвид претходно наведените најчести причини, во продолжение даваме 5 кратки и едноставни совети како да си помогнете за менување на лошата навика за јадење доцна навечер:

1.Обидете се да најдете траен начин за справување со хроничниот стрес

Кога сме под постојан стрес, организмот го излачува т.н. стресен хормон кортизол, кој делува на нашиот апетит. Според искуствата, тоа е всушност и една од најчестите причини за прејадување доцна во ноќта, што во огромна мера го зголемува ризикот од гојазност.

Кратки совети за контролирање на стресот кој води кон гојазност:

• Препознајте ги симптомите на стресот.

• Пред да седнете да јадете, прашајте се зошто всушност јадете.
• Кога чувствувате потреба за храна, а свесни сте дека телото не е гладно, обидете се да најдете некаква дистракција од ситуацијата.
• Обрнете малку повеќе внимание на биоритамот – шемата на спиење и јадење, увидете каде грешите.
• Немојте да ја дочекувате на нож помошта која се обидуваат да ви ја дадат најблиските. Тие ви мислат најдобро.
• На крајот, многу важно, доколку чувствувате потреба, побарајте стручна помош. И психолошките состојби се болест и нема ништо страшно и срамно во тоа што токму вас ве погодиле, тоа воопшто не значи дека сте слаба личност.

[Поврзано: Како да препознаете високи нивоа на КОРТИЗОЛ?]

2.Прошетајте

Ако досадата е главната причина која ,,ве води” кон кујната после вечерата, излегувањето на прошетка или некаков друг вид на дистракција може да биде од голема помош. Прошетките, особено ако станат навика, ќе ви понудат и низа на други бенефити за организмот. Многу повеќе на оваа тема, прочитајте тука.

Дополнително, физичката активност ќе ви помогне и во справувањето со стресот, кој го наведовме како еден од најважните фактори кога станува збор за прејадувањата.

3.Имајте здрава исхрана и јадете доволно за вечера

Сите сме свесни дека претерувањето со храна навечер е лошо, но вечерата е важен оброк, особено кога станува збор за контролирањето на телесната тежина.

Важно е вечерата да биде најмалку 3 часа пред самото легнување, да е составена од произовиди кои нема да ви го отежнат варењето и да не биде обилна и висококалорична.

Едно истражување од оваа година, објавено во Journal of Clinical Endocrinology and Metabolism, заклучува дека јадењето на поголемиот дел од калориите во текот на денот, а помалото внесување храна навечер, води кон зголемена потрошувачка на калории.

[Поврзано: 3 интересни идеи за лесна, вкусна и ЗДРАВА вечера!]

Но, сето ова е нерелевантно доколку останете гладни после вечерата, што ќе ве води кон емотивните прејадувања.

Запаметете дека не е важна само количината, туку и квалитетот на храната. Затоа, јадете доволно во текот на денот, но имајте и хранлива вечера која ќе ве засити, односно вечера богата со фибер, протеини и сложени јаглехидрати.

4. Спијте доволно!

Кога не спиеме доволно и квалитетно, тоа неминовно се одразува и на нашето здравје. Еден од ефектите е оној врз апетитот.

Недостатокот од сон, го зголемува нивото на хормонот грелин, наречен уште и хормон на гладот. Од друга страна, нарушениот сон го намалува нивото на летинот, хормонот на ситоста.

Дополнително на сето ова, навиките за спиење влијаат и врз нивоата на претходно споменатиот хормон на стресот кортизол. Како спиењето влијае на килограмите, прочитајте во една од нашите претохдни статии:

Врската помеѓу СПИЕЊЕТО и телесната тежина.

 5. Понекогаш дозволете си да каснете и после вечерата

Строгите рестрикции некогаш знаат да бидат голем проблем кој ви влијае на одржливоста на здравите навики. Всушност, строгите ограничувања се еден од главните проблеми кои го градат лошиот пристап на диетите.

Како што претходно рековме, некогаш гладот после вечерата може да биде и вистински (секако, ако се чувствува секојдневно, треба да го најдете изворот на проблемот). Дозоволете си да каснете без чувство на вина. Секако, со внимавање на количината. На пример тоа можат да бидат некои здрави грицки.

[Поврзано: 10-те најздрави грицки!]

Подобро е свесно да јадете со контрола, отколку несвесно и без контрола. Дополнително, кога знаете дека нешто не ви е ,,забрането”, тогаш многу поретко и ќе посегнувате по него.

[Поврзано: Првиот и најлесниот чекор во слабеењето – јадете ПОБАВНО!]

Некои дополнителни кратки совети:

• Обидете се да се храните здраво и да јадете повеќе свежа храна, богата со нутриенти, а сиромашна со калории.
• Обидете се да бидете што повеќе физички активни. И малата активност значи многу ако е постојана! Не морате да пропешачите или истрчате повеќе километри, почнете полека но бидете конзистентни.
• Пијте доволно вода! – истражувањата покажуваа дека луѓето исклучително често го ,,помешуваат” чувство за жед со она за глад. Така, секогаш кога навечер се чувствувате премногу гладни, напијте се вода, можеби гладта ќе исчезне.
• Утврдете која храна ви е ,,искушението” – повеќето луѓе имаат омилена храна за која и самите се свесни дека не е добра за нив. Препознавањето може да помогне да не правиме ,,резерви” од неа во домот.

Поврзани теми:

Важни принципи на слабеењето – Што треба, а што не треба да правите?

Пиењето на чај е традиционален ритуал во повеќе земји ширум светот: Индија, Велика Британија, Кина, земјите од Блискиот Исток, Северна Африка итн.

Кај нас, исто така постои ваков обичај, но генерално во зима или во периодот на грипови.

Нашите предци ги користеле чаевите во традиционалната медицина со векови, а веројатно тоа било резултат на некаква позитивна пракса. Врз база на искуствата на традиционалната медицина, научниците денес прават доста истражувања за да проверат дали навистина одредени типови чаеви можат да бидат од корист за здравјето.

Во текстов ќе се осврнеме на тоа што вели науката за чаевите и ќе дадеме повеќе причини зошто пиењето чај е соодветно и во топлите пролетни и летни месеци.

Чајот може да биде релаксирачки ритуал

Можеби изгледа најлесната работа на светот, но способноста на момент да се одвоите од секојдневната реалност и не е така едноставна работа.

Затоа ни се значајни ритуалите кои не релаксираат, а можеби и не сме свесни за тоа.

Помеѓу примерите за позитивни релаксирачки ритуали е и редовното пиење чај.

Интересно е како нашиот мозок некогаш и сосем несвесно, суптилно ги употребува овие кратки моменти на уживање кои можат да делуваат амортизирачки на насобраниот стрес во текот на работната недела и значително да ни помагаат полесно да поминеме низ секојдневните предизвици.

Значи, тие можат да бидат доста успешен начин за справување со хроничниот стрес, што директно допринесува за подобрен квалитет на живот во целина, бидејќи знаеме дека ваквиот стрес на долг рок, во комбинација со повеќе други елементи може да води и кон намален имунитет, нарушена дигестија, когнитивна функација, нарушен сон, но и некои посериозни заболувања.

Чајот може да биде добар и за физичкото здравје

Покрај тоа што различните чаеви ни обезбедуваат уживање во нивните различни, богати вкусови и се позитивен релаксирачки ритуал, сé поголем број истражувања укажуваат дека чаевите можат да бидат од особена корист и за различни аспекти од нашето здравје.

На пример, една 7-годишна кинеска студија која за испитаници имала над 100 илјади луѓе, утврдила дека оние кои редовно пиеле чај, имале помала веројатност од развивање кардиоваскуларни заболувања. Поврзаноста на доброто кардиоваскуларно здравје и пиењето чај била најцврста кај оние што пиеле чај најмалку еднаш на дневна база, односно кај т.н. ритуални уживатели.

Според споменатото истражување овие уживатели во просек живеат околу 1 година повеќе од оние кои не пијат или многу ретко пијат чај.

Дополнително, како и од некои претоходни студии, утврдено било дека пиењето чај може да помогне при хипертензијата – прв ризик-фактор за срцевото здравје.

Зелениот чај бил издвоен како најдобар, пред црниот. Се смета дека пред сé позитивниот ефект на зелениот чај се должи на неговата богата антиоксидативна содржина.

Главните антиоксиданти се флавоноидите, биоактивни компоненти кои преку спречувањето на оксидативниот стрес, се борат со хроничната инфламација. Оваа инфламација е помеѓу главните ризик-фактори за повеќето хронични заболувања.

Хербални и нехербални чаеви

Всушност сите нехербални чаеви се направени од листовите на растението Camellia sinesis, а од процесирањето зависи дали тие ќе завршат како црн, зелен или оолонг чај. Нехербалните чаеви се сметаат за ,,вистински“ чаеви.

Зелениот чај е најмалку процесираната варијанта и е најбогат со полифенолни антиоксиданти, помеѓу кои најважен е катехинот. Затоа најчесто зелениот чај се препорачува и како најздрав.

Хербалните чаеви, за разлика од нехербалните, можат да се направат од било кој дел од растението, а најчесто се комбинации од различни елементи на различни билки. Одредени хербални чаеви се познати по лековитата вредност, најчесто во однос на олеснување на симптомите на повеќе дигестивни нарушувања.

7 научно-засновани здравствени бенефити од различните видови чај :

◦ Антивоспалително дејство – борба со слободните радикални, но некои студии велат дека чаевите можат да не зашитат и токсините на загадениот воздух.

◦ Олеснувачко дејство при повеќе дигестивни нарушувања

◦ Помала содржина на кофеин од кафето – значи добра замена за кафе кај оние што имаат проблем со кофеинот.

◦ Намален ризик од кардиоваскуларни заболувања

◦ Можат да помогнат при намалувањето на телесната тежина – близу до 0 калории

◦ Заштитно дејство во однос на коските – витамин К

◦ Имуностимулирачко дејство и антиканцерогено дејство

Во некоја од наредните статии ќе се осврнеме поконкретно на некои чаеви со најдобро дејство по човековото здравје.

Жешкиот чај треба да се пие и во лето!

Периодот кој следи пред нас ќе биде најверојатно со навистина високи температури.

Зборовите чај и лето некако не одат во една иста реченица, но едно истражување значително ја менува перспективата. Верувале или не, жешкиот чај во текот на летните горештини може да ни помогне да се оладиме.

Ваквото тврдење во повеќе земји и не е толку изненадувачко. Имено, во Мароко, земја во северна Африка, летните температури многу често го надминуваат 45-тиот степен, но сепак луѓето не ја исклучуваат навиката за пиење топол чај. Ова не е случај само во Мароко туку и во повеќе земји со тропска, па и екватроска клима.

Ваквиот обичај во топлите краишта ги заинтригирал научниците да проверат што се случува, па Скандинавското физиолошко друштво спровело студија во 2012 година. Испитувани биле топлинските ,,резерви” на 9 мажи, по нивната физичка активност, а потоа биле мерени физичките реакции на телото од пиењето течности со различен опсег на температури.

Заклучокот бил дека волонтерите изгубиле повеќе топлина, односно повеќе се ,,оладиле”
по пиењето на флуиди со повисоки температури.

Истражувачите сметаат дека како причина за ова може да се смета дополнителното стимулирање кое го прави топлиот пијалак на термо-сензорниот систем на организмот. Тоа понатаму предизвикува поинтензивно потење, а преку него и губење на топлината, односно  ладење.

Тоа е една од причините и зошто луѓето кои живеат во потоплите краишта јадат жешки супи и чорби во топлите денови.

Лукот припаѓа на семејството Allium (sativum) заедно со кромидот, празот, власецот итн.

Неговиот богат и специфичен вкус прави да биде еден од најупотребуваните зачини ширум светот и да биде застапен во различни облици и различни рецепти во речиси секоја традиционална кујна, ширум светот.

Во минатото се употребувал како лек за различни состојби, а според повеќе истражувања, денес се смета за еден од најмоќните природни антибиотици.

Луковицата од лукот, која е најчесто користена во исхраната, е поделена на повеќе месести делови наречени чешниња. Чешнињата се користат како семе и за исхрана (свежи или зготвени).

Листовите, стеблото и цветовите (наречени булбили) се исто така јадливи и најчесто се употребуваат додека се сѐ уште незрели и нежни. Единствен дел од лукот кој не се смета за јадлив е кожестата обвивка.

За историјата и значењето на лукот во човековата историја има навистина многу да се зборува, па затоа ќе се задржиме на најзначајните и најинтересните факти за лукот и неговото значење за здравјето на човекот.

1) Лукот е извор на компоненти со моќно лековито дејство и е густо-нутритивна храна

Лукот е најпознат по алицинот, компонента на која се правени бројни истражувања и се утврдени низа на позитивни дејства по здравјето на човекот. Најголеми количества алицин има кога лукот е сосем свеж, а потоа тие постепено опаѓаат, бидејќи алицинот е нестабилна компонента.

Други компоненти исто така сулфурни компоненти со утврдени лековити дејства се: диалил дисулфид и s-алил цистеин.

Ваквите сулфурни компоненти преку дигестијата влегуваат во крвотокот, од каде стигнуваат до различните ткива и клетки и имаат одредени специфични биолошки ефекти.

Лукот има малку калории, но доста микронутриенти, како витамин Ц, витамин Б6, Б5, манган, цинк, фосфор, калциум, калиум, селен. Покрај тоа, во 100 грама лук се содржат 6,5g протеини, 2,1g растителни влакна и сосем мало количество маснотии.

2) Здраво срце

Диалил трисулфид е компонента на лукот која може да се користи за третман на затајување на срцето. Всушност, хидроген сулфидниот гас се покажал како заштитувачки во однос на оштетување на срцето, но воведувањето на овој гас како терапија и не е баш физички изводливо. Затоа научниците се фокусирале на диалил трисулфидот, кој може да даде сличен резултат.

Анималните студии покажуваат дека за време на опоравувањето од срцевиот удар, глувчињата на кои им било давано диалил трисулфид, имале помали оштетувања во однос на другите за дури 61%.

Друга студија, објавена во  Journal of Agricultural and Food Chemistry покажува дека маслото од лукот може да помогне во заштитата на пациентите од кардиомиопатија, прва причина за смртност кај пациентите со дијабет.

Тоа е всушност хронична болест на срцевиот мускул при која доаѓа до негови абнормални задебелувања, зголемувања и стврднувања.

Една студија која доаѓа од Универзитетот во Анкара, Турција, а е објавена во престижно медицинско списание, вели дека суплементирањето со екстракт од лук во времетраење од 4 месеци помогнало за:

◦ значително подобрување во вкупниот липиден профил на волонтерите
◦ зголемuвање на антиоксидативниот потенцијал на крвта и
◦ намалување на високиот крвен притисок

Сите, важни фактори за кардиоваскуларното здравје.

Дополнително на ова, постојат голем број студии со слични резултати.

3) Позитивно дејство кај остеоартритисот

Една студија од Велика Британија ни дава податоци според кои јадењето на зеленчуците од семејството Allium, во кое спаѓа и лукот, може да ги намали нивоата на остеоартритисот кај жените.

Истражувачите од оваа студија не само што тврдат дека ова е можно, туку велат и дека е многу веројатно дека во иднина ќе можат да се изолираат одредени компоненти од лукот кои би служеле како третман за остероартритот.

Друга долгорочна студија со над 1000 испитанички, близначки, вели дека редовното јадење зеленчук, особено од семејството Allium, резултира со намалени симптоми на раниот остеоартрит на колковите.

4) Лукот содржи антиоксиданти кои можат да помогнат во превенцијата на Алцхајмеровото заболување и деменцијата

Оксидативниот стрес предизвикан од слободните радикали значително придонесува за процесот на стареење.

Антиоксидативниот состав на лукот има навистина моќно дејство против овој оксидативен стрес и го помага природниот одбранбен механизам на телото од предизвиканите оштетувања.

Поголемите дози на лук, во низа на студии се покажале како поттикнувачки за антиоксидативните ензими кај луѓето, а исто така забележително го намалувале оксидативниот стрес кај луѓето со хипертензија.

Комбинацијата од намалувањето на холестеролот и високиот крвен притисок, но и силниот антиоксидативен состав, не само што придонесуваат за здраво срце, туку и за мозочните заболувања кои најчесто доаѓаат со стареењето, како деменција и Алцхајмерово заболување.

5) Лукот ја помага борбата на телото со инфективните микроорганизми, вклучително и сезонските грипови

Суплементирањето со лук е познато по имуностимулирачкото дејство.

Големо истражување кое било вршено во текот на 12 недели, утврдило дека секојдневното суплементирање со лук го намалува бројот на настинки за дури 63% во однос на плацебо, контролните суплементи.

Плус на тоа, деновите со симптоми биле намалени за 70%, од 5 дена кај контролната група, до 1,5 ден кај групата со суплемент.

Во борбата со одредени бактерии, екстрактот од лук се покажал како дури 100 пати поефикасен.

И други студии дава слични резултати, но сепак потребно е поголемо истражување во оваа насока, а до тогаш убаво е да се јаде лук во обидот да се избегнат инфекциите, особено од бактерии.

Одредени студии утврдуваат и потенцијално корисно дејство на лукот и  во однос на:

• здравјето на коските
• здравјето на косата и кожата
• одредени типови на канцери
• алкохолно-замастениот црн дроб
• заштита од предвремено раѓање на бебињата (честа причина се микробните инфекции)
• подобрена потенција(заради подобрена циркулација)
• конзервирањето на некои прехранбени продукти