Uncategorized

Секој од нас во одреден период од животот бил под стрес заради најразлични причини. Според експертите од областа, пандемијата со корона вирусот која сé уште е во тек без сомнение делува на зголемување на стресот помеѓу населението.

Делувањето на стресот освен психичко може да има и физичко ниво. Една понова студија утврдува силна релација помеѓу долготрајниот или хроничниот стрес и гојазноста.

Стресот е ризик-фактор за повеќе негативни состојби, вклучително и обезност

Истражувачите од една студија на оделот за епидемиологија и јавно здравје на образовната институција University College London (UCL), велат дека индивидуите кои се под хроничен стрес, односно имаат постојани високи нивоа на хормонот на стресот – кортизол, имаат значајно поголем ризик од развивање гојазност, во однос на оние со ниско ниво на кортизол.

Резултатите биле добиени од околу 2600 испитаници над 50 годишна возраст, а истражувањето се одвивало 4 години. Интересно, нивните нивоа на кортизол биле мерени со земање на примероци од влакната на косата.

На тој начин, истражувачите велат дека е овозможен полесен пристап до информациите за нивото на кортизол во подолги временски интервали. На овој начин според нив, се избегнало и мерењето на акутниот стрес.

Дополнително, повеќе други студии зборуваат за релацијата помеѓу емотивното јадење и стресот, но и за врската меѓу кортизолот и метаболниот синдром.

Резултатите ја потврдиле претпоставката на истражувачите

Испитаниците кои имале повисоки нивоа на кортизол во влакната, имале значително поголема телесна тежина, обем на струк и поголем BMI (body mass index) или однос помеѓу висината и телесната тежина. Оние со најголема телесна тежина имале и најголемо утврдено ниво на кортизол во влакната од косата.

Оваа студија дава уште една издржана потврда за поврзаноста помеѓу стресот и гојазноста.

Точните механизми според кои стресот делува на зголемување на телесната тежина не се сосем познати, но најчесто се споменуваат емотивното јадење под стрес (обично на шеќерна и високо-калориска, масна храна која предизикува кратко чувство на задоволство) и метаболитичката улога на кортизолот.

Кратки совети за контролирање на стресот кој води до гојазност

За да превенираме здебелување кога сме под стрес, треба да најдеме некаков начин за справување со стресот. Секако, тоа е лесно да се каже, во праксата е потешко спроведливо, но во продолжение ќе ви понудиме неколку совети кои можат да бидат од помош:

• Препознавање на симптомите на стресот – најпрво мораме да бидеме свесни дека сме под ризик и да се обидеме да видиме што најчесто ни го потхранува стресот. Анксиозноста, лесната избувливост, главоболките и непријатното чувство во мускулите се само неколку од симптомите на хроничниот стрес.

• Пред да јадете, прашајте се зошто јадете – дали сте навистина гладни или се обидувате со вкусната, но нездрава храна, да си приредите кратко ослободување од стресот.

• Кога чувствувате потреба за храна, а свесни сте дека телото не е гладно, обидете се да најдете некаква дистракција од ситуацијата.

• Никогаш не прескокнувајте оброци, особено не доручекот.

• Обидете се да се храните здраво и да јадете повеќе свежа храна, богата со нутриенти, а сиромашна со калории.

• Утврдете која храна ви е ,,искушението” – повеќето луѓе имаат омилена храна за која и самите се свесни дека не е добра за нив. Препознавањето може да помогне да не правиме ,,резерви” од неа во домот.

• Обрнете малку повеќе внимание на биоритамот – шемата на спиење и јадење, увидете каде грешите.

• Сонот е значаен, спијте доволно!

• Немојте да ја дочекувате на нож помошта која се обидуваат да ви ја дадат најблиските. Тие ви мислат најдобро.

• Обидете се да бидете што повеќе физички активни. И малата активност значи многу ако е постојана! Не морате да пропешачите или истрчате повеќе километри, почнете полека но бидете конзистентни.

* На крајот, многу важно, доколку чувствувате потреба, побарајте стручна помош. И психолошките состојби се болест и нема ништо страшно и срамно во тоа што токму вас ве погодиле, тоа воопшто не значи дека сте слаба личност.

Љубителите на кучињата добро знаат колку топлина и чувство на задоволство им носат нивните верни миленици. Но, најверојатно не се свесни дека расте бројот на релевантни податоци според кои чувањето куче може да го подобри здравјето на срцето.

Имањето миленик, особено куче, повеќе студии го поврзуваат со намален ризик од кардиоваскуларни заболувања. Секако, тоа не значи дека постои директна каузална врска помеѓу овие две работи, но релацијата можно е да се одвива на неколку индиректни начини.

Кои се можните причини?

Неколку студии покажале дека сопствениците на кучиња имаат помал крвен притисок во однос на оние кои го немаат овој миленик. Како што рековме, се смета дека причините се индиректни. Всушност, се движат во неколку насоки и тоа:

• Прво, миленичињата имаат смирувачки ефект на сопствениците
• Второ, моќта на допирот веројатно игра исто така важна улога
• И трето, што можеби е и најважно – оние кои чуваат куче имаат зголемена или дополнителна физичка активност .

Статистиката вели дека сопствениците на кучиња имаат и пониски нивоа на холестерол и триглицериди од останатите

Покрај тоа што според испитувањата сопствениците на куче имаат помал крвен притисок, тие имаат и намалено ниво на уште еден значаен фактор за срцевото здравје – подобар липиден профил. Значи, пониски нивоа на триглицериди и холестерол во крвта.

Инетересно, но истражувачите заклучиле дека ова не може да се објасни само со подобрата исхрана, непушењето или BMI на испитаниците. Причините засега остануваа нецелосно јасни.

Намален стрес

Кучињата имаат смирувачки ефект на луѓето и можат значајно да помогнат во справувањето со стресот. На пример, некои студии укажуваат дека дури и во стресни ситуации, луѓето кои чуваат кучиња искусуваат помала кардиоваскуларна реактивност на дадената стресна ситуацијата.

Значи, при стрес, нивните пулс и крвен притисок поспоро се покачуваат, но и полесно се враќаат во нормалните граници, што прави многу помал притисок на кардиоваскуларниот систем и физичките импликации на стресот на подолг рок се многу помали.

Краток заклучок

Ако кучето е веќе ваш пријател или имате намера да вдомите некое, овие новости треба да ви бидат дополнителен плус. Секако, потенцијалниот бенефит за срцевото здравје не треба да биде единствениот мотив за вдомување пес.

За чување на било какво милениче, потребно е да бидете подготвени да се посветите и да
превземете одредена одговорност. Доколку го направите ова, можни се и други бенефити.

Усвојувањето на одредени навики и дисциплина  може значајно да се рефлектира и на други аспекти од животот. На пример, студиите покажуваат дека сопствениците на кучиња во просек имаат подобар биоритам од останатите, односно подобри животни навики, како: поздрава исхрана и поредовни оброци, поредовна физичка активност, подобар сон и справување со стресот итн.

Сепак, не залудно е кажано: Кучето е најдобриот пријател на човекот!

Коријандерот е позната билка од Медитеранскиот регион, која најчесто се користи како зачин. Ботанички гледано, припаѓа на семејството повеќегодишни растенија Apiaceae, поточно родот Coriandrum (sativum), семејство во кое припаѓа и магдоносот, па заради тоа често луѓето ги помешуваат.

[Поврзано: Магданосот содржи АПИГЕНИН – моќна антиканцероген супстанција!]

Коријандерот, во текот на летото дава бели до светло розеви цветови со специфична форма, налик чадорчиња, а веднаш потоа и овални, ароматични светло кафени до црвеникаво-жолти семчиња, кои се користат како зачин. Неговите листови и стебленца имаат слабо киселкаст вкус и многу потсетуваат на магдоносот (имаат нешто помал обем). Тие исто така се користат како зачин во најразличните медитерански рецепти.

Семето, одлично оди во комбинација со јадења кои вклучуваат зелка и други круциферозни растенија, потоа со печурки, риба, компири, различни супи, чорби, салати итн. Ливчињата и стеблото пак, се користат слично како и магдоносот – се комбинираат во различни свежи салати или се додаваат поситно или покрупно исецкани, веднаш по подготвувањето на оброкот, додека е сè уште топол (како пастрмката на пример).

Во продолжение, некои од најзначајните, научно-потврдени здравствени бенефити кои може да ни ги понуди оваа импресивна медитеранска билка.

[Поврзано: Строганоф со печурки – здрава алтернатива на популарниот рецепт!]

1.Нутритивно сконцентрирана храна со силно антиоксидативно и антиканцерогено дејство

Сите билки од семејството на коријандерот се особено богати со низа антиоксидативни компоненти. Ваквите компоненти нè заштитуваат од оксидативниот стрес, кој на долг рок води до процеси на хронични воспаленија – процеси што се вбројуваат помеѓу најзначајните ризик-фактор за повеќето хронични заболувања, како дијабет, кардиоваскуларни, малигни заболувања итн.

Ваквите моќни компоненти се содржат и во свежите листови, но и во семето кое се користи како зачин. Низа научни студии го утврдуваат силниот антиинфламаторен ефект на продуктите од коријандер

Во продолжение, најзначајните антиоксидативни фитохемикалии кои се пронајдени во семето, листовите и стеблото на коријандерот:

▫ апигенин

▫ терпинен

▫ кверцетин

▫ кампферол

▫ кафеична и хлорогенична киселина

▫ токофероли

▫ бета каротен

▫ зеаксантин

▫ лутеин

▫ бета-криптоксантин

Дополнително, тука влегува и сосема солидни количества од антиоксидативните витамини А и Ц.

Анималните истражувања утврдуваат дека ваквите компоненти имаат имуностимулирачко, невропротективно, па дури и потентно антиканцерогено дејство (пред сè апигенинот).

Покрај ова, свежиот коријандер е нутритивно сконцентрирана храна, односно има многу малку калории, а висока хранлива вредност – витамин К, витамин Ц, витамин А, калиум, железо, калциум, холин, манган, фолна киселина (витамин Б9), многу други нутриенти во нешто помали количества (фосфор, магнезиум итн.), одлично количество растителни влакна, како и моќни фитохемикалии – камфор, елемол, линалол, лимонен, борнеол, карвон итн.

2.Намалување на шеќерните нивоа

Постојано високите глукозни нивоа се силен ризик фактор за развој на дијабет тип 2.

Семето од коријандер може да допринесе за намалување на шеќерот. Всушност, лицата кои имаат низок шеќер или оние кои земаат терапија за дијабет, мораат да внимаваат на внесот на овој зачин, бидејќи поседува силна ефективност во намалувањето на глукозните нивоа.

Анималните студии ни покажуваат дека ваквиот ефект се остварува преку промовирање на специфична ензимска активност која помага да се ,,отстрани” шеќерот од крвотокот, но и преку стимулирањето за лачење на повеќе од хормонот инсулин.

3. Подобро дигестивно здравје 

Истражувањата покажуваат дека семето од коријандер може да делува како релаксирачки агенс за мускулите во дигестивниот тракт, па следствено на тоа, значително да ги олесни симптомите на синдромот на нервозни црева (IBS), како и на одредени нарушувања на цревната микрофлора.

Една студија со пациенти кои страдале од IBS, покажува дека земањето хербални медикаменти на база на коријандер, значително ги намалува најчестите непријатни симптоми на IBS, како стомачни болки, гадење, повраќање, гасови итн.

Според некои податоци, коријандерот може да послужи и како појачувач на апетитот.

[Поврзано: Изгубен апетит? Некогаш може да е сериозен знак]

4. Поздраво срце

Редовното консумирање на оваа билка може да биде од корист и за здравјето на срцето. Ваквото својство се должи пред сé на богатиот (флавоноиден) антиоксидативниот состав на семето и листовите на коријандерот, но и на неговата содржина: витамин Б9, витамин К, минералите калиум, магнезиум, како и растителните влакна.

[Поврзано: Без калиум, нема здраво срце. Како да го внесеме доволно секој ден?]

Според некои истражувања на голем број испитаници, најдена е релација помеѓу зголемениот внес на витамин Б9 од храната и намалениот ризик од кардиоваскуларни заболувања, за дури 40%. Дополнително, други студии велат дека недостатокот од овој витамин може да води кон зголемен ризик од срцеви заболувања и до над 50%. Фолната киселина е исто така клучен нутриент во периодот на бременоста.

Се смета дека механизмот според кој витаминот Б9 делува заштитувачки на срцето е тоа што го намалува нивото на амино киселината хомоцистеин, чие зголемено ниво се поврзува со оштетување на структурата на крвните садови и следствено, со зголемениот ризик од кардиоваскуларните заболувања.

Сепак, на оваа тема се потребни уште доста истражувања.

Коријандерот допринесува за поздраво срце и преку неговиот потенцијал да го подобри липидниот статус (холестерол и масти во крвта), но и да го намали крвниот притисок.

Всушност, утврдено е дека семето од коријандер дејствува и како диуретик, значи овозможува полесно ослобување на натриумот (солта) и течностите од организмот, со што значително може да помогне за намалување на крвниот притисок. Покрај тоа, со зачинувањето на храната со зачини како што е коријандерот, значително се намалува потребата за солење.

[Поврзано: Наједноставната промена која БУКВАЛНО може да ви го СПАСИ животот – Намалување на солта!]

Одредени истражувања го поврзуваат овој зачин со

намалувањето на т.н. ,,лош” LDL и зголемувањето на ,,добриот” HDL холестерол во крвта. Кај народите кај кои коријандерот се консумира секојдневно (помеѓу останатите антиоксидативни зачини), забележано е помала тенденција од развивање на кардиоваскуларни болести.

[Поврзано: Липиден профил, или народски кажано – МАСНОТИИ во крвта
Основни, а пресудни информации за крвниот притисок]

  5. Одличен избор за здрави очи

Лутеинот, бета каротенот и зеаксантинот се трите главни каротеноидни антиоксиданти на коријандерот кои делуваат заштитувачки и го одржуваат здравјето на очите.

Студиите докажуваат дека лутеинот и зеаксантинот можат да превенираат од макуларна деградација, неизлечива очна болест која е водечката причина за губење на видот во светски рамки, а е типична за повозрасните луѓе.

Бета каротенот може да се конвертира во витамин А во организмот на човекот. Со секојдневната употреба на коријандер, значително си помагаме во задоолувањето на потребите за витамин А, клучен витамин за здрави очи.

[Поврзано: Што треба да внесуваме за здравјето на ОЧИТЕ?]

Дополнителни, импресивни корисни ефекти на коријандерот за нашето здравје:

• Поздрави коски – поради солидните количества витамин К, но и минерали, како калциум, манган и магнезиум.

• Превенција од инфламаторни заболувања – одредени видови канцер, артритис, срцеви заболувања, дијабет итн. Поради силниот антиоксидативен ефект.
• Редовната употреба на коријандерот може да допринесе за превенција од некои невродегенеративни заболувања – Алцхајмер, Паркинсон итн.
• Поздрава кожа – исто така поради моќното антиоксидативно дејство.

• Антимикробен ефект – коријандерот содржи одредени потентни антимикробни компоненти, па така често се додава во храната која е подложна на специфични расипувања.

• Помош при уринарни инфекции – токму поради антимикробниот, односно антибактерискиот ефект во конкретниов случај.

За да ја достигнете или одржите оптималната, здрава телесна тежина, не е важно само што јадете, туку и во колкави количества. Дали знаете колку храна е доволна за вашите дневни потреби? Дали знаете која е разликата помеѓу оброк и порција за сервирање?

Во продолжение, повеќе информации околу важноста на порциите и тоа колку треба да јадеме?

1. Што е разликата помеѓу оброк и порција за сервирање?

Оброкот е единечна порција храна чија количина самите сме си ја утврдиле. Порцијата за сервирање пак, стои на најголемиот дел од продуктите, како еден вид предлог за тоа во колкаво количество треба да внесеме одредена храна.

Сосема природно, различни прехранбени производи, имаат и различна предложена порција за сервирање, која може да се мери во грами, чаши, парчиња или некакви броеви (на пример 3 крекери, колачиња итн.).
Всушност, оваа вредност треба да ни биде еден вид водич во однос на тоа колку треба да изедеме од даден производ, секако претходно имајќи ги предвид нашите BMI и BMR. Што претставуваат тие, прочитајте тука.

2. Колку треба да јадеме или колку храна ни е потребно секој ден?

Колку калории треба да внесуваме секојдневно зависи прво од нашата цел – дали сакаме да ослабеме, да ја зголемиме телесна тежина или да ја задржиме постоечката. Откако ќе утврдиме која ни е целта во оваа смисла, храната, односно нејзината калориска вредност (енергија) што ќе треба да ја внесувме секојдневно, ќе зависи од нашата возраст, пол, тежина, метаболизам, степен на физичка активност и некои други фактори.

На пример, една жена која има 70 килограми и ретко има физичка активости во текот на неделата, ќе има значително помали потреби за храна, отколку жена со истата тежина, но со поинтензивна физичка активност, повеќе пати во неделата.

Пресметувањето колку калории ни се потребни во текот на денот, оди со специјални равенки. Два најзначајни параметри кои можат да се пресметаат на различен начин, ни кажуваат дали и колку треба да слабееме и колку калории треба да внесуваме, тоа се:

• BMI (индексот на телесна маса) и
• BMR (базален метаболизам)

Овие параметри се многу важен индикатор и за здравствената состојба. Вредностите за индексот на телесна маса ни се добра мерка за тоа колку и дали пациентот е гојазен или неухранет. Што повисок број за овој параметар, тоа поголем ризик од повеќето хронични заболувања.

Базалниот метаболизам пак, ни укажува колку минимум калории треба да внесеме за да се одвиваат виталните и останти функции на организмот. Дополнително, нивото на физичка активност треба исто така да влезе во равенката за пресметување на BMR. Значи, што поголема физичка активност, толку треба и бројот на внесени калории да е поголем.

Гојазноста доаѓа со континуирано внесување на повеќе енергија отколку што му е потребна на телото.

[Поврзано: Што се всушност КАЛОРИИТЕ и колку дневно треба да се внесат за да слабеете?]

3. Како може да ни помогне нутритивнатa табела дадена на етикетите од прехранбените произоводи?

Според законските регулативи, секој спакуван прехранбен производ, мора да има соодветен состав и нутритивна, информативна табела. Доколку се работи за свежа храна или пак не можете добро да се снајдете со некоја етикета, обидете се да го најдете нутритивниот состав на производот (или некој сличен на него) на интернет.

Табелата ја содржи калориската вредност во дадено количество храна, но и пропорциите во кои се содржат нејзините хранливи компоненти.

Нутритивните табели ни овозможуваат на брз начин да дознаеме за калориите во дадена храна и за нејзината нутритивна вредност. Многумина воопшто не обрнуваат внимание на оваа табела, или ги гледаат само калориите и рокот на траење. Таа може да ни помогне од повеќе аспекти. На пример, преку неа дознаваме колку масти, протеини, јаглехидрати и останати микронутриенти содржи храната.

На кои други важни компоненти треба да им обрнеме внимание, односно да ги забележиме од оваа табела? Треба да преферираме храна со што е можно помалку додадени шеќери, сол, трансмасти, холестерол и заситени маснотии.

[Поврзано: Кои МАСТИ се добри, кои лоши, а кои најлоши?

Буквално НАЈШТЕТНИТЕ масти – ТРАНСМАСТИТЕ
Наједноставната промена која БУКВАЛНО може да ви го СПАСИ животот – навиката за употреба на солта!]

Додадените шеќери (кои природно не се присутни во даден прехранбен производ), на етикетите можете да ги сретнете и под имињата: глукоза фруктоза, пченкарен, глукозен сируп, мед, малтозен сируп итн.

Често дефицитарни микронутриенти помеѓу населението кои треба да ги забележите на етикетите: витамин Д, омега 3 масни киселини, железо, цинк, калиум, витамин Б12. Присуството (особено во поголеми количества) на еден или повеќе од споменатите компоненти во производот, значително му додава на хранлива вредност.

4. Како полесно да се обезбеди трајна навика за соодветно димензионирање и избор на порциите?

Покрај навиката за проверување на нутритивната табела на производите, следењето на тоа што, кога, зошто, па и каде јадеме, игра значајна улога во контролирањето на порциите.
Ако претходно сте имале лоши навики за исхрана, на почетокот можеби ќе ви биде напорно, но добро е да имате некакво стратегија или планер за исхрана. Со текот на времето, ќе добиете ,,осет” за хранливоста и калориската вредност на храната, па нема да имате потреба постојано да ,,погледнувате во планерот” и етикетите.

Можете да инсталирате некаква апликација за планирање и внесување на она што го јадете во текот на неделата или тоа да го направите во тетратка. Секако, ако сметате дека сето тоа е пренапорно за вас и/или не сте доволно подготвени сами да си помогнете и да составите ваков план, сосема валидна и можеби најдобра опција е консултирањето на стручно лице кое ќе ве следи и насочува.

[Поврзано: Програма за здраво слабеење на Д-р Митов!]

10 кратки совети за обезбедување на трајно оптимално димензионирање на порциите:

• Не си дозволувајте да прескокнувате оброци! Имајте редовен распоред на оброци (и ужини, доколку тоа вам ви одговара).
• Знајте која храна ви претставува искушение и немојте да ја имате во големи количини во домот. Набавете си доволно здрави грицки.
• Никогаш немојте да си правите ЦЕЛОСНО забранување на одредена храна, ако точно не знаете зошто го правите тоа.
• Консумирајте повеќе протеини, повеќе храна со растителни влакна и храна која е нутритивно сконцентрирана.
• Немојте да јадете директно од пакување!
• Најдете траен начин за стабилизирање на шеќерните нивоа.
• Јадете поспоро!
• Внимавајте со алкохолот и течните калории.
• Секогаш на ум имајте ја ,,поголемата слика”, односно вашата трајна цел
• Избегнувајте јадење со било каква дистракција, јадете ,,свесно” – поспорото јадење му овозможува на мозокот побрзо да ја прими пораката од стомакот дека тој е полн.

[Поврзано: 13 Практични совети како за пренеција од прејадувања!

Првиот и најлесниот чекор во слабеењето – јадете ПОБАВНО!]

5. Како полесно да ги контролираме порциите кога не јадеме дома?

Секако, кога сме дома многу полесно можеме самите да си приготвиме храна и целосно да ги контролираме порциите. Во пандемиски услови, ова звучи многу поизводливо. Сепак, не секој го има тој ,,луксуз” во денешно време, особено не постојано. Затоа, даваме 6 совети како полесно да ги контролирате порциите кога не сте дома:

.

• Максимално избегнувајте лиснати теста, пржена, брза храна со силен вкусов интензитет. Ова важи и за пијалоците со празни калории. Секогаш кога е можно, заедно со оброкот нарачајте и некаква салата како додаток. Салатата ќе ви помогне подобро да се заситите и да немате потреба од дополнителна храна.
• Избегнувајте да користите додатоци, како кечапи, мајонези и други сосови, но и додатоци како помфрит, плус лепчиња итн.
• Никогаш не ја бирајте ,,најголемата” опција од оброкот.
• Запрете со јадењето кога очигледно сте заситени. Уживајте повеќе во друштвото. Секогаш имате опција да побарате да ви го спакуваат останатото.
• Запрашајте се дали секогаш е добар избор да имате ,,повеќе храна за дадените пари”? Дефинитивно, одговорот најчесто е големо НЕ.
• Секако, секогаш опција е готвењето дома и пакувањето за носење на работа/училиште.

[Поврзано: Што се тоа ПРАЗНИ КАЛОРИИ и зошто се опасни?]

Едно ново истражување утврдува зголемена инциденца (зачестеност) на автоимуни заболувања, како на пример лупус и ревматоиден артртис, кај лицата со зголемен, неконтролиран стрест.

Ова укажува на потенцијална директна поврзаност помеѓу стресот и развивањето автоимуни заболувања.

Што се автоимуните заболувања?

Овој вид на заболувања сè уште ги измачува научниците, бидејќи телото, преку сопствениот имун систем, на мистериозен начин се напаѓа самото себе. Постојат повеќе видови автоимуни заболувања, ќе наведеме само неколку од најчестите:

• лупус
• ревматоиден артритис
• псоријаза
• мултиплекс склероза
• дијабет тип 1

За одредени вакви заболувања постојат цврсти докази, а за други само консензус помеѓу експертите дека се работи за автоимуни болести.

Ако имаме хронична инфламација, во комбинација со активен имун одговор на тој дел од телото, тоа не мора подифолт да значи дека се работи за автоимуна болест.
Заради овие причини, постои солидна веројатност некои состојби кои денес ги сметаме за автоимуни, во иднина да бидат докажани како хронични инфекции од организми кои сè уште науката не ги детектирала.

Што претставува стресот?

Најчестата дефиниција за стресот е: состојба или искуство кое предизвикува тензија, вознемиреност, без разлика дали таа е физичка, психичка или емотивна. Вознемиреноста е предизвикана или активирана од еволутивниот одговор на организмот, наречен ,,бори се или бегај”, при што надбубрежните жлезди излачуваат зголемени количества од т.н. стресен хормон – кортизол, но и од адреналин. Ова води кон зголемен крвен притисок, забрзан пулс, дишење и некои други импликации што би требале да го подготват организмот, односно му ја дадат потребната енергија за справување со дадената тешка ситуација.

[Поврзано: Како да препознаете високи нивоа на КОРТИЗОЛ?]

Како што можеме да заклучиме, стресот би требало да биде од особена корист за справување со тешки ситуации, впрочем затоа и еволуцијата ,,го создала”. Но, каде настанува проблемот?

Проблемот настанува кога стресот станува хроничен. Модерниот начин на живот поттикнува токму ваков стрес, кој докажано е поврзан со низа негативни импликации по човековото здравје. Се работи за чувство на тензија и нелагодност во помал обем, но чувство кое нè измачува постојано и постојано.

[Поврзано: Како СТРЕСОТ ја зголемува телесната тежина и што можете да направите за да го спречите тоа?]

Потенцијална врска помеѓу стресот и автоимуните заболувања

Во истражувањето, кое го споменавме на почетокот, истражувачите анализирале податоци за над 100 илјади луѓе со дијагностицирани заболувања, директно повразни со хроничниот стрес. Целта била да се утврди тенденцијата на овие волонтери за развивање на автоимуни заболувања, во споредба со луѓето кои немаат никакви потврдени заболувања поврзани со стресот.

Резултатите покажуваат дека индивидуите со дијагностицирани болести кои се во директна релација со стресот:

• Имаат зголемена веројатност од развивање некакво автоимуно заболување.
• Имаат поголема опасност од развивање на повеќе од една автоимуна болест и
• Имаат поголема опасност за развивање автоимуна болест ако се помлади.

Особено важни биле заклучоците дека пациентите со ПТСД (пост-трауматско стресно растројство), имале помала опасност за развој на автоимуните заболувања, доколку соодветно користеле антидепресиви. Токму ваквите заклучоци би можеле да укажат на некаква директна врска помеѓу стресот и развивањето автоимуни болести.

Недостатоци на истражувањето

Како и да е, треба да се знае дека оваа студија е т.н. обсервациска или ,,набљудувачка”. Тоа би значело дека таа ни дава податоци за постоење на некаква математичка релација помеѓу зголемениот стрес и опасноста од автоимуни зболувања. Обсервацисите студии не можат да ни дадат информации зошто и на кој начин стресот може да води кон вакви заболувања.

Тешко може да се утврди кога ,,започнале” хроничниот стрес и автоимуните заболувања, па затоа е сосема можно волонтерите во студијата и претходно да имале некаква автоимуна болест за која не биле свесни.

Дополнително, не треба да заборавиме дека луѓето кои страдаат од хроничен стрес се и поподложни на некои лоши навики, како пушење, алкохол, лоша исхрана итн., навики кои можат да бидат директно поврзани со опасноста од одредени автоимуни болести, како ревматоиден артритис или мултиплекс склероза, на пример.

Заради сето ова, потребни се повеќе истражувања на темата, со цел утврдување дали постојат релевантни биолошки причини за ваквата математичка релација помеѓу стресот и автоимуните заболувања.

[Поврзано: Ревматоиден артрит и исхрана
Болки во ЗГЛОБОВИ – може ли преку исхрана и суплементи да се помогнеме?]

Извор:

,,Association of Stress-Related Disorders With Subsequent Autoimmune Disease” by

Huan Song, MD, PhD^1,2; Fang Fang, MD, PhD²; Gunnar Tomasson, MD, PhD^3,4,5;

June 19, 2018, JAMA Network

Паничните напади се дефинираат како нагли, неочекувани епизоди на искусување интензивен страв, кога објективно не постои реална потреба или опасност. Овие навистина непријатни чувства можат да поттикнат и силни физички или телесни реакции.

За жал, живееме во време кога хроничниот стрес е сè позастапен, па следствено на тоа и зачестеноста на паничните напади.

Затоа, во продолжение одговараме на прашањата: Како да ги препознаете паничните напади? Кои се ризик-факторите за нивна појава? и Што можете да направите за полесно да се справите со нив?

Симптоми

Паничните напади можат да бидат навистина застрашувачко искуство. Вообичаено траат од 5 до 20 минути (всушност, подолготрајните најчесто се серија напади, во помал временски интервал).

Најчестите симптоми се:

• Силно чувство на губење на контролата, двоење од реалноста, во психичка, но и физичка смисла.
• Чувство на гушење, мачина и вртоглавица.
• Забрзана работа на срцето.
• Гадење и повраќање.
• Потење
• Тресење на рацете.
• Главоболки, болки во градите, а некогаш и стомачни болки и грчеви.
• Збунетост и чувство дека во секој момент можете да изгубите свест.
• Итна потреба за тоалет.

Овие симптоми се сосема непријатни и често можат да се јават во комбинација. Луѓето кои искусуваат панични напади, велат дека понекогаш симптомите се со толкав интензитет, што можат да водат дури и кон чувство дека е смртта е извесна.

Токму заради ваквите искуства, лицата што страдаат од панични напади се во постојан страв: Kога ќе се случи следниот? Ваквата ситуација ги става овие лица во еден магичен круг (паничен циклус), каде всушност ,,се плашат од стравот”, со што симптомите кога нападот ќе се појави, дополнително се засилуваат.

Сепак, важно е да се каже дека нападите на паника не секогаш се толку интензивни, па многу пати луѓето и не се свесни дека ги доживуваат. Тие не мораат да резултираат со физиолошки последици, па затоа кај лицата кај кои не е утврдена физичка импликација, се препраѓаат на психолог, психијатар, психотерапевт.

Ризик-фактори и можни компликации

Проблемите со паничните напади најчесто стартуваат во доцните тинејџерски години или во раната адолесценција, а почесто ги погодуваат жените отколку мажите.

Фактори кои можат да го зголемат ризикот од развивање панични напади се:

• Семејна историја на панични напади или ментални нарушувања.
• Неконтролиран, хроничен стрес.
• Акутен стрес, доживеан поради некој важен животен настан, како смрт (особено неочекувана) или сериозна болест на близок човек.
• Трауматичен настан, како на пример доживеан грабеж, сексуален напад итн. Тука влегуваат и траумите од раниот период на животот.
• Пушење и прекумерна употреба на кофеин.

Ако на проблемите со паничните напади не им се пристапи на соодветен начин, односно не се третираат од стручни лица, тие можат значително да го нарушат она што се подразбира под квалитет на живот.

Во можни компликации се вбројуваат:

• Чувство на вознемиреност и страв кое е постојано присутно.
• Развивање на различни фобии, како стравот од напуштање на домот.
• Социјална изолација.
• Прекумерна употреба на алкохол и користење различни опијати.
• Развивање депресија, анксиозност и други психијатриски нарушувања.
• Финансиски проблеми.
• Зголемен ризик од самоубиство и суицидални мисли.

5 совети за справување со паничните напади

Не постои сигурен начин за превенирање на појавата на паничните напади, но барањето психолошка помош, редовното, планско земање на соодветна терапија и редовната физичка активност, се особено важни елементи кои ќе овозможат превенција.

Што можете самите да направите кога ќе се појават ваквите напади за да си помогнете?

• Останете таму кај што сте

Ако е тоа возможно, за време на паничниот напад добро е да останете на местото каде што сте се нашле во моментот. На пример, ако возите автомобил, веднаш застанете и направете пауза. Движењето, што би подразбирало и повеќе сетилни дразби, може да ви ја зголеми вознемиреноста, но и да ве стави во различни ризични ситуации, имајќи предвид дека во таквите моменти ја немате целосната контрола на себеси.

Обидете се рационално да ги обсервирате мислите кои ви доаѓаат и да заклучите дека тоа што ви се случува е само реакција на телото на анксиозноста и насобраниот стрес. Всушност, овие чувствата се сосема нормални – ,,алармот” на телото се вклучува, но во погрешен момент и доста нагло и одеднаш.

Повторувајте си дека чувството наскоро ќе заврши.

• Научете да си го контролирате дишењето

Обично при паничните напади, луѓето хипервентилираат, односно земаат многу подлабок здив од нормално и тоа го прават на забрзан начин, што резултира со чувство на недостаток од здив. Тоа пак, води кон збунетост, дезориентираност, а некогаш и кон болки во градите.

Со вежбањето техники за успорено дишење и нормализирање на ритамот на дишењето, можете да ги превенирате непријатните физички симптоми на паниката и да го запрете претходно споменатиот паничен циклус.

Обидете се да го стабилизирате дишењето со задржување на здивот 2 секунди и потоа со издишување 3 секунди. При дишењето, внимавајте со секој здив да го ширите и стомакот, со што би се избегнале ,,плитките” вдишувања кои можат да создадат дополнителни проблеми.

• Повторувајте си неколку позитивни реченици кои вам ви помагаат

Кога се чувствувате анксиозно и имате претчувство дека следуваат панични напади, можете во себе да си повторувате неколку реченици кои можат да ви бидат од помош, како на пример:

• Паниката е ,,само” анксиозност со висок интензитет.

• Ако имате искуства со паничните напади, повторувајте си дека и практично сте увиделе дека паниката нема да ви поттикне нешто опасно во физичка смисла.

• Паничните напади поминуваат сами по себе после одреден период. Не траат ,,вечно”.

• Можам да го издржам ова непријатно чувство, без панично да барам нерационални излези.

Секако, немојте да се потпирате само на овие позитивни реченици како начин за справување со паниката. Ако нападите често ви се повторуваат, задолжително побарајте стручна помош од соодветно медицинско лице, со цел да спречите превенирате од нивно понатамошно појавување.

• Променете го фокусот

При паничните напади многу работи ви минуваат низ главата, а најчесто негативни работи. Наместо да се фокусирате на нив, обидете се да се концентрирате на нешто што ве смирува.

Можете да се обидете и со т.н. креативна визуелизација. За да го направите ова, замислете си место или ситуација која ви предизвикува чувство на пријатност и смиреност. Кога ќе успеете да си визуелизирате, фокусирајте го вниманието на овие мисли, па можеби тоа ќе ви овозможи олеснување, па дури и избегнување на непријатните панични симптоми.

• Водете дневник на искуства

Од секој паничен напад можете да изведете некои заклучоци кои ќе ви бидат корисни при евенуталните следни напади.

Водејќи дневник со искуствата кои сте ги доживеале при нападите на паника, можете да си помогнете и да увидите кои ситуации, состојби или чувства ви се ,,тригер” или ви ги потикнуваат типичните панични симптоми. На тој начин полесно ќе можете да ги избегнувате споменатите тригери и да ги контролирате чувствата.

[Поврзано: Депресијата не е обична тага!
Дружењето го намалува ризикот од депресија!]

Без разлика на годините и степенот на физичката подготвеност кој го имате, редовното пешање, секако во комбинација со правилната исхрана, може да биде одличен начин за намалување на вишокот телесна тежина. За постигнување на оваа цел, потребно е да пешачите редовно, доволно долго и со соодветниот интензитет.

Во продолжение, 4 многу важни работи кои треба да ги знаете во однос на пешачењето пред да започнете:

1) Времето поминато во прошетки и губењето килограми

Според American College of Sports Medicine, секој човек треба да практикува умерени физички активности (како пешачење, возење велоспиед, брзо одење итн.), најмалку 30 минути дневно или 150 минути неделно. Ова ќе поттикне подобро кардиоваскуларно здравје, но и правилно функционирање на организмот од повеќе аспекти.

Ако пак се обидувате да ослабете со помош на умерените физички активности, што според многу студии е вистинскиот начин, најверојатно ќе треба да бидете активни нешто повеќе од горенаведеното.

За индивидуите кои се гојазни или со повишена телесна тежина и се обидуваат да ги намалат килограмите, ACSM препорачува зголемување на времето на активноста од 150 минути, на 200-300 минути неделно. Тоа би било околу 3,5 до 5 часа. Во остварувањето на оваа цел потребни ќе бидат прошетки од 1 час, 4-5 пати во неделата. Секое дополнително поминато време во физичка активност, ќе придонесе за плус намалена тежина, но и за зголемено ниво на физичка подготвеност.

2) Интензитет на пешачењето

Сите прошетки не се исти. Многу е важно за време на пешачењето да почувствувате дека срцевиот ритам е забрзан или е нешто поголем од 50% од максималниот. За умерена физичка активност се смета секоја активност која го крева срцевиот пулс на 50-70% од максималниот пулс.

Ако се одлучите да го зголемите интензитетот на пешачењето – дали преку додавање на тежински вежби или преку кратки интервали трчање – во тој случај (70-85% од максималниот срцев ритам), ќе треба да го скратите времетраењето на прошетката на половина. На пример, доколку таа трае 1 час, преку зголемување на интензитетот со споменатите примери, таа ќе треба да биде половина час.

Наједноставен начин да го определите интензитетот на активноста е да употребувате уред за мерење на пулсот, но секако тоа не е неопходно, бидејќи забрзаниот срцев ритам предизвикан од дополнителниот напор и самите ќе го почувствувате.

За полесно да визуелизирате за што станува збор, на скала од 0 до 10 (0 е за седење, а 10 за најнапорната активност), умерената активност која треба да ја достигнете е 5-6, а за зголемен интензитет се смета сè она над 7.

3) Како пешачењето се споредува со трчањето

Прошетките можат да ви ги обезбедат истите здравствени придобивки како и трчањето, дополнително при пешачењето ризикот од повреди е значително помал. Тоа е особено важно за повозрасните и оние со помала физичка спремност.

Кога станува збор за слабеењето преку прошетките, времетраењето и интензитетот се клучни.

При трчање во должина од 5 километри, со просечна брзина од 6 ипол минути на километар, се трошат околу 340 калории. Значи околу 11,3 калории во минута. При прошетките со иста дистанца (5 километри) пак, се трошат околу 100 калории помалку, а активноста повеќе трае. Или се тошат околу 4 калории во минута. Ова се пресметки за лица кои имаат околу 70 килограми.

Очигледно е дека трачањето троши многу повеќе калории, но ако ја продолжите прошетката, што можете многу полесно да го направите отколку да го продолжите трчањето, ќе добиете ист ефект. Ако се држиме до претходниот пример, за да потрошите 340 калории со прошетка, ќе треба да пешачите уште дополнителни 30 минути.

Факт е дека генерално гледано, луѓето многу полесно се одлучуваат за умерена активност, отколку за поинтензивна, како што е трчањето.

Умерената активност е полесна за ,,одржување”, полесно станува навика, побезбедна е (особено за постарите и оние со некакви здравствени проблеми) и може многу лесно да се вклопи во секојдневната рутина (на пример пешачење до работа).

4) Следете ги оброците (внесот на калории)

Физичката активност и начинот на исхрана се недделиви кога станува збор за процесот на слабеење, но и воопшто, здравото живеење.

Самата активност ќе ви ја зголеми потребата за храна, па ќе треба да бидете повнимателни да не претерате и да внесувате многу повеќе од што трошите. За таа цел ќе треба да следите колку калории внесувате. Ова ќе важи на почетокот додека не создадете самите чувство за тоа колку е калориски богата одредена храна.

Исто така, значајно е да се следи и колку калории се трошат. Постојат различни апликации на смартфоните кои ќе ви помогнат полесно да го следите ова, а можете да го следите времето и интензитетот при вежбањето, па самите да пресметате со различни равенки достапни на интернет. На пример https://healthyeater.com/calories-burned.

Знаејќи колку калории трошите и колку внесувате, многу полесно ќе одржувате калориски дефицит, состојба неопходна за слабеење.

Краток заклучок

Ако имате намера да слабеете, бидете поактивни, пешачете малку повеќе од претходно, или ако не сте биле воопшто активни, доволно е за почеток 15-тина минути, но секојдневно.

Времетраењето и интензитетот се клучни, па со текот на времето зголемувајте ги прошетките до најмалку 1 час дневно, 4-5 пати во неделата. Потоа, можете да додадете одредени тежински вежби во текот на прошетките или интервали (на пример, на секои 10 минути пешачаење, 3 минути брзо одење/трчање). На тој начин побрзо ќе оди губењето на килограмите, секако ако имате и правилен начин на исхрана.

Повеќе на денешната тема можете да прочитате и во некои од нашите претходни статии:

Кој НАЧИН на ПЕШАЧЕЊЕ најбрзо ги СОГОРУВА МАСТИТЕ?

10 совети како да СЛАБЕЕТЕ преку ПЕШАЧЕЊЕ

5 изненадувачки придобивки од ПЕШАЧЕЊЕТО

Хипотироидизмот е состојба при која телото не може да произведе доволно тироидни хормони.

Кај околу 90% од случаите оваа состојба е предизвикана од автоимуното заболување наречено Хашимото тироидитис, кој настанува како резултат на нападот на имунитетот врз ткивото на тироидната жлезда.

Други ризик-фактори за хипотироидизмот можат да бидат генетските, земањето на одредени медикаменти, но и операциите на жлездата.

Значењето на тироидните хормони

Тироидните хормони го помагаат контролирањето на растот на клетките, нивното обновнување и метаболизмот. Како резултат на нивниот недостаток, луѓето со хипотироидизам можат да чувствуваат измореност, загуба на косата, покачена телесна тежина, чувство на ладно и кога времето е потопло, но и низа на други симптоми.

Хипотироидизмот го имаат околу 1-2% од светското население, а за 10 пати е поголема веројатноста за негово развивање кај жените.

Само здравата исхрана не може да го излекува ова заболување. Но, комбинацијата од здрава храна и медикаменти може значително да помогне во намалувањето на непријатните симптоми и донекаде враќањето на нормалната функција на тироидната жлезда.

Не верувајте на разните информации кои се раширени по интернет за специјални диети за здравјето на тироидната жлезда кои може целосно да ја излекуваат оваа состојба. Потребна е правилна исхрана која се препорачува и на секој еден здрав човек.

Сепак, постојат одредени намирници кои се корисни, а и некои кои треба да ги избегнуваме. Во продолжение нешто повеќе околу тоа.

Тироидните хормони учествуваат во контролирањето на метаболизмот

Колку посинхронизирано или побрзо работи метаболизмот, толку побрзо е и трошењето на калориите, односно енергијата.

Луѓето со хипотироидизам продуцираат помали количества на тироидни хормони, што значи имаат забавен метаболизам, што води кон согорување на помалку калории. Спориот метаболизам е здравствен ризик од повеќе аспекти. Може да го зголеми нивото на вкупен холестерол и триглицериди во крвта и да води кон здебелување, што понатаму е ризик фактор за низа други хронични заболувања.

Ако пациентите со ова заболување имаат големи проблеми со намалувањето на телесната тежина, потребно е малку да ги интензивираат физичките активности. Дополнително на ова, студиите покажуваат дека редовната физичка активност придонесува и за зголемување на нивоата на тироидните хормони.

Постојат и некои истражување според кои исхраната  побогата со протеини, може да придонесе во подобрувањето на состојбата со хипотироидизам. Ова се смета дека пред сé се должи на забрзувањето на метаболизмот што се случува при јадење ваква храна. Секако, ова не значи да ја зголемите употребата на месото.

Кои нутриенти или хранливи елементи се најзначајни за здравјето на тироидната жлезда?

• Јод – есенцијален, минерален градбен елемент на тироидните хормони. Студиите велат дека луѓето со недостаток од јод имаат поголем ризик од хипотироидизам и други тиродини заболувања. Голем дел од населението има недостаток, но тој треба да се надополни со храната , не со суплементите, имајќи предвид дека резултатите од некои испитувања велат дека суплементирањето со јод може да ја оштети тироидната жлезда. Сепак, има контадикторни студии за оваа тема.

• Селен – овој минерал помага во ,,активирањето” на тироидните хормони, односно ги прави достапни за употреба. Дополнително, овој есенцијален минерал има и антиоксидативна активност, што значи дека може да ја заштити тироидната жлезда од оксидативен стрес. Добар извор се  бразилските оревчиња, но тие не треба да се употребуваат секој ден!

• Цинк – делува на сличен начин како селенот во однос на тироидните хормони. Неговиот недостаток е многу поредок отколку оној на селенот или јодот, но сепак сите треба да внимаваме и да го внесуваме во доволни количини, а особено луѓето кои се под ризик за тироидни нарушувања.

Која храна може да создаде проблеми при хипотироидизам?

Гоитрогените се компоненти кои се присутни во одредени типови храна, а можат да делуваат нарушувачки на нормалната функција на тироидната жлезда. Интересно, но многу производи кои секојдневно ги употребуваме ја содржат оваа компонента, вклучително:

◦ сојата и нејзините продукти
◦ одредени зеленчуци: зелка, брокули, прокељ, карфиол, спанаќ итн.
◦ некои овошки: јагоди, праски итн.
◦ сладок компир
◦ некои јатки и семиња: борово семе, кикирики, просо итн.

ТЕОРЕТСКИ, луѓето со хипотироидизам треба да ги избегнуваат продуктите со гоитрогени. Сепак, повеќе студии велат дека е потребно доста големи концентрации од гоитрогените за да се покажат несакани ефекти! Повеќето несакани ефекти се  забележани кај пациентите со недостаток на јод или пак кај оние што јаделе огромни количини храна богата со гоитрогени.

Исто така, готвењето на храната со гоитрогени, значително ги деактивира.

Исклучок е просото за кое студиите велат дека може да биде штетно кај луѓето со проблеми со тироидната жлезда и во помали количества.

Дополнително на наведената храна, луѓето со хипотиродизам треба да избегнуваат високо-процесирана и брзата храна, потоа храната богата со растителни влакна (можат да ја попречат апсорпцијата на медикаментите).

Има ли прехранбени продукти кои се добри при хипотироидизам?

Здравата исхрана кон која треба секако да тежнееме е доволна за намалување на симптомите, но и за превенцијата од други заболувања. Значи, правилна исхрана со исклучок на она што претходно го наведовме како непожелна храна при проблеми со тироидната жлезада и нејзините хормони, би требало да биде доволно.

Сепак, постојат и неколку конкретни продукти кои можат да бидат корисни при хипотироидизам, како свежата храна со висок процент на антиоксиданти – бобестото овошје, домати, пиперки итн.

Потоа, полнозрнастата храна и останатата храна богата со Б витамини и храната богата со селен (бразилско оревче, но со особено внимание на количините).

Мешунките богати со аминокиселината тирозин која е значајна за тироидната жлезда, исто така се одлична опција.

Поголемиот дел од луѓето имаат некакво хоби или навика која им создава задоволство и ги смирува. Но, дали сте знаеле дека одредени хобија можат да бидат одлични и за нашето ментално и физичко здравје?

Различните хобија ни обезбедуваат чувство на продуктивна исполнетност на слободното време. Тоа се работи кои ги правиме за ,,своја душа” и заради тоа неретко се и дел од она што значи наш, индивидуален идентитет. Тоа е логично, бидејќи секој не го има ,,луксузот” да е заљубен во својата работа, па активностите во слободното време кое станува сè подрагоцено, често зборуваат повеќе за еден човек, отколку самата негова работа.

Во продолжение, 5 хобија кои се одлични за вашето ментално и физичко здравје.

1. Одржување на градината!

Можеби на прв поглед не изгледа како посебна физичка активност, но истражувањата утврдуваат дека одржувањето на градината, дворот или балконот ако се работи за зграда, можe да ни понуди низа здравствени бенефити.

Најпрво, градинарењето е добро заради различните помали физички активности, како засадување, поткастрување, полевање на билките итн. Тоа што ваквите активности не ви создаваат напор, не значи дека не трошите калории и не ги активирате мускулите! Станува збор за аеробни активности. Всушност, ова е и главната предност на градинарењето – задоволство, што го прави трајна навика. Иако активностите се сосема умерени, тие често знаат да траат и со часови! Тоа ги опушта луѓето, придонесува во превенцијата на депресивни чувства, а може да делува и на нивно ублажување.

[Поврано: 7 лесни начини да потрошите 100 калории!]

Градинарењето подразбира и подолго време поминато на сонце и контакт со земјата и бликите. Сонцето ни помага во синтетизирањето на исклучително важниот витамин Д (што е посебно важно за повозрасните лица), додека изложеноста на различни микроби од средината, овозможува одржување на добриот имунитет. Во една од претходните статии зборувавме за истражување кое вели дека дури и наједноставното гледање  во зеленило од прозорецот на вашата куќа или стан, може да помогне во намалувањето на потребата од нездрава храна, алкохол и цигари! Тоа е уште еден индиректен начин како градината може да влијае позитивно на вашето здравје. Повеќе на оваа тема прочитајте тука.

Дополнително, постојат студии кои го поврзуваат редовното одржување на градините со намален ризик од деменција (за дури 36%), но и од срцев и мозочен удар (30%)!

[Поврзано: Водењето здрав живот – клучен фактор и во превенцијата од деменција!]

2. Пишување

Можеби ќе ви звучи изненадувачки, но пишувањето пред лаптоп или пак со пенкало на обичен лист хартија, се поврзува со бројни здравствени бенефити, вклучително подобрена меморија, поквалитетен сон, намален стрес и слични корисни дејства за нашиот мозок.

На пример, искуствата покажуваат дека пишувањето за своите премрежја, може да биде од особена корист за пациентите со тешки дијагнози (како малигните на пример). Корист во смисла полесно ментално справување со болеста, што е и те како значајно кај ваквите пациенти.

Комуникацијата е една од најосновните човекови потреби.
Пишувањето може да биде еден вид комуникација со себеси, но и со другите луѓе кои би го читале тој текст. Тоа неминовно на пишувањето му дава важна социјална димензија.

Пишувањето, на подолг рок ни овозможува подобро изразување, но и подобра организација на мислите, што е исклучително важно за практикување добри односи помеѓу луѓето.

Сличен ефект кај луѓето има и читањето книги.

3. Слушање музика

Според бројни научни истражувања, слушањето музика која вам ви се допаѓа, може да има повеќе позитивни ефекти за здравјето. Музиката има моќ да го подобри расположението, да ги намали нивоата на стрес, анксиозност и депресија, но да го појача и имуниот одговор на телото!

На пример, една студија утврдува дека слушањето музика пред некаков оперативен зафат, може поефикасно да ја намали нервозата и стресот (нивоата на т.н. стресен хормон – кортизол) кај пациентите, отколку некакви лекови за смирување.

[Поврзано: Како да препознаете високи нивоа на кортизол?]

За да добиете подобра претстава колку моќно средство може да биде музиката – едно истражување од 2011 година, вели дека ,,одговорот” на мозокот на музиката е сличен како оној при јадење вкусна храна или при сексуално искуство. Сите три претставуваат чувства на задоволство кои се поврзани со активноста на добро познатиот нервротрансмитер и хормон допамин (наречен и хормон на среќата).

4. Танцување

Танцувањето е спој од слушање и уживање во музика и физичка активност, па многу е логично да се заклучи дека тоа има одличен ефект за здравјето. Дополнително, посетувањето на различни клубови за танцување подразбира и социјализирање и запознавање на нови луѓе.

Иако ова задоволство ни е ускратено заради состојбата со пандемијата, но за танцувањето е потребна само добра музика која секако можете да ја пуштите и во својот дом, па да танцувате со блиските.

Танцувањето не е само за младите! На крајот на денот, не постои ,,вистински начин” на танцување, танцувајте како што ви доаѓа од срцето.

Едно истражување од 2011 година, вели дека повозрасните лица кои танцувале барем 2-3 пати во неделата, имале значително подобрен баланс или држење на телото. Ова е од особена важност за повозрасните лица кои се поположни на скршеници на коските, кои потоа за жал, многу тешко се лекуваат.

Дополнително, танцувањето се покажало како одлично и за здравјето на мозокот. Имено, една студија од Велика Британија, ни дава податоци за постоење релација помеѓу редовното танцување и намалувањето на ризикот од деменција (за цели 76%!).

5. Чување миленик!

Љубителите на животните добро знаат колку топлина и чувство на задоволство им носат нивните верни миленици! Но, најверојатно не се свесни дека расте бројот на релевантни податоци според кои чувањето миленик може да го подобри физичкото и менталното здравјето.

Според угледната американска здравствена институција CDC, чувањето миленик не само што ни нуди поголема можност за редовна физичка активност во природа и социјализација, туку може да ни помогне и за:

• Намалување на високиот крвен притисок
• Липидниот профил (холестерол и маснотии во крвта)
• Чувството на осаменост

Повеќе на оваа тема, прочитајте во една од нашите претходни статии: Сопствениците на куче имаат поздраво срце!